Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[Figure 101]
[Figure 102]
[103] c d b a
[104] a c b d g l e l f
[105] a b c d e f k g h o
[106] d e a b c
[107] b a e d c
[108] Tetra cedron.
[109] Exace dron.
[110] Octo cedron
[111] Icoſa he dron.
[Figure 112]
[Figure 113]
[114] Gn@m@.
[115] a g h b e m n f c k l d 1
[116] g h b e m n f c k l d 2
[117] a k l m b e q r g f ſ t h c n o p d 3
[118] a g h b e m n f c k l d 4
[119] a k b e m g f n h c l d 5
[120] a b c d 1
[121] a b c e d 2
[122] a b c e d 3
[123] b d a e c
[124] a b 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
[125] h c d a b g f e
[Figure 126]
[127] G E C D F B A
[128] G E D C B F A H
[129] A B E F C D G H
[130] a b c d
< >
page |< < (dlxiiij) of 997 > >|
620dlxiiijVon mancherlei wunderbaren
Es iſt gläublich dz diſer vergeüdiſch Keyſer habe ein ſo herrliche gedecht
11Papyr ma-
chen.
nuß auff ein gar ſchön papyr wellen beſchreiben.
Man machet das Philyra
auß zweyerley gewechſen/ nam̃lich auß dem Papeyr/ welches in dẽ fluß Ni-
lo wachſt/ wie man dann ſolliches vollkom̃enlich bey dem Plinio leſen mag.
das ander machet man von den mittelſtẽ linden rinden/ ſo zart was/ welch
es dann mit der nadel außgeſpannen ward.
zů vnſeren zeytẽ hatt man mitt
dem papeyr ein geringere erfindung/ welches man auß dem geſtoßenen lei
nen tůch machet.
zů diſen zeiten ſchreiben wir auff perment vnnd papeyr/
welches auß des leinen tůchs ſtücken ſeind/ ſo auß langwürendẽ brauch ver
ſchliſſen/ vnd harnach zerſtoßen worden.
vnd diſes alſo. Man feüchtet diſes
in waſſer/ ſo von den waſſerſtromẽ angerichtet wirt/ vnd ſtoßet es mit höl-
tzenen ſtößlen/ welche von dem waſſer vmbgetriben werden.
demnach hebt
man diſes mit lüfftigen taflen/ ſo auß ſubteylen faden gemachet/ wann es
zů einem reinen vnd weyßen můß worden/ auff.
darnach legt man diſes zwi
ſchen wullene ſtück důch/ welche wir filtra oder filtz nennen.
dann ſie ſeind
von dicker wullen.
wann diſe nun zůſammen gewachſen/ feüchtet man es in
waſſer/ in welchem die ſchabeten vom leder zerlaßen.
wann man alat darzů
thůt/ welches man Rocha nennet/ wirt es ſteyffer/ gletter/ vnd vylbeſſer/
darnach ſpañet man es auff/ vnd trücknets an der Sonnen.
Dieweil auch vier ding zů dem ſchreibenn notwendig/ wo mit/ wa auff/
auß welchem/ vnd was geſtalt/ oder mit was kunſt/ wellend wir hie võ der
kunſt nicht reden/ ſonſt ſchreiben wir mit der feder/ vnnd auff dem papeyr
(als geſagt iſt) vnd auß der ſchreib dintẽ.
die federen bereitet man mit dem
ſchreibmeſſer/ alſo müſſen wir von diſem allem handlẽ.
Ich will aber wider
zů dem papeyr kommen.
man machet ettliches dick/ welches dem perment
nicht nachlaßet/ in dem ſommer wirt es weyſſer/ in dem winter iſt es nit al-
ſo durchflieſſend/ weil es das gumme beßer annimmet.
Diſes ſo das beſt vñ
dem perment geleich/ iſt dick/ allenthalben geleich/ liecht/ vnnd faſt glatt/
laßt auch die dinten nit durchſchlagẽ.
Man machet diſes gemeinlich ſchön
mit einem großen Corneol/ oder Onyx/ dann es wirt dick daruon vnd beſ-
ſer.
ich hab in den alten bücheren acht genommen/ daß man das papeyr al-
ſo ſchön gemachet vnd gebaliert hatt.
vorzeytten ſchrieb man mit einem zie-
gel in das wachs/ vnnd auff dem papeyr mit einem roor.
man ſchreibt mitt
dem roor ſchneller/ aber mit der federen machet man ſchöner bůchſtaben.
vor alten zeytten hatt man nicht von den federen gewüſſet/ oder gar nicht
darnach gefragt.
auff hüttigen tag brauchet man ſie gar ſehr/ weil man derẽ
nutzbarkeit erfaren.
dañ man kan nit ſo eigentlich mit den rooren ſchreiben.
weil aber das papeyr noch etwas ſteyffer vnnd dicker geweſen/ dienet das
rohr gar wol zů der ſchnelle/ vnnd was die feder von wegen jrer vngeleiche
nit faſt nutz.
wañ aber die dinten fleüßt/ haltet mã ſie gemeinlich mit baum
hartz von wegen der feiſte zůſammen.
das Arabiſch hartz/ welches von reck
holder gemachet/ weil es trückner/ iſt das aller beſt/ vnnd wirt berckrodt ge
nennet.
die ſtein thůnd ſolliches nit/ dann ſie ziehen nit ſo faſt an ſich/ vnnd
löſend auch nit wol auff.
dañ der Fürniß oder berg rod/ damit ich denn ge-
meinen nammen behalt/ wermet/ trücknet/ zeücht zůſammen vnnd erfül-
let die zerzüßene orth.
doch iſt der alaun (wie geſagt) beßer/ wañ man den in
waſſer zerlaſſet.
Es iſt aber diſes nit genůg/ wann man in ſchon zů buluer
ſtoßet.
darumb wañ du zeit haſt/ ſo bereit das gãtz papeyr mit alaun/ vnd

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index