Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[51.] De puluere Puteolano & ei{us} vſu. # CAP. # VI.
[52.] IN CAPVT VI. ANNOTAT.
[53.] Delapicidinis, earum\’ qualitatib{us}. # CAP. # VII.
[54.] IN CAPVT VII. ANNOTAT.
[55.] De generib{us} ſtructuræ, & earum qualitatib{us}, modis ac locis. # CAP. # VIII.
[56.] IN CAPVT VIII. ANNOTAT.
[57.] De materie cædenda, & de arborum quarundam pro-prietatib{us}. # CAP. IX.
[58.] IN CAPVT IX. ANNOTAT.
[59.] De abiete ſupernate & infernate, cum Apennini deſcri-ptione. # CAP. X.
[60.] IN CAPVT X. ANNOTAT.
[61.] M. VITR VVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER TERTIVS. PRAEFATIO.
[62.] IN M. VITRVVIVM POLLIO, NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER TERTIVS. IN PROOEMIVM ANNOT.
[63.] De ſacrarum ædium compoſitione & ſymmetrijs, & cor-poris humani menſura. # CAP. I.
[64.] IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[65.] De quinque ædium ſpecieb{us}. # CAP. II.
[66.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[67.] Digreſsio vtiliſsima, qua Philander vniuerſam columnationis & trabeationis rationem pro vero ſubſequentis capitis tertij intellectu, diligentiſ-ſime explicat.
[68.] De fundationib{us} & columnis, atque earum ornatu & epistylijs, tam in locis ſolidis, quàm in congeſtitijs. CAP. III.
[69.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[70.] M. VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER QVARTVS. * PRAEFATIO.
[71.] Detrib{us} generib{us} columnarum, earum\’ origine & in-uentione. # CAP. I.
[72.] IN M. VITRVVIVM POLLIO-NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER Qvartvs. * IN CAPVT I. ANNOTATIONES. De ornamentis columnarum. # CAP. II.
[73.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[74.] De ratione Dorica. # CAP. # III.
[75.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[76.] De interiore cellarum & pronai distributione. # CAP. # IIII.
[77.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[78.] De ædib{us} conſtituendis ſecundum regiones.# CAP. # V.
[79.] IN CAPVT V. ANNOTAT.
[80.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium ra-tionib{us}. # CAP. # VI.
< >
page |< < (52) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div51" type="section" level="1" n="51">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">
              <pb o="52" file="072" n="72" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            vehementia ex topho terraq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">(quemadmodum in fornacibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">à calce)
              <lb/>
            ita ex his ereptum eſſe liquorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">Igitur diſsi milibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">diſparibus rebus
              <lb/>
            correptis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">in vnam poteſtatem collatis, calida humoris ieiunitas aqua
              <lb/>
            repente ſatiata, communibus corporibus latenti calore conferueſcit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vehementer efficit ea coire, celeriterq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">vna ſoliditatis percipere virtutem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">Relinquetur deſideratio, quoniam ita ſunt in Hetruria ex aqua calida
              <lb/>
            crebri fontes: </s>
            <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">quid ita non etiam ibi naſcitur puluis, è quo eadem ratione
              <lb/>
            ſub aqua ſtructura ſolideſcat? </s>
            <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">Itaque viſum eſt, antequam deſideraretur,
              <lb/>
            de his rebus, quemadmodum eſſe videantur, exponere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">Omnibus locis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">
              <lb/>
            regionibus non eadem genera terræ, nec lapides naſcuntur, ſed nonnulla
              <lb/>
            ſunt terroſa, alia ſabuloſa, itemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">glareoſa, alijs locis arenoſa: </s>
            <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">nec minus
              <lb/>
            alij
              <unsure/>
            s diuerſa & </s>
            <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve">omnino diſsimili diſpariq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve">genere, vt in regionum varie-
              <lb/>
            tatibus qualitates inſunt in terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">Maxime autem id licet conſiderare,
              <lb/>
            quòd qua mons Apenninus regiones Italię Hetruriæq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">circuncing it, pro-
              <lb/>
            pe omnibus locis non deſunt foſsicia arenaria: </s>
            <s xml:id="echoid-s4004" xml:space="preserve">trans Apenninum verò, quę
              <lb/>
            pars eſt ad Adriaticum mare, nulla inueniuntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4005" xml:space="preserve">item Achaia, Aſia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4006" xml:space="preserve">
              <lb/>
            omnino trans mare, ne nominantur quidem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4007" xml:space="preserve">Igitur non in omnibus lo-
              <lb/>
            cis, quibus efferuent aquæ calidæ crebri fontes, eædem opportunitates
              <lb/>
            poſſunt ſimiliter concurrere. </s>
            <s xml:id="echoid-s4008" xml:space="preserve">Sed omnia vti natura rerum conſtituit,
              <lb/>
            non ad voluntatem hominum, ſed fortuito diſparata procreantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4009" xml:space="preserve">Ergo
              <lb/>
            quibus locis non ſunt terroſi montes, ſed lapideo genere materię qualita-
              <lb/>
            tem habentes, ignis vis per eius venas egrediens adurit eam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4010" xml:space="preserve">quod mol-
              <lb/>
            le eſt & </s>
            <s xml:id="echoid-s4011" xml:space="preserve">tenerum, exurit: </s>
            <s xml:id="echoid-s4012" xml:space="preserve">quod autem aſperum, relinquit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4013" xml:space="preserve">Itaque vti in
              <lb/>
            Campania exuſta terra puluis, ſic in Hetruria excocta materia efficitur
              <lb/>
            Carbunculus. </s>
            <s xml:id="echoid-s4014" xml:space="preserve">Vtraq; </s>
            <s xml:id="echoid-s4015" xml:space="preserve">autem ſunt egregia in ſtructuris, ſed alia in terre-
              <lb/>
            nis ædificijs, alia etiam in maritimis molibus habent virtutem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4016" xml:space="preserve">Eſt autem
              <lb/>
            ibi materiæ poteſtas mollior quàm tophus, ſolidior quàm terra: </s>
            <s xml:id="echoid-s4017" xml:space="preserve">quo peni-
              <lb/>
            tus ab imo vehementia vaporis aduſto nonnullis locis procreatur id ge-
              <lb/>
            nus arenæ, quod dicitur Carbunculus.</s>
            <s xml:id="echoid-s4018" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div52" type="section" level="1" n="52">
          <head xml:id="echoid-head74" xml:space="preserve">IN CAPVT VI. ANNOTAT.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4019" xml:space="preserve">Eſt etiam genus pulueris.</s>
            <s xml:id="echoid-s4020" xml:space="preserve">] Puluis hic Puteolan{us} dicitur, quòd in Pu-
              <lb/>
            teolanis collib{us} naſcitur, merſ{us}\’ protin{us} fit lapis, vn{us} inexpugnabilis vndis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4021" xml:space="preserve">
              <lb/>
            fortior quotidie, vtique ſi Cumano miſceatur cæmento, autore Plinio lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4022" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXV</emph>
            .
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4023" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s4024" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4025" xml:space="preserve">Puteolani mentio eſt apud Senecam, Quæstionum naturalium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4026" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">III</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4027" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Sidoni{us} Apollinaris dicarcheam arenam appellat hoc verſu, Nanque dicarcheæ
              <lb/>
            tranſlat{us} puluis arenæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s4028" xml:space="preserve">Dicarchia enim, ſiue dicæarchia vocabatur, quæ poſtea Pu-
              <lb/>
            teoli, quòd ea ciuit{as} (inquit Pompei{us}) quondam iustißime regebatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4029" xml:space="preserve">Romani foſ-
              <lb/>
            ſiciam ſuam arenam, quæ in calcem conuenit, poɀɀolanam, id eſt Puteolanam ap-
              <lb/>
            pellant. </s>
            <s xml:id="echoid-s4030" xml:space="preserve">Credo quòd excauatis veluti puteis effodiatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s4031" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4032" xml:space="preserve">Quòd ſub his montibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4033" xml:space="preserve">terræ feruentes ſunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4034" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>