Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
61
61 (9)
62
62 (10)
63
63 (11)
64
64 (12)
65
65 (13)
66
66 (14)
67
67 (15)
68
68 (16)
69
69 (17)
70
70 (18)
< >
page |< < (17) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="17" file="0069" n="69" rhead="PARS PRIMA."/>
            aſcenſus rectilineus, vel deſcenſus. </s>
            <s xml:space="preserve">Immo omnes alii motus a
              <lb/>
            gravitate pendentes, omnes ab elaſticitate, a vi magnetica,
              <lb/>
            continuitatem itidem ſervant; </s>
            <s xml:space="preserve">cum eam ſervent vires illæ i-
              <lb/>
            pſæ, quibus gignuntur. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam gravitas, cum decreſcat in ra-
              <lb/>
            tione reciproca duplicata diſtantiarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſtantiæ per ſaltum
              <lb/>
            mutari non poſſint, mutatur per omnes intermedias magnitu-
              <lb/>
            dines. </s>
            <s xml:space="preserve">Videmus pariter, vim magneticam a diſtantiis pende-
              <lb/>
            re lege continua; </s>
            <s xml:space="preserve">vim elaſticam ab inflexione, uti in laminis,
              <lb/>
            vel a diſtantia, ut in particulis aeris compreſſi. </s>
            <s xml:space="preserve">In iis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            omnibus ejuſmodi viribus, & </s>
            <s xml:space="preserve">motibus, quos gignunt, conti-
              <lb/>
            nuitas habetur ſemper, tam in lineis, quæ deſcribuntur, quam
              <lb/>
            in velocitatibus, quæ pariter per omnes intermedias magnitu-
              <lb/>
            dines mutantur, ut videre eſt in pendulis, in afcenſu corporum
              <lb/>
            gravium, & </s>
            <s xml:space="preserve">in aliis mille ejuſmodi, in quibus mutationes ve-
              <lb/>
            locitatis fiunt gradatim, nec retro curſus reflectitur, niſi im-
              <lb/>
            minuta velocitate per omnes gradus. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea diligentiſſime conti-
              <lb/>
            nuitatem ſervant omnia. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc nec ulli in naturalibus moti-
              <lb/>
            bus habentur anguli, ſed ſemper mutatio directionis fit paulla-
              <lb/>
            tim, nec vero anguli exacti habentur in corporibus ipſis, in
              <lb/>
            quibus utcunque videatur tenuis acies, vel cuſpis, microfco-
              <lb/>
            pii ſaltem ope videri ſolet curvatura, quam etiam habent al-
              <lb/>
            vei fluviorum ſemper, habent arborum folia, & </s>
            <s xml:space="preserve">frondes, ac
              <lb/>
            rami, habent lapides quicunque, niſi forte alicubi cuſpides
              <lb/>
            continuæ occurrant, vel primi generis, quas Natura videtur
              <lb/>
            affectare in ſpinis, vel ſecundi generis, quas videtur affectare
              <lb/>
            in avium unguibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">roſtro, in quibus tamen manente in
              <lb/>
            ipſa cuſpide unica tangente continuitatem ſervari videbimus
              <lb/>
            infra. </s>
            <s xml:space="preserve">Infinitum eſſet ſingula perſequi, in quibus continuitas
              <lb/>
            in Natura obſervatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Satius eſt generaliter provocare ad
              <lb/>
            exhibendum caſum in Natura, in quo continuitas non ſer-
              <lb/>
            vetur, qui omnino exhiberi non poterit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:space="preserve">Inductio ampliſſima tum ex hiſce motibus, ac velocitati-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0069-01" xlink:href="note-0069-01a" xml:space="preserve">Duplex indu-
                <lb/>
              ctionis genus,
                <lb/>
              ubi & cur vim
                <lb/>
              habeat indu-
                <lb/>
              ctio incomple-
                <lb/>
              ta.</note>
            bus, tum ex aliis pluribus exemplis, quæ habemus in Natura,
              <lb/>
            in quibus ea ubique, quantum obſervando licet deprehendere,
              <lb/>
            continuitatem vel obſervat accurate, vel affectat, debet omnino
              <lb/>
            id efficere, ut ab ea ne in ipſa quidem corporum colliſio-
              <lb/>
            ne recedamus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de inductionis natura, & </s>
            <s xml:space="preserve">vi, ac ejuſdem
              <lb/>
            uſu in Phyſica, libet itidem hic inſerere partem numeri 134,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">totum 135. </s>
            <s xml:space="preserve">diſſertationis De Lege Continuitatis. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic autem
              <lb/>
            habent ibidem: </s>
            <s xml:space="preserve">“ Inprimis ubi generales Naturæ leges inve-
              <lb/>
            ſtigantur, inductio vim habet maximam, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad earum in-
              <lb/>
            ventionem vix alia ulla ſupereſt via. </s>
            <s xml:space="preserve">Ejus ope extenſio-
              <lb/>
            nem, ſigurabilitatem, mobilitatem, impenetrabilitatem cor-
              <lb/>
            poribus omnibus tribuerunt ſemper Philoſophi etiam vete-
              <lb/>
            res, quibus eodem argumento inertiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">generalem gra-
              <lb/>
            vitatem plerique e recentioribus addunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Inductio, ut
              <lb/>
            demonſtrationis vim habeat, debet omnes ſingulares ca-
              <lb/>
            ſus, quicunque haberi poſſunt percurrere. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>