Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[71.] 21. Lux & color exſeſe, percipiuntur in tempore.
[72.] 22. Perceptio diſtantiæ uiſibilis differt à perceptionibus loci uiſibilis, & uiſibilis in ſuo lo-60. 14 p 4.
[73.] 23. Viſio non fit radijs ab oculo emißis. 5 p 3. Vide 23 n 1.
[74.] 24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.
[75.] 25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-teriectis. 10 p 4.
[76.] 26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.
[77.] 27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4. Vide 22 n.
[78.] 28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 31 p 4.
[79.] 29. Situs uiſibilis obliquus ex immoderata diſtantia uidetur direct{us}. 34 p 4.
[80.] 30. Situs partium & terminorum rei uiſibilis, & ſitus uiſibilium diſtinctorum per-cipiuntur ex æquabili & inæquabili diſtantia, ordinéque formarum ad uiſum manantium. 32 p 4.
[81.] 31. Solidit{as} quorundam corporum ſolo uiſu percipitur: quorundam uiſu & ſyllo-giſmo ſimul. 63 p 4.
[82.] 32. Circulus percipitur è ſitu, quem obtinet in ſuperficie uiſus. 45 p 4.
[83.] 33. Superficies globoſa percipitur è propinquitate partium mediarum, & æquabi-li longinquitate extremarum. 48 p 4.
[84.] 34. Superficies caua percipit ur è longinquit ate partium mediarum, & æquabilipro-pinquitate extremarum. 49 p 4.
[85.] 35. Planities in diſtantia moderata directè oppoſita uiſui: percipitur ex æquabili partium longinquitate, & ſimilitudine collocationis atque ordinis ipſarum inter i-pſas. 47 p 4.
[86.] 36. Magnitudo nec ex angulo pyramidis opticæ tantum: nec ex anguli & diſtantiæ compa-ratione percipitur. 27 p 4.
[87.] 37. Magnitudo rei uiſibilis percipitur è magnitudine partis ſuperficiei uiſ{us} (in quam per-uenit forma) & angulo pyramidis opticæ. 17 p 4.
[88.] 38. Magnitudo uera uiſibilis percipitur è comparatione baſis anguli, & longitu-dine pyramidis opticæ. 27 p 4.
[89.] 39. Magnitudo diſt antiæ percipiturè corporib{us} communib{us}, inter uiſum & ui-ſibile interiectis. 10 p 4. Idem 25 n.
[90.] 40. Viſibile propinquum uiſui accur ati{us} uidetur. 15 p 4.
[91.] 41. Magnitudines uiſibiles ſunt ſuperficies, earum partes, termini, & ſpatia, quæinter di-ſtincta uiſibilia interijciuntur. 18 p 4.
[92.] 42. Axis opticæpyramidis, oculo moto immut abilis permanet. 53 p 3.
[93.] 43. Axis optic{us} in ſuo motu nunquã fit baſis anguli à ſuperficie uiſibilis ſubtenſi: nec ſem-per ſet at angulum ab aliqua uiſibilis diametro ſubtenſum. 54 p 3.
[94.] 44. Viſ{us} percipit magnitudinem anguli optici è parte ſuperficiei uiſ{us}, in qua formatur rei uiſibilis forma. 73 p 3.
[95.] 45. Sit{us} direct{us} & obliqu{us} lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 12 p 4. Idem 28 n.
[96.] 46. Diſtinctio uiſibilium percipitur è diſtinctione formarum, quæ in diuerſis ſuperficiei ui-ſ{us} partib{us} ſunt impreſſæ. 99 p 4.
[97.] 47. Continuatio uiſibilis percipitur è diſtantiæ priuatione. 100 p 4.
[98.] 48. Numerus percipitur è uiſibilium diſtinctione. 101 p 4.
[99.] 49. Motus uiſibilis percipitur è mutatione ſitus eius in ſenſilitempore. 110 p 4.
[100.] 50. Qualitas motus percipitur è ſpatio, per quoduiſibile mouetur. 711 p 4.
< >
page |< < (66) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div115" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3435" xml:space="preserve">
              <pb o="66" file="0072" n="72" rhead="ALHAZEN"/>
            propter proportionalitatem illarum intentionum coniunctarum inter ſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s3436" xml:space="preserve"> Quoniam non, quan-
              <lb/>
            docunque adunabuntur illæ intentiones, fit pulchritudo, ſed in quibuſdam formis fit, & in alijs
              <lb/>
            non.</s>
            <s xml:id="echoid-s3437" xml:space="preserve"> Et hoc eſt propter proportionalitatem, quæ contingit inter illas intentiones.</s>
            <s xml:id="echoid-s3438" xml:space="preserve"> Pulchritudo
              <lb/>
            ergo non eſt, niſi ex intentionibus particularibus, & perfectio eius non eſt, niſi ex proportiona-
              <lb/>
            litate & conſonantia, quæ fit inter intentiones particulares.</s>
            <s xml:id="echoid-s3439" xml:space="preserve"> Iam ergo declaratum eſt ex omni,
              <lb/>
            quod diximus, quòd formæ pulchræ comprehenſæ à uiſu non ſunt pulchræ, niſi ex intentionibus
              <lb/>
            particularibus, quæ comprehenduntur per ſenſum uiſus, & ex coniunctione earum inter ſe, & ex
              <lb/>
            proportionalitate earum inter ſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s3440" xml:space="preserve"> Et uiſus comprehendit intentiones particulares prædictas ſim-
              <lb/>
            plices & compoſitas.</s>
            <s xml:id="echoid-s3441" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehenderit aliquam rem uiſam, & fuerit aliqua inten-
              <lb/>
            tio in illa re uiſa particularis, faciens pulchritudinem per ſe aliquam:</s>
            <s xml:id="echoid-s3442" xml:space="preserve"> & intueatur uiſus illam in-
              <lb/>
            tentionem per ſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s3443" xml:space="preserve"> perueniet forma illius intentionis poſt intuitum apud membrum ſentiens, &
              <lb/>
            comprehendet uirtus diſtinctiua pulchritudinem rei uiſæ, in qua eſt illa intentio.</s>
            <s xml:id="echoid-s3444" xml:space="preserve"> Quoniam ue-
              <lb/>
            ro forma cuiuslibet rei uiſę eſt compoſita ex multis intentionibus earum intentionum, quarum di-
              <lb/>
            uiſionem prædiximus:</s>
            <s xml:id="echoid-s3445" xml:space="preserve"> cum ergo uiſus comprehenderit rem uiſam, & non diſtinxerit intentio-
              <lb/>
            nes, quæ ſuntin ea:</s>
            <s xml:id="echoid-s3446" xml:space="preserve"> non comprehendet pulchritudinem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3447" xml:space="preserve"> & cum diſtinxerit intentiones, quæ
              <lb/>
            ſunt in ea, & fuerit aliqua intentio earum, quæ ſunt in ea, ſecundum modum facientem pulchri-
              <lb/>
            tudinem in anima:</s>
            <s xml:id="echoid-s3448" xml:space="preserve"> ſtatim uiſus apud intuitionem illius intention is comprehendet illam intentio-
              <lb/>
            nem per ſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s3449" xml:space="preserve"> Et cum comprehenderit illam intentionem perſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s3450" xml:space="preserve"> perueniet illa comprehenſio apud
              <lb/>
            membrum ſentiens:</s>
            <s xml:id="echoid-s3451" xml:space="preserve"> & ſic uirtus diſtinctiua comprehendet pulchritudinem, quæ eſt in ea:</s>
            <s xml:id="echoid-s3452" xml:space="preserve"> & per
              <lb/>
            iſtam comprehenſionem comprehendet pulchritudinem illius rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s3453" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus compre-
              <lb/>
            henderit aliquam rem uiſam, & in illa re uiſa fuerit pulchritudo compoſita ex intentionibus coniun
              <lb/>
            ctis:</s>
            <s xml:id="echoid-s3454" xml:space="preserve"> & fuerit uiſus intuitus illam rem uiſam:</s>
            <s xml:id="echoid-s3455" xml:space="preserve"> & diſtinxerit intentiones, quæ ſunt in ea:</s>
            <s xml:id="echoid-s3456" xml:space="preserve"> & compre-
              <lb/>
            henderit intentiones, quæ faciunt pulchritudinem per coniunctionem earum inter ſe, aut propor-
              <lb/>
            tionalitatem earum inter ſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s3457" xml:space="preserve"> & peruenerit illa comprehenſio apud membrum ſentiens:</s>
            <s xml:id="echoid-s3458" xml:space="preserve"> & compa-
              <lb/>
            rauerit uirtus diſtinctiua illas intentiones inter ſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s3459" xml:space="preserve"> comprehendet pulchritudinem illius rei uiſæ
              <lb/>
            compoſitam ex coniunctione intentionum, quæ ſunt in ea.</s>
            <s xml:id="echoid-s3460" xml:space="preserve"> Viſus ergo comprehendet pulchritu-
              <lb/>
            dinem, quæ eſt in uiſibilibus ex compoſitione illarum intentionum inter ſe ſecundum modum,
              <lb/>
            quem declarauimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3461" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div116" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head138" xml:space="preserve" style="it">60. Deformitas percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun-
            <lb/>
          ctis, aſymmetris inter ſe. 149 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3462" xml:space="preserve">TVrpitudo uerò eſt forma carens intentione qualibet pulchra.</s>
            <s xml:id="echoid-s3463" xml:space="preserve"> Quoniam enim iam prædictum
              <lb/>
            eſt, quòd intentiones particulares faciunt pulchritudinem, ſed non in omnibus locis, ne
              <gap/>
              <lb/>
            in omnibus formis, ſed in alijs, & in alijs non:</s>
            <s xml:id="echoid-s3464" xml:space="preserve"> & ſimiliter proportionalitas non eſt in omni-
              <lb/>
            bus formis, ſed in quibuſdam formis, & in quibuſdam non.</s>
            <s xml:id="echoid-s3465" xml:space="preserve"> Formæ ergo, in quibus non faciunt in-
              <lb/>
            tentiones particulares pulchritudinem aliquam perſe, nec per ſuam coniunctionem, & in quibus
              <lb/>
            non eſt aliqua proportionalitas inter partes earum, carent omni pulchritudine:</s>
            <s xml:id="echoid-s3466" xml:space="preserve"> & ſic ſunt turpes:</s>
            <s xml:id="echoid-s3467" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniam turpitudo formarum eſt priuatio pulchritudinis in eis.</s>
            <s xml:id="echoid-s3468" xml:space="preserve"> Et fortè aggregantur in eadem
              <lb/>
            forma intentiones pulchræ & turpes:</s>
            <s xml:id="echoid-s3469" xml:space="preserve"> ſed uiſus comprehendit pulchritudinem ex pulchro, & tur-
              <lb/>
            pitudinem exturpi, quando diſtinxerit, & fuerit intuitus intentiones quæ ſunt in ea.</s>
            <s xml:id="echoid-s3470" xml:space="preserve"> Turpitudo er-
              <lb/>
            go comprehenditur à uiſu in formis carentibus omnibus pulchritudinibus, ex priuatione pulchri-
              <lb/>
            tudinis apud comprehenſionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3471" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div117" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head139" xml:space="preserve" style="it">61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3472" xml:space="preserve">COnſimilitudo autem eſt æqualitas duarum formarum aut duarum intentionum in re, in qua
              <lb/>
            ſunt conſimiles.</s>
            <s xml:id="echoid-s3473" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehenderit duas formas, aut duas intentiones conſi-
              <lb/>
            miles:</s>
            <s xml:id="echoid-s3474" xml:space="preserve"> ſimul comprehendet conſimilitudinem ex illarum comprehenſione cuiuslibet dua-
              <lb/>
            rum formarum, uel intentionum, & ex compcratione alterius illarum ad alteram.</s>
            <s xml:id="echoid-s3475" xml:space="preserve"> Viſus ergo com-
              <lb/>
            prehendit conſimilitudinem in formis, uel intentionibus conſimilibus ex comprehenſione cuiusli
              <lb/>
            bet formarum uel intentionum ſecundum ſuum eſſe, & ex comparatione illarum inter ſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s3476" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div118" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head140" xml:space="preserve" style="it">62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter
            <lb/>
          ſe. 152 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3477" xml:space="preserve">DIuerſitas autem comprehenditur à uiſu in formis diuerſis ex comprehenſione cuiuslibet for
              <lb/>
            marum diuerſarum, & ex comparatione alterius illarum ad alterã, & ex comprehenſione pri
              <lb/>
            uationis æqualitatis, id eſt conſimilitudinis in eis.</s>
            <s xml:id="echoid-s3478" xml:space="preserve"> Diuerſitas ergo comprehenditur per ſen-
              <lb/>
            ſum uiſus ex comprehenſione cuiuslibet formarum & intentionum per ſe, & ex comparatione ea-
              <lb/>
            rum inter ſe, & ex ſenſu priuationis æqualitatis à ſentiente.</s>
            <s xml:id="echoid-s3479" xml:space="preserve"> Iam ergo cõpleuimus, & declarauimus
              <lb/>
            declarationẽ qualitatis cõprehenſionis cuiuslibet intentionũ particulariũ, quæ comprehenduntur
              <lb/>
            per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3480" xml:space="preserve"> Et declaratũ eſt ex omnibus his, quòd quædã intentiones particulares cõprehen-
              <lb/>
            duntur ſolo ſenſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s3481" xml:space="preserve"> & quædã cõprehenduntur per cognitionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s3482" xml:space="preserve"> & quædam per argumentationẽ &
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>