Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
61 55
62 56
63 57
64 58
65 59
66 60
67 61
68 62
69 63
70 64
71 65
72 66
73 67
74 68
75 69
76 70
77 71
78 72
79 73
80 74
81 75
82 76
83 77
84 78
85 79
86 80
87 81
88 82
89 83
90 84
< >
page |< < (59) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div100" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3001" xml:space="preserve">
              <pb o="59" file="0065" n="65" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            ſuper ſpatiũ, cuius magnitudinẽ uoluerit ſcire.</s>
            <s xml:id="echoid-s3002" xml:space="preserve"> Et certificatur remotio per motum uiſus ſuper cor-
              <lb/>
            pus reſpiciẽs remotiones extremorũ illius ſuperficiei, aut illius ſpatij.</s>
            <s xml:id="echoid-s3003" xml:space="preserve"> Et generaliter formareiuiſę,
              <lb/>
            & forma remotionis rei uiſæ, cuius remotio eſt mediocris, & refpicit corpora ordinata continuata,
              <lb/>
            perueniunt cõmuniter in imaginationem ſimul apud intuitionem rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3004" xml:space="preserve"> quoniam uiſus cõpre-
              <lb/>
            hendit corpus reſpiciens remotionem rei uiſæ apud comprehenſionem rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3005" xml:space="preserve"> & ſic uirtus diſtin
              <lb/>
            ctiua comprehendet magnitudinem rei uiſæ ſecundum quantitatem formæ remotionis eius cer-
              <lb/>
            tificatæ, & coniunctę cum forma eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s3006" xml:space="preserve"> Quantitates ergo huiuſmodi uiſibilium tantùm comprehen
              <lb/>
            duntur à uiſu uera comprehenſione.</s>
            <s xml:id="echoid-s3007" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum, quem declarauimus, compre-
              <lb/>
            henduntur magnitudines rerum uiſarum per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3008" xml:space="preserve"> Quare uerò res uiſa comprehendatur
              <lb/>
            in maxima remotione minoris quantitatis ſua uera quantitate:</s>
            <s xml:id="echoid-s3009" xml:space="preserve"> & quare comprehendatur quan-
              <lb/>
            titas rei uiſæ in propinquiſsima remotione maior quantitate ſua uera, declarabimus in noſtro ſer-
              <lb/>
            mone de erroribus uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3010" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div102" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head124" xml:space="preserve" style="it">46. Diſtinctio uiſibilium percipitur è diſtinctione formarum, quæ in diuerſis ſuperficiei ui-
            <lb/>
          ſ{us} partib{us} ſunt impreſſæ. 99 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3011" xml:space="preserve">DIſtinctio uerò, quæ eſt inter uiſibilia, comprehẽditur à uiſu ex diſtinctione formarum duo-
              <lb/>
            rum corporum ſiue duorum uiſibilium diſtinctorum peruenientium in uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3012" xml:space="preserve"> Sed in diſtin
              <lb/>
            ctione, quæ eſt inter quælibet duo corpora diſtincta, aut eſt lux:</s>
            <s xml:id="echoid-s3013" xml:space="preserve"> aut eſt corpus coloratum il
              <lb/>
            luminatum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3014" xml:space="preserve"> aut eſt obſcuritas.</s>
            <s xml:id="echoid-s3015" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehẽderit duo corpora diſtincta:</s>
            <s xml:id="echoid-s3016" xml:space="preserve"> forma lucis,
              <lb/>
            aut forma coloris corporis, aut forma obſcuritatis, quæ eſt in loco diſtinctionis, peruenit in partẽ
              <lb/>
            uiſus interiacentem inter duas formas duorum corporum diſtinctorum peruenientium in uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3017" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Lux uerò, aut color, aut obſcuritas aliquando erit in corpore medio interiacente inter duo corpo-
              <lb/>
            ra continuata cum utroque corporum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3018" xml:space="preserve"> Si ergo uiſus non ſenſerit, quòd lux, color, aut obſcuritas,
              <lb/>
            quæ eſt in loco diſtinctionis, non eſt in corpore continuato cum utroq;</s>
            <s xml:id="echoid-s3019" xml:space="preserve"> corporum, quę ſunt in eius
              <lb/>
            lateribus, non ſentiet diſtinctionem duorum corporum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3020" xml:space="preserve"> Et etiam ſuperficies cuiuslibet illorũ duo
              <lb/>
            rum corporum eſt obliqua ad locum remotionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s3021" xml:space="preserve"> In loco ergo diſtinctionis fortè erit obliquatio
              <lb/>
            duarum ſuperficierum duorum corporum, aut ſuperficiei alterius duorum corporum manifeſta ui
              <lb/>
            ſui, & fortè non.</s>
            <s xml:id="echoid-s3022" xml:space="preserve"> Cum ergo obliquatio duarum ſuperficierum duorum corporum, aut ſuperficiei
              <lb/>
            alterius duorum corporum fuerit manifeſta uiſui:</s>
            <s xml:id="echoid-s3023" xml:space="preserve"> tunc ſentiet uiſus diſtinctionem duorum corpo
              <lb/>
            rum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3024" xml:space="preserve"> Viſus ergo comprehendit diſtinctionem corporum ex comprehenſione intentionum, quas
              <lb/>
            diximus, aut ex comprehenſione lucis in loco diſtinctionis, ſentiendo, quòd illa lux eſt ex poſte-
              <lb/>
            riori duarum ſuperficierum duorum corporum diſtinctorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3025" xml:space="preserve"> aut ex comprehenſione corporis co
              <lb/>
            lorati in loco diſtinctionis, ſentiendo, quòd illud corpus eſt diuerſum ab utroque corporum diſtin
              <lb/>
            ctorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3026" xml:space="preserve"> aut ex comprehenſione obſcurationis loci diſtinctionis, comprehendendo, quòd iſtud eſt
              <lb/>
            obſcuritas, & non eſt corpus continuatum cum duobus corporibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s3027" xml:space="preserve"> aut ex comprehenſione obli-
              <lb/>
            quationis utriuſque ſuperficiei duorum corporum in loco diſtinctionis, aut obliquationis ſuper-
              <lb/>
            ficiei alterius duorum corporum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3028" xml:space="preserve"> Omne ergo, quod uiſus comprehendit ex diſtinctione corpo-
              <lb/>
            rum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3029" xml:space="preserve"> non comprehendit, niſi ſecundum aliquam iſtarum intentionum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3030" xml:space="preserve"> Diſtinctio autem fortè erit
              <lb/>
            inter duo corpora diſtincta:</s>
            <s xml:id="echoid-s3031" xml:space="preserve"> & fortè inter duo corpora non diuerſa, ſcilicet quòd duo corpora
              <lb/>
            ſunt continuata ſecundum quaſdam partes, & diuerſa ſecũdum quaſdam inter ſe, ut digiti, & mem-
              <lb/>
            bra animalis, & rami arborum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3032" xml:space="preserve"> & ſecundum utramlibet diſpoſitionum uiſus non comprehendit di
              <lb/>
            ſtinctionem, niſi ſecundum modos, quos declarauimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3033" xml:space="preserve"> Et fortè comprehenditur diſtinctio corpo
              <lb/>
            rum per cognitionem & per ſcientiam antecedentem:</s>
            <s xml:id="echoid-s3034" xml:space="preserve"> ſed illa comprehenſio non eſt per ſenſum ui-
              <lb/>
            ſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3035" xml:space="preserve"> Et quædam diſtinctio corporum eſt ampla, & quædam ſtricta.</s>
            <s xml:id="echoid-s3036" xml:space="preserve"> Diſtinctio uerò ampla non late
              <gap/>
              <lb/>
            uiſum in maiori parte, propter apparentiam corporis reſpicientis diſtantiam diſtinctam, & pro-
              <lb/>
            pter hoc, quòd illud corpus apparet diuerſum ab utro que corporum diſtinctorum, & propter com
              <lb/>
            prehenſionem lucis & uacuitatis illuminati reſpicientis diſtantiam.</s>
            <s xml:id="echoid-s3037" xml:space="preserve"> Diſtinctio autem modica &
              <lb/>
            ſtricta non comprehenditur à uiſu, niſi in remotione, in qua non latet uiſum corpus, cuius quanti-
              <lb/>
            tas eſt æqualis quantitati amplitudinis diſtantię.</s>
            <s xml:id="echoid-s3038" xml:space="preserve"> Si autem diſtantia inter duo corpora fuerit ſtricta
              <lb/>
            & occulta:</s>
            <s xml:id="echoid-s3039" xml:space="preserve"> & fuerit remotio illius à uiſu ſimilis illi, in qua lateant corpora, quorum quantitas eſt,
              <lb/>
            ſicut quantitas amplitudinis diſtantiæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3040" xml:space="preserve"> nõ comprehendet uiſus illam diſtãtiam.</s>
            <s xml:id="echoid-s3041" xml:space="preserve"> Et ſi remotio duo-
              <lb/>
            rum corporum à uiſu ſit ex remotionibus mediocribus, & uiſus comprehenderit duo corpora ue-
              <lb/>
            ra comprehenſione:</s>
            <s xml:id="echoid-s3042" xml:space="preserve"> (mediocris autem remotio eſt illa, in qua non latet omnino quantitas ſenſibi-
              <lb/>
            lis reſpectu quantitatis totius remotionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s3043" xml:space="preserve"> & uera comprehẽſio eſt illa, inter quam & ueritatem rei
              <lb/>
            uiſæ non eſt diuerſitas ſenſibilis omnino reſpectu totius rei uiſæ) amplitudo autem diſtantiæ for-
              <lb/>
            tè ſit quantitatis carentis proportione ſenſibili ad remotionem rei uiſæ, & carentis quantitate ſen-
              <lb/>
            ſibili reſpectu duorum corporum diſtinctorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s3044" xml:space="preserve"> (quoniam diſtinctio fortè erit in quantitate unius
              <lb/>
            capilli:</s>
            <s xml:id="echoid-s3045" xml:space="preserve">) tum illud diminutum non aufert diſtantiam ſenſibilem in uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s3046" xml:space="preserve"> Diſtãtia igitur inter uiſibi
              <lb/>
            lia comprehenditur à uiſu fecundum modos, quos declarauimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3047" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div103" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head125" xml:space="preserve" style="it">47. Continuatio uiſibilis percipitur è diſtantiæ priuatione. 100 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3048" xml:space="preserve">COntinuatio aũt cõprehẽditur à uiſu ex priuatione diſtantiæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s3049" xml:space="preserve"> Cũ ergo uiſus nõ ſenſerit in ali-
              <lb/>
            quo corpore diſtãtiã:</s>
            <s xml:id="echoid-s3050" xml:space="preserve"> cõprehẽdet ipſum eſſe continuũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s3051" xml:space="preserve"> Et ſi in corpore fuerit diſtãtia occul-
              <lb/>
            ta, nõ cõprehẽſa à uiſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s3052" xml:space="preserve"> cõprehẽdet uiſus illud corpus eſſe cõtinuũ, quãuis in eo ſit diſcretio.</s>
            <s xml:id="echoid-s3053" xml:space="preserve">
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>