Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[51.] De puluere Puteolano & ei{us} vſu. # CAP. # VI.
[52.] IN CAPVT VI. ANNOTAT.
[53.] Delapicidinis, earum\’ qualitatib{us}. # CAP. # VII.
[54.] IN CAPVT VII. ANNOTAT.
[55.] De generib{us} ſtructuræ, & earum qualitatib{us}, modis ac locis. # CAP. # VIII.
[56.] IN CAPVT VIII. ANNOTAT.
[57.] De materie cædenda, & de arborum quarundam pro-prietatib{us}. # CAP. IX.
[58.] IN CAPVT IX. ANNOTAT.
[59.] De abiete ſupernate & infernate, cum Apennini deſcri-ptione. # CAP. X.
[60.] IN CAPVT X. ANNOTAT.
[61.] M. VITR VVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER TERTIVS. PRAEFATIO.
[62.] IN M. VITRVVIVM POLLIO, NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER TERTIVS. IN PROOEMIVM ANNOT.
[63.] De ſacrarum ædium compoſitione & ſymmetrijs, & cor-poris humani menſura. # CAP. I.
[64.] IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[65.] De quinque ædium ſpecieb{us}. # CAP. II.
[66.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[67.] Digreſsio vtiliſsima, qua Philander vniuerſam columnationis & trabeationis rationem pro vero ſubſequentis capitis tertij intellectu, diligentiſ-ſime explicat.
[68.] De fundationib{us} & columnis, atque earum ornatu & epistylijs, tam in locis ſolidis, quàm in congeſtitijs. CAP. III.
[69.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[70.] M. VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER QVARTVS. * PRAEFATIO.
[71.] Detrib{us} generib{us} columnarum, earum\’ origine & in-uentione. # CAP. I.
[72.] IN M. VITRVVIVM POLLIO-NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER Qvartvs. * IN CAPVT I. ANNOTATIONES. De ornamentis columnarum. # CAP. II.
[73.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[74.] De ratione Dorica. # CAP. # III.
[75.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[76.] De interiore cellarum & pronai distributione. # CAP. # IIII.
[77.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[78.] De ædib{us} conſtituendis ſecundum regiones.# CAP. # V.
[79.] IN CAPVT V. ANNOTAT.
[80.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium ra-tionib{us}. # CAP. # VI.
< >
page |< < (48) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div46" type="section" level="1" n="46">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3742" xml:space="preserve">
              <pb o="48" file="068" n="68" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            Genera corum tria. </s>
            <s xml:id="echoid-s3743" xml:space="preserve">Didoron, quo vtimur longum ſeſquipede, latum pede. </s>
            <s xml:id="echoid-s3744" xml:space="preserve">Alte-
              <lb/>
            rum tetradoron, tertium pentadoron. </s>
            <s xml:id="echoid-s3745" xml:space="preserve">Græci enim antiqui doron palmum vocabant.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3746" xml:space="preserve">Et ideò dora munera, quæ manu darentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3747" xml:space="preserve">Ergo à quatuor & </s>
            <s xml:id="echoid-s3748" xml:space="preserve">quinque palmis,
              <lb/>
            prout ſunt, nominantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3749" xml:space="preserve">Eadem eſt latitudo. </s>
            <s xml:id="echoid-s3750" xml:space="preserve">minore in priuatis operib{us}, maiore in
              <lb/>
            publicis vtuntur in Græcia. </s>
            <s xml:id="echoid-s3751" xml:space="preserve">Quòd autem δῶρον antiquis Græcis palmum ſignifi-
              <lb/>
            carit, luculenter Heſiodi Aſcræi loc{us} ex opere quod inſcripſit ἔργα {καὶ} \~Ν μέρ{αι}
              <lb/>
            comprobauerit, δεκα{δι}ώρω inquit ἁμάξΗ, id eſt plaustro decem palmos longo: </s>
            <s xml:id="echoid-s3752" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3753" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Nicandri in Theriacis de baſiliſco loquentis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3754" xml:space="preserve">Ἕπὶ ζία {δι}ῶρα φέρων μ\~Νκός τε {καὶ}
              <lb/>
            ἰθ{ύν}, id eſt longitudinem proceritatem\’ ad tres palmos ferens. </s>
            <s xml:id="echoid-s3755" xml:space="preserve">Scholiastes enim ita,
              <lb/>
            {δι}ῶρον, {καὶ} παλ{αι}{στ}\’Ν.</s>
            <s xml:id="echoid-s3756" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3757" xml:space="preserve">Alternis corijs parietes alligantur.</s>
            <s xml:id="echoid-s3758" xml:space="preserve">] Id eſt curſib{us}, ductib{us}, or-
              <lb/>
            dinib{us}.</s>
            <s xml:id="echoid-s3759" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3760" xml:space="preserve">Eſt autem in Hiſpania ulteriore Calentum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3761" xml:space="preserve">in Gallijs,
              <lb/>
            Maſsilia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3762" xml:space="preserve">in Aſia Pitane, ubilateres cùm ſunt ducti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3763" xml:space="preserve">arefa-
              <lb/>
            cti, proiectinatant.</s>
            <s xml:id="echoid-s3764" xml:space="preserve">] Scribendum Pitane nominandi caſu, eſt autem Aeolidis
              <lb/>
            in Aſia oppidum, Ouidi{us} Metamorph. </s>
            <s xml:id="echoid-s3765" xml:space="preserve">libro
              <emph style="sc">VII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3766" xml:space="preserve">Aeoliam Pitanen à læua parte
              <lb/>
            reliquit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3767" xml:space="preserve">Plini{us} verò libro
              <emph style="sc">XXXV</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3768" xml:space="preserve">memorato cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3769" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XIIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3770" xml:space="preserve">addit Maßiliam Hi-
              <lb/>
            ſpaniæ, ſiue, vt in aliquib{us} codicib{us} ſcriptum reperim{us}, Maßiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s3771" xml:space="preserve">Vt fortaſſe
              <lb/>
            apud Vitruuium, Maßilia, aut Maßia, aut certe Maxiluæ, relictis duab{us} dictioni-
              <lb/>
            b{us}, in Gallijs, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3772" xml:space="preserve">pro verbo eſt, ſunt ſubſtituto, ſcribendum ſit ad hunt modum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3773" xml:space="preserve">sunt autem in Hiſpania vlteriore Calentum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3774" xml:space="preserve">Maßia, aut Maßilia, ſiue Ma-
              <lb/>
            xilua. </s>
            <s xml:id="echoid-s3775" xml:space="preserve">Sic enim inquit Plini{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3776" xml:space="preserve">Pitanæ in Aſia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3777" xml:space="preserve">in vlterioris Hiſpaniæ ciuitati-
              <lb/>
            b{us} Maßia & </s>
            <s xml:id="echoid-s3778" xml:space="preserve">Calento fiunt lateres, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3779" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3780" xml:space="preserve">Maxiluam ideò nominaui, quòd eam Pto-
              <lb/>
            lemæ{us} in Hiſpania Boetica nominat, Maßiam verò Theopomp{us} apud stephanum
              <lb/>
            in eadem collocat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3781" xml:space="preserve">Laterum Pitanæ meminit strabo lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3782" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3783" xml:space="preserve">Nicola{us} Perot{us},
              <lb/>
            vir alioqui de Latina lingua non peßime merit{us}, in eo dormitauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3784" xml:space="preserve">Verba ei{us} aſcri
              <lb/>
            bam ex linguæ Latinæ commentarijs, in Græcia (inquit) & </s>
            <s xml:id="echoid-s3785" xml:space="preserve">Aſia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3786" xml:space="preserve">pleriſque
              <lb/>
            Hiſpaniæ ciuitatib{us} lateres fiebant, qui ſiccati non mergebantur in aqua, ideo pi-
              <lb/>
            thacnæ vocati, quaſi doliola, ἀπὸ *** ωίθον, quod dolium ſignificat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3787" xml:space="preserve">Sed quid dolio-
              <lb/>
            lis cum laterib{us}? </s>
            <s xml:id="echoid-s3788" xml:space="preserve">Sed quòd natent lateres, refert id Vitruui{us} terræ, ex qua ducts
              <lb/>
            ſunt, acceptum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3789" xml:space="preserve">Seneca Quæstionum naturalium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3790" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">III</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3791" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3792" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXV</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s3793" xml:space="preserve">alti{us} ducit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3794" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ei{us} verba ſi aſcripſero, non alienum erit, neque fortaßis ingratum rerum naturæ
              <lb/>
            ſtudioſis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3795" xml:space="preserve">Quancunque, inquit, vis rem expende, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3796" xml:space="preserve">contra aquam ſtatue, dummodo
              <lb/>
            vtriuſque par ſit mod{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3797" xml:space="preserve">ſi aqua grauior eſt, leuiorem rem, quàm ipſa eſt, fert: </s>
            <s xml:id="echoid-s3798" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3799" xml:space="preserve">
              <lb/>
            tanto ſupra ſe extollit, quanto erit leuior. </s>
            <s xml:id="echoid-s3800" xml:space="preserve">At ſi aquæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3801" xml:space="preserve">ei{us} rei, quam contrà
              <lb/>
            penſabis, par pond{us} erit, nec peſſum ibit, nec extabit, ſed æquabitur aquæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s3802" xml:space="preserve">na-
              <lb/>
            tabit quidem, ſed penè merſa, ac nulla eminens parte. </s>
            <s xml:id="echoid-s3803" xml:space="preserve">Hoc eſt, cur quædam tigna
              <lb/>
            ſupra aquam penè tota efferantur, quædam ad medium ſummiſſa ſint, quædam
              <lb/>
            ad æquilibrium aquæ deſcendant. </s>
            <s xml:id="echoid-s3804" xml:space="preserve">Nam cùm vtriuſque pond{us} par eſt, neu-
              <lb/>
            tra res alteri cedit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3805" xml:space="preserve">Grauiora deſcendunt, leuiora gestantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3806" xml:space="preserve">Graue autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s3807" xml:space="preserve">
              <lb/>
            leue eſt, non æstimatione nostra, ſed comparatione ei{us} quod vehi debet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3808" xml:space="preserve">Ita-
              <lb/>
            que vbi aqua grauior eſt hominis corpore aut ſaxi, non ſinit id, quo non vincitur
              <lb/>
            mergi.</s>
            <s xml:id="echoid-s3809" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>