Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
51
51 (45) 		52
52 (46)
53
53 (47) 		54
54 (48)
55
55 (49) 		56
56 (50)
57
57 (51) 		58
58 (52)
59
59 (53) 		60
60 (54)
< >
page |< < (57) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div96" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2921" xml:space="preserve">
              <pb o="57" file="0063" n="63" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            ſum, aut per ſignificationem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2922" xml:space="preserve"> tunc uirtus diſtinctiua comprehendet quantitates corporeitatis e-
              <lb/>
            ius per ſecundam argumentationem, præter argumentationem, qua uſa eſt apud uiſionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2923" xml:space="preserve"> Et ſi-
              <lb/>
            militer ſi uirtus diſtinctiua comprehendet quantitatem corporeitatis cuiuslibet partium corpo-
              <lb/>
            ris, non comprehendet ipſam, niſi per argumentationem ſecundam, præter argumentationem,
              <lb/>
            quæ eſt apud uiſionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2924" xml:space="preserve"> Quantitates ergo, quas uiſus comprehendit apud oppoſitionem, non ſunt
              <lb/>
            niſi quantitates ſuperficierum, & linearum quas determinauimus tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s2925" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt,
              <lb/>
            [38 n] quòd comprehenſio magnitudinis non eſt, niſi ex comparatione baſis pyramidis radialis
              <lb/>
            continentis magnitudinem, ad angulum pyramidis, qui eſt apud centrum uiſus, & longitudinem
              <lb/>
            pyramidis, quæ eſt remotio magnitudinis rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2926" xml:space="preserve"> & iam declaratum eſt, [24.</s>
            <s xml:id="echoid-s2927" xml:space="preserve"> 25 n] quòd quæ-
              <lb/>
            dam remotiones uiſibilium ſunt certificatæ, & quædam æſtimatæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2928" xml:space="preserve"> magnitudines autem uiſibili-
              <lb/>
            um, quorum remotio eſt certificata, comprehenduntur à uiſu ex comparatione magnitudinum
              <lb/>
            earum ad angulos, quos reſpiciunt illæ magnitudines apud centrum uiſus, & ad remotiones eo-
              <lb/>
            rum certificatas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2929" xml:space="preserve"> Comprehenſio ergo quantitatum remotionum huiuſmodi uiſibilium erit com-
              <lb/>
            prehenſio certificata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2930" xml:space="preserve"> Quantitates autem remotionum uiſibilium, quorum remotio eſt æſtimata,
              <lb/>
            & non certificata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2931" xml:space="preserve"> comprehenduntur à uiſu ex comparatione magnitudinis eorum ad angulos,
              <lb/>
            quos reſpiciunt illæ magnitudines apud centrum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2932" xml:space="preserve"> & ad remotiones earum æſtimatas & non
              <lb/>
            certificatas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2933" xml:space="preserve"> Comprehenſio ergo quantitatum remotionum uiſibilium huiuſmodi, erit compre-
              <lb/>
            henſio non certificata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2934" xml:space="preserve"> Cum ergo ſentiens uoluerit certificare quantitatem magnitudinis alicuius
              <lb/>
            rei niſæ, mouebit uiſum ſuper illius diametros, & ſic mouebitur axis radialis ſuper omnes partes
              <lb/>
            rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2935" xml:space="preserve"> Si ergo remotio rei uiſæ fuerit ex remotionibus maximis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2936" xml:space="preserve"> ſtatim apparebit ſenſui laten-
              <lb/>
            tia formæ eius, & manifeſtabitur ſentienti, quòd quantitas eius non eſt certificata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2937" xml:space="preserve"> ſi uerò re-
              <lb/>
            motio rei uiſæ fuerit ex remotionibus mediocribus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2938" xml:space="preserve"> ſtatim apparebit ſenſui uerificatio uiſionis e-
              <lb/>
            ius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2939" xml:space="preserve"> Si ergo axis radialis moueatur ſuper illud, quod eſt in huiuſmodi uiſibilibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2940" xml:space="preserve"> menſurabit
              <lb/>
            ipſum uera menſuratione, & comprehendet partes eius, & certificabit quantitates partium eius,
              <lb/>
            & per motum certificabit quantitatem partium ſuperficiei membri ſentientis, in quam peruenit
              <lb/>
            forma illius rei uiſæ, & quantitatem anguli pyramidis, quem reſpicit illa pars.</s>
            <s xml:id="echoid-s2941" xml:space="preserve"> Et cum ſentiens uo-
              <lb/>
            luerit certificare remotionem ſuper corpus reſpiciens remotionem eius, per motum certificabit
              <lb/>
            quantitatem corporis reſpicientis remotionem eius, quæ eſt æqualis ſecundum ſenſum longitu-
              <lb/>
            dinibus linearum radialium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2942" xml:space="preserve"> Et cum ſentiens certificauerit quantitatem remotionis rei uiſæ, &
              <lb/>
            quantitatem anguli, quem continet pyramis, continens rem uiſam:</s>
            <s xml:id="echoid-s2943" xml:space="preserve"> certificabit quantitatem il-
              <lb/>
            lius rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2944" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div97" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head120" xml:space="preserve" style="it">42. Axis opticæpyramidis, oculo moto immut abilis permanet. 53 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2945" xml:space="preserve">MOtus autem axis ſuper partes rei uiſæ non erit per gyrationem axis à loco centri, & per
              <lb/>
            motum eius per ſe ſuper partes rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2946" xml:space="preserve"> quoniam iam declaratum eſt, [11 n 1 & 7 n] quòd
              <lb/>
            iſta linea ſemper eſt extenſa rectè uſque ad locum gyrationis nerui, ſuper quem componi-
              <lb/>
            tur oculus, & quòd ſitus eius à uiſu non mutatur, & totus oculus mouetur in oppoſitione rei ui-
              <lb/>
            ſæ, & medium loci, qui eſt locus ſenſus uiſus, opponitur cuilibet parti partium rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2947" xml:space="preserve"> Ergo cum
              <lb/>
            totus uiſus mouebitur in oppoſitione rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2948" xml:space="preserve"> axis tranſibit per quamlibet partium rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2949" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            tunc forma cuiuslibet partium rei uiſæ extendetur ad uiſum apud peruentum axis ad ipſam ſuper
              <lb/>
            rectitudinem axis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2950" xml:space="preserve"> & erit axis fixus in ſuo loco, & non mutabitur à ſuo loco reſpectu omnium par-
              <lb/>
            tium totius oculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s2951" xml:space="preserve"> & erit gyratio eius in ſua diſpoſitione apud motum totius uiſus in loco nerui,
              <lb/>
            qui eſt apud concauum oſsis tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s2952" xml:space="preserve"> Et cum uiſus uoluerit intueri rem uiſam, & incœperit intue-
              <lb/>
            ri in extremitatem rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2953" xml:space="preserve"> erit tunc extremum axis ſuper partem extremam rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2954" xml:space="preserve"> Erit ergo in
              <lb/>
            iſta diſpoſitione maior pars totius rei uiſæ in parte ſuperficiei uiſus declinante, aut obliqua ab axe
              <lb/>
            ad aliquam partem, præter partem, ſuper quam eſt axis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2955" xml:space="preserve"> quoniam forma eius erit in medio eius
              <lb/>
            & in loco axis in uiſu, & erit reſiduum formæ obliquum aut declinans ad aliam partem ab axe.</s>
            <s xml:id="echoid-s2956" xml:space="preserve"> De-
              <lb/>
            inde quando uiſus mouebitur poſt illam diſpoſitionem ſuper aliam diametrum rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2957" xml:space="preserve"> transfe-
              <lb/>
            retur axis ad partem ſequentem illam partem, & forma primæ partis declinabit ſuper alteram u-
              <lb/>
            bitatem oppoſitam ubitati, ad quam mouetur axis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2958" xml:space="preserve"> iam deinde non ceſſabit forma declinare, dum
              <lb/>
            axis mouetur ſuper illam diametrum, quouſque axis perueniat ad ultimum illius diametri rei ui-
              <lb/>
            fæ, & ad partem extremam rei uiſæ oppoſitam primæ parti.</s>
            <s xml:id="echoid-s2959" xml:space="preserve"> Erit ergo forma totius rei uiſæ in iſta
              <lb/>
            diſpoſitione obliqua ad ubitatem oppoſitam ubitati, ad quam prius fuit obliqua, præterquam ul-
              <lb/>
            tima pars, quæ erat ſuper axem, & in medio uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2960" xml:space="preserve"> Et axis in toto iſto motu erit fixus in ſuo ſitu, &
              <lb/>
            erit iſte motus ualde uelox, & in maiori parte eſt inſenſibilis propter uelocitatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2961" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div98" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head121" xml:space="preserve" style="it">43. Axis optic{us} in ſuo motu nunquã fit baſis anguli à ſuperficie uiſibilis ſubtenſi: nec ſem-
            <lb/>
          per ſet at angulum ab aliqua uiſibilis diametro ſubtenſum. 54 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2962" xml:space="preserve">AXis autem nõ ſupponitur in ſuo motu terminus anguli, quem reſpicit illa res uiſa apud cen-
              <lb/>
            trum uiſus, neq;</s>
            <s xml:id="echoid-s2963" xml:space="preserve"> ſecat latitudinem anguli, quem reſpicit aliqua diametrorum rei uiſę:</s>
            <s xml:id="echoid-s2964" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
            niam hoc non erit, niſi quando axis fuerit motus per ſe, & totus oculus quieuerit, quod
              <lb/>
            eſt impoſsibile;</s>
            <s xml:id="echoid-s2965" xml:space="preserve"> totus enim oculus mouetur apud intuitionem, & axis
              <lb/>
            mouetur per motum eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2966" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum