7151DE ARCHITEC. LIB. II.
ſtructuris conuenit:
ex fistuloſo verò, aut molliori lapide, tectorijs adhibetur utili{us}.
Quod autem ad ſilicem attinet, tria Romæ vidim{us} genera, album, nigrum ſiue
fuſcum, & rubrum. Et ex eo quidem fieri calcem, ſed eaten{us}, ſi ſtatim quàm ex
lapicædina exempt{us} eſt, coquatur. Reperitur & rutil{us}, cornei coloris, cinere{us}, cæ-
rule{us}, iecoris colore. Illud quoque ad rem fuerit, lapidem ad calcem non min{us} ho-
ris ſexaginta percoqui, ad gypſum verò horis non pl{us} viginti. Nec illud tacendum,
postquam coct{us} fuerit lapis, int{us} occultum continere ignem, aquis incendi, quib{us}
ſolet ignis extingui, oleo extingui, quo ſolet ignis accendi.
Quod autem ad ſilicem attinet, tria Romæ vidim{us} genera, album, nigrum ſiue
fuſcum, & rubrum. Et ex eo quidem fieri calcem, ſed eaten{us}, ſi ſtatim quàm ex
lapicædina exempt{us} eſt, coquatur. Reperitur & rutil{us}, cornei coloris, cinere{us}, cæ-
rule{us}, iecoris colore. Illud quoque ad rem fuerit, lapidem ad calcem non min{us} ho-
ris ſexaginta percoqui, ad gypſum verò horis non pl{us} viginti. Nec illud tacendum,
postquam coct{us} fuerit lapis, int{us} occultum continere ignem, aquis incendi, quib{us}
ſolet ignis extingui, oleo extingui, quo ſolet ignis accendi.
Si quis teſtam tuſam, &
ſuccretam.
] Id eſt cribratam.
Nam ſuccerne-
re, incernere, & excernere Vitruuio dicuntur pro cribrare. Hîc & lib. VII. cap.
I. & VI. Vnde incerniculum pro cribro vſurpatur.
re, incernere, & excernere Vitruuio dicuntur pro cribrare. Hîc & lib. VII. cap.
I. & VI. Vnde incerniculum pro cribro vſurpatur.
De puluere Puteolano & ei{us} vſu. # CAP. # VI.
EST etiam genus pulueris, quod efficit naturaliter res
admirandas. Naſcitur in regionibus Baianis & in agris
municipiorum, quæ ſunt circa Veſuuium montem,
quod commixtum cum calce & cęmento, non modo
cæteris ædificijs præſtat firmitates, ſed etiam moles quę
conſtruuntur in mari, ſub aqua ſolideſcunt. Hoc au-
tem fieri hac ratione videtur, quod ſub his montibus, & terræ feruentes
ſunt & fontes crebri, qui non eſſent, ſi non in imo haberentaut de ſulphu-
re, aut alumine, aut bitumine ardentes maximos ignes. Igitur penitus
ignis & flammæ vapor per interuenia permanans & ardens, efficit leuem
eam terram, & ibi qui naſcitur tophus exugens eſt, & ſineliquore. Ergo
cùm tres res conſimili ratione, ignis vehementia formatæ, in vnam perue-
nerint mixtionem, repente recepto liquore vna cohæreſcunt, & celeriter
humore duratæ ſolidantur, neque eas fluctus, neque vis aquæ poteſt diſ-
ſoluere. Ardores autem eſſe in his locis, etiam hæc res poteſt indicare,
quòd in montibus Cumanorum & Baianis ſunt loca ſudationibus exca-
uata, in quibus vapor feruidus ab imo naſcens, ignis vehementia perfo-
rat eam terram, per eamq́; manando in his locis oritur, & ita ſudationum
egregias efficit vtilitates. Non minus etiam memoratur antiquitus cre-
uiſſe ardores & abundauiſſe ſub Veſuuio monte, & inde euomuiſſe circa
agros flammam. Ideoq́; nunc qui ſpongia ſiue pumex Pompeianus vo-
catur, excoctus ex alio genere lapidis, in hanc redactus eſſe videtur gene-
ris qualitatem. Id autem genus ſpongiæ, quod inde eximitur, non in
omnibus locis naſcitur, niſi circum Aetnam & collibus Myſiæ, quæ à
Græcis {κα}τακεη{αυ}{υέν}οι nominantur, & ſi quæ eiuſcemodi ſunt locorum
proprietates. Si ergo in his locis aquarum feruentes inueniuntur fontes,
& in montibus excauatis calidi vapores, ipſaq́; loca ab antiquis memo-
rantur peruagantes in agris habuiſſe ardores, videtur eſſe certum ab
admirandas. Naſcitur in regionibus Baianis & in agris
municipiorum, quæ ſunt circa Veſuuium montem,
quod commixtum cum calce & cęmento, non modo
cæteris ædificijs præſtat firmitates, ſed etiam moles quę
conſtruuntur in mari, ſub aqua ſolideſcunt. Hoc au-
tem fieri hac ratione videtur, quod ſub his montibus, & terræ feruentes
ſunt & fontes crebri, qui non eſſent, ſi non in imo haberentaut de ſulphu-
re, aut alumine, aut bitumine ardentes maximos ignes. Igitur penitus
ignis & flammæ vapor per interuenia permanans & ardens, efficit leuem
eam terram, & ibi qui naſcitur tophus exugens eſt, & ſineliquore. Ergo
cùm tres res conſimili ratione, ignis vehementia formatæ, in vnam perue-
nerint mixtionem, repente recepto liquore vna cohæreſcunt, & celeriter
humore duratæ ſolidantur, neque eas fluctus, neque vis aquæ poteſt diſ-
ſoluere. Ardores autem eſſe in his locis, etiam hæc res poteſt indicare,
quòd in montibus Cumanorum & Baianis ſunt loca ſudationibus exca-
uata, in quibus vapor feruidus ab imo naſcens, ignis vehementia perfo-
rat eam terram, per eamq́; manando in his locis oritur, & ita ſudationum
egregias efficit vtilitates. Non minus etiam memoratur antiquitus cre-
uiſſe ardores & abundauiſſe ſub Veſuuio monte, & inde euomuiſſe circa
agros flammam. Ideoq́; nunc qui ſpongia ſiue pumex Pompeianus vo-
catur, excoctus ex alio genere lapidis, in hanc redactus eſſe videtur gene-
ris qualitatem. Id autem genus ſpongiæ, quod inde eximitur, non in
omnibus locis naſcitur, niſi circum Aetnam & collibus Myſiæ, quæ à
Græcis {κα}τακεη{αυ}{υέν}οι nominantur, & ſi quæ eiuſcemodi ſunt locorum
proprietates. Si ergo in his locis aquarum feruentes inueniuntur fontes,
& in montibus excauatis calidi vapores, ipſaq́; loca ab antiquis memo-
rantur peruagantes in agris habuiſſe ardores, videtur eſſe certum ab