Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(5)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
5
"
file
="
0057
"
n
="
57
"
rhead
="
PARS PRIMA.
"/>
tu, quem determinant vires mutuæ, quas inter bina quævis
<
lb
/>
puncta agnoſco a deſtantiis pendentes, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">iis mutatis mutatas,
<
lb
/>
juxta generalem quandam omnibus communem legem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In
<
lb
/>
ea determinatione ſtat illa, quam dicimus, inertiæ vis, quæ,
<
lb
/>
an a libera pendeat Supremi Conditoris lege, an ab ipſa
<
lb
/>
punctorum natura, an ab aliquo iis adjecto, quodcunque
<
lb
/>
iſtud ſit, ego quidem non quæro; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nec vero, ſi velim quæ-
<
lb
/>
rere, inveniendi ſpem habeo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quod idem ſane cenſeo de ea
<
lb
/>
virium lege, ad quam gradum jam facio.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Cenſeo igitur bina quæcunque materiæ puncta determi-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0057-01
"
xlink:href
="
note-0057-01a
"
xml:space
="
preserve
">Eorundem vi-
<
lb
/>
res mutuæ in
<
lb
/>
aliis diſtantiis
<
lb
/>
attractivæ , i
<
gap
/>
<
lb
/>
aliis repulſivæ :
<
lb
/>
virium ejuſm
<
gap
/>
-
<
lb
/>
di exempla.</
note
>
nari æque in aliis diſtantiis ad mutuum acceſſum, in aliis ad
<
lb
/>
receſſum mutuum, quam ipſam determinationem appello
<
lb
/>
vim, in priore caſu attractivam, in poſteriore repulſivam,
<
lb
/>
eo nomine non agendi modum, ſed ipſam determinationem
<
lb
/>
exprimens, undecunque proveniat, cujus vero magnitudo mu-
<
lb
/>
tatis diſtantiis mutetur & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ipſa ſecundum certam legem quan-
<
lb
/>
dam, quæ per geometricam lineam curvam, vel algebraicam
<
lb
/>
formulam exponi poſſit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">oculis ipſis, uti moris eſt apud
<
lb
/>
Mechanicos, repræſentari. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Vis mutuæ a diſtantia pendentis,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ea variata itidem variatæ, atque ad omnes in immenſum
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">magnas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">parvas diſtantias pertinentis, habemus exem-
<
lb
/>
plum in ipſa Newtoniana generali gravitate mutata in ratio-
<
lb
/>
ne reciproca duplicata diſtantiarum, quæ idcirco nunquam e
<
lb
/>
poſitiva in negativam migrare poteſt, adeoque ab attractiva
<
lb
/>
ad repulſivam, ſive a determinatione ad acceſſum ad deter-
<
lb
/>
minationem ad receſſum nuſquam migrat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum in elaſtris
<
lb
/>
inſlexis habemus etiam imaginem ejuſmodi vis mutuæ variatæ
<
lb
/>
ſecundum diſtantias, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">a determinatione ad receſſum migran-
<
lb
/>
tis in determinationem ad acceſſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vice verſa. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ibi enim
<
lb
/>
ſi duæ cuſpides, compreſſo elaſtro, ad ſe invicem accedant,
<
lb
/>
acquirunt determinationem ad receſſum, eo majorem, quo ma-
<
lb
/>
gis, compreſſo elaſtro, diſtantia decreſcit; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">aucta diſtantia
<
lb
/>
cuſpidum, vis ad receſſum minuitur, donec in quadam di-
<
lb
/>
ſtantia evaneſcat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">fiat prorſus nulla; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum diſtantia adhuc
<
lb
/>
aucta, incipit determinatio ad acceſſum, quæ perpetuo eo
<
lb
/>
magis creſcit, quo magis cuſpides a ſe invicem recedunt: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac
<
lb
/>
ſi e contrario cuſpidum diſtantia minuatur perpetuo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">determi-
<
lb
/>
natio ad acceſſum itidem minuetur, evaneſcet, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in determi-
<
lb
/>
nationem ad receſſum mutabitur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ea determinatio oritur uti-
<
lb
/>
que non ab immediata cuſpidum actione in ſe invicem, ſed
<
lb
/>
a natura, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">forma totius intermediæ laminæ plicatæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed
<
lb
/>
hic phyſicam rei cauſam non moror, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſolum perſequor ex-
<
lb
/>
emplum determinationis ad acceſſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">receſſum, quæ deter-
<
lb
/>
minatio in aliis diſtantiis alium habeat niſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">migret et-
<
lb
/>
iam ab altera in alteram.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Lex autem virium eſt ejuſmodi, ut in minimis diſtan-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0057-02
"
xlink:href
="
note-0057-02a
"
xml:space
="
preserve
">Virium ea-
<
lb
/>
runde
<
gap
/>
<
gap
/>
lex.</
note
>
tiis ſint repulſivæ, atque eo majores in infinitum, quo diſtan-
<
lb
/>
tiæ ipſæ minuuntur in infinitum, ita, ut pares ſint </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>