6646M. VITRVVII POLL.
tadoro, quæ priuata, tetradoro ſtruuntur.
Fiunt autem cum his lateribus
ſemilateres, qui cùm ſtruuntur, vna parte lateribus ordines, altera ſemila-
teres ponuntur. Ergo ex vtraq; parte ad lineam cùm ſtruuntur alternis
corijs parietes, alligantur: & medij lateres ſupra coagmenta collocati, &
firmitatẽ & ſpeciem faciunt vtraq; parte nõ inuenuſtã. Eſt autẽ in Hiſpa-
nia vlteriore Calentũ, & in Gallijs Maſsilia, & in Aſia Pitane, vbi lateres
cum ſunt ducti & arefacti, proiecti natant in aqua. Natare autem eos poſ-
ſe ideo videtur, quod terra eſt, de qua ducuntur, pumicoſa: ita cùm eſt le-
uis, aëre ſolidata, non recipit in ſe, nec combibit liquorem. Igitur leui ra-
raq́; cùm ſit proprietate, nec patiatur penetrare in corpus humidam pote
ſtatem, quocunq; pondere fuerit, cogitur ab rerum natura (quemadmo-
dum pumex) vti ab aqua ſuſtineatur. Sic autem magnas habent vtilita-
tes, quod neq; in ædificationibus ſunt oneroſi, & cùm ducuntur, à tempe-
ſtatibus non diſſoluuntur.
ſemilateres, qui cùm ſtruuntur, vna parte lateribus ordines, altera ſemila-
teres ponuntur. Ergo ex vtraq; parte ad lineam cùm ſtruuntur alternis
corijs parietes, alligantur: & medij lateres ſupra coagmenta collocati, &
firmitatẽ & ſpeciem faciunt vtraq; parte nõ inuenuſtã. Eſt autẽ in Hiſpa-
nia vlteriore Calentũ, & in Gallijs Maſsilia, & in Aſia Pitane, vbi lateres
cum ſunt ducti & arefacti, proiecti natant in aqua. Natare autem eos poſ-
ſe ideo videtur, quod terra eſt, de qua ducuntur, pumicoſa: ita cùm eſt le-
uis, aëre ſolidata, non recipit in ſe, nec combibit liquorem. Igitur leui ra-
raq́; cùm ſit proprietate, nec patiatur penetrare in corpus humidam pote
ſtatem, quocunq; pondere fuerit, cogitur ab rerum natura (quemadmo-
dum pumex) vti ab aqua ſuſtineatur. Sic autem magnas habent vtilita-
tes, quod neq; in ædificationibus ſunt oneroſi, & cùm ducuntur, à tempe-
ſtatibus non diſſoluuntur.
IN CAPVT III. ANNOTAT.
Faciendi autem ſunt ex terra albida cretoſa.
] Pro albida Plini{us}
libro XXXV. cap. XIIII. dicit albicante. Palladi{us} ſimpliciter terram cretam
ſcripſit.
libro XXXV. cap. XIIII. dicit albicante. Palladi{us} ſimpliciter terram cretam
ſcripſit.
Aut etiam maſculo ſabulone.
] Sabulum triplici inuenitur differentia,
teſtimonio Plinij, eſt album, rubrum, item\’ nigrum. Tria hæc genera in antiquorum
arenato vidim{us}. Aduertendum tamen à rei rusticæ ſcriptorib{us} inter genera ter-
reni ſabulonem numerari, ne eo nomine maris fluuiorum\’ arenam ſemper intelli-
genda duc{as}. Et re vera de eiuſcemodi terreno loquitur Vitruui{us}: ſabuloſum enim
lutum non probat, oportet enim materiam è qua ductur{us} ſis lateres, tenacis eſſe
naturæ, ne aſpergine diſſoluantur.
teſtimonio Plinij, eſt album, rubrum, item\’ nigrum. Tria hæc genera in antiquorum
arenato vidim{us}. Aduertendum tamen à rei rusticæ ſcriptorib{us} inter genera ter-
reni ſabulonem numerari, ne eo nomine maris fluuiorum\’ arenam ſemper intelli-
genda duc{as}. Et re vera de eiuſcemodi terreno loquitur Vitruui{us}: ſabuloſum enim
lutum non probat, oportet enim materiam è qua ductur{us} ſis lateres, tenacis eſſe
naturæ, ne aſpergine diſſoluantur.
Propter leuitatem habent firmítatem.
] Leuit{as} vocabulum eſt πο-
λύσΗμον, hoc eſt, quod in plures diuerſ{as}\’ trahitur ſignificationes, pro primæ ſylla-
bæ quantitate. Correpta quid ſignificet, tam omnib{us} patet, vt mihi in eo elaboran-
dum non ſit: id poti{us} curandum, vt quid producta prima ſyllaba dicatur, indice-
m{us}: quod neceſſarium non erat, niſi iampridem pronunciatione correpta à produ-
ctis distinguere deſijſſem{us}, quod antiquis ſiue natura, ſiue arte fuit proprium. No-
bis Vitruui{us} aderit, qui genera laterum ex albida terra cretoſa facta, ſiue rubri-
ca, aut ſabulone maſculo, propter leuitatem ait habere firmitatem, id eſt, quòd pin-
guis & tenacis naturæ materia ſint ducta. In qua ſignificatione Plini{us} vſurpa-
uit leuorem lib. XXXV. cap. VI. de paretonio loquens. E candidis, inquit, colori-
b{us} pinguißimum & tectorijs tenacißimum propter leuorem. Alioquin leuit{as} con-
traria eſt aſperitati & ſcabriciei Plinio lib. IX. cap. XXIX. Martiano lib. de
Astrologia, Apuleio lib. de dæmonio Socratis, senecæ libri Naturalium quæſtionum
ſeptimi, cap. XXXI. Plini{us} etiam leuorem vocat memorati libri cap. XXXV.
sed & Theodor{us} Gaɀa, quam Theophrast{us} λ{ει}ότΗτα dicit, leuitatem transfert.
Placeret fugiendi ancipitis leuitatis verbi cauſa, non quod quidam fecerunt,
λύσΗμον, hoc eſt, quod in plures diuerſ{as}\’ trahitur ſignificationes, pro primæ ſylla-
bæ quantitate. Correpta quid ſignificet, tam omnib{us} patet, vt mihi in eo elaboran-
dum non ſit: id poti{us} curandum, vt quid producta prima ſyllaba dicatur, indice-
m{us}: quod neceſſarium non erat, niſi iampridem pronunciatione correpta à produ-
ctis distinguere deſijſſem{us}, quod antiquis ſiue natura, ſiue arte fuit proprium. No-
bis Vitruui{us} aderit, qui genera laterum ex albida terra cretoſa facta, ſiue rubri-
ca, aut ſabulone maſculo, propter leuitatem ait habere firmitatem, id eſt, quòd pin-
guis & tenacis naturæ materia ſint ducta. In qua ſignificatione Plini{us} vſurpa-
uit leuorem lib. XXXV. cap. VI. de paretonio loquens. E candidis, inquit, colori-
b{us} pinguißimum & tectorijs tenacißimum propter leuorem. Alioquin leuit{as} con-
traria eſt aſperitati & ſcabriciei Plinio lib. IX. cap. XXIX. Martiano lib. de
Astrologia, Apuleio lib. de dæmonio Socratis, senecæ libri Naturalium quæſtionum
ſeptimi, cap. XXXI. Plini{us} etiam leuorem vocat memorati libri cap. XXXV.
sed & Theodor{us} Gaɀa, quam Theophrast{us} λ{ει}ότΗτα dicit, leuitatem transfert.
Placeret fugiendi ancipitis leuitatis verbi cauſa, non quod quidam fecerunt,