Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
61
61 (9)
62
62 (10)
63
63 (11)
64
64 (12)
65
65 (13)
66
66 (14)
67
67 (15)
68
68 (16)
69
69 (17)
70
70 (18)
< >
page |< < (13) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="13" file="0065" n="65" rhead="PARS PRIMA."/>
            mento temporis in eo caſu abrumpuntur: </s>
            <s xml:space="preserve">nec vero ſunt nihil;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">licet ſpatium pure imaginarium ſit nihil. </s>
            <s xml:space="preserve">Sunt realis affectio
              <lb/>
            rei mobilis fundata in ipſis modis localiter exiſtendi, qui modi
              <lb/>
            etiam relationes inducunt diſtantiarum reales utique. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            duo corpora magis a ſe ipſis invicem diſtent, vel minus; </s>
            <s xml:space="preserve">quod
              <lb/>
            localiter celerius moveantur, vel lentius; </s>
            <s xml:space="preserve">eſt aliquid non ima-
              <lb/>
            ginarie tantummodo, ſed realiter diverſum: </s>
            <s xml:space="preserve">in eo vero per
              <lb/>
            immediatum contactum ſaltus utique induceretur in eo caſu,
              <lb/>
            quo ego ſuperius ſum uſus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ſane ſummus noſtri ævi Geometra, & </s>
            <s xml:space="preserve">Philoſophus
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0065-01" xlink:href="note-0065-01a" xml:space="preserve">Qui Continu-
                <lb/>
              itatis legem
                <lb/>
              ſummoverint.</note>
            Mac-Laurinus, cum etiam ipſe colliſionem corporum contem-
              <lb/>
            platus vidiſſet, nihil eſſe, quod continuitatis legem in colli-
              <lb/>
            ſione corporum facta per immediatum contactum conſervare,
              <lb/>
            ac tueri poſſet, ipſam continuitatis legem deſerendam cenſuit,
              <lb/>
            quam in eo caſu omnino violari affirmavit in eo opere, quod
              <lb/>
            de Newtoni Compertis inſcripſit, lib. </s>
            <s xml:space="preserve">1, cap. </s>
            <s xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ſane
              <lb/>
            ſunt alii nonnulli, qui ipſam continuitatis legem nequaquam
              <lb/>
            admiſerint, quos inter Maupertuiſius, vir celeberrimus, ac de
              <lb/>
            Republica Litteraria optime meritus, abſurdam etiam cenſuit,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">quodammodo inexplicabilem. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem nimirum in noſtris
              <lb/>
            de corporum colliſione contemplationibus devenimus Mac-Lau-
              <lb/>
            rinus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ego, ut videremus in ipſa immediatum contactum,
              <lb/>
            atque impulſionem cum continuitatis lege conciliari non poſſe.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">At quoniam de impulſione, & </s>
            <s xml:space="preserve">immediato corporum contactu
              <lb/>
            ille ne dubitari quidem poſſe arbitrabatur, (nec vero ſcio, an
              <lb/>
            alius quiſquam omnem omnium corporum immediatum conta-
              <lb/>
            ctum ſubducere ſit auſus antea, utcunque aliqui aeris velum,
              <lb/>
            corporis nimirum alterius, in colliſione intermedium retinue-
              <lb/>
            rint) continuitatis legem deſeruit, atque infregit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">31. </s>
            <s xml:space="preserve">Aſt ego cum ipſam continuitatis legem aliquanto dili-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0065-02" xlink:href="note-0065-02a" xml:space="preserve">Theoriæ exor-
                <lb/>
              tus, ea lege, uti
                <lb/>
              fieri debet, re.
                <lb/>
              tenta.</note>
            gentius conſiderarim, & </s>
            <s xml:space="preserve">fundamenta, quibus ea innititur, per-
              <lb/>
            penderim, arbitratus ſum, ipſam omnino e Natura ſubmoveri
              <lb/>
            non poſſe, qua proinde retenta contactum ipſum immediatum
              <lb/>
            ſubmovendum cenſui in colliſionibus corporum, ac ea conſe-
              <lb/>
            ctaria perſecutus, quæ ex ipſa continuitate ſervata ſponte pro-
              <lb/>
            fluebant, directa ratiocinatione delatus ſum ad eam, quam ſu-
              <lb/>
            perius expoſui, virium mutuarum legem, quæ conſectaria ſuo
              <lb/>
            quæque ordine proferam, ubi ipſa, quæ ad continuitatis legem
              <lb/>
            retinendam argumenta me movent, attigero.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:space="preserve">Continuitatis lex, de qua hic agimus, in eo ſita eſt,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0065-03" xlink:href="note-0065-03a" xml:space="preserve">Lex Continui-
                <lb/>
              tatis quid ſit:
                <lb/>
              diſcrimen inter
                <lb/>
              ſtatus, & inc
                <gap/>
              e.
                <lb/>
              menta.</note>
            uti ſuperius innui, ut quævis quantitas, dum ab una magnitu-
              <lb/>
            dine ad aliam migrat, debeat tranſire per omnes intermedias
              <lb/>
            ejuſdem generis magnitudines. </s>
            <s xml:space="preserve">Solet etiam idem exprimi no-
              <lb/>
            minando tranſitum per gradus intermedios, quos quidem gradus
              <lb/>
            Maupertuiſius ita accepit, quaſi vero quædam exiguæ acceſſio-
              <lb/>
            nes fierent momento temporis, in quo quidem is cenſuit vio-
              <lb/>
            lari jam neceſſario legem ipſam, quæ utcunque exiguo ſaltu
              <lb/>
            utique violatur nihilo minus, quam maximo; </s>
            <s xml:space="preserve">cum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>