Bernoulli, Daniel - Hydrodynamica, sive De viribus et motibus fluidorum commentarii

Scan	Original
71	57
72	58
73	59
74	60
75
76	62
77	63
78	64
79	65
80	66
81	67
82	68
83	69
84	70
85	71
86	72
87	73
88	74
89	75
90	76
91	77
92	78
93	79
94	80
95	81
96	82
97	83
98	84
99	85
100	86

7359SECTIO TERTIA. xima videbatur, quo temporis puncto diſtantiam menſuravi ſuperficiei à loco
A antea notato; diſtantia illa, quam eandem cum maximo deſcenſu A E fore pu-
tabam, opinione longe minor fuit; unde edoctus fui partem aquæ, quæ
in experimento jam per B effluxerat, tubum rurſus ingreſſam fuiſſe.

His ita obſervatis, magnitudines B P & A E calculo quæſivi ad normam
§. 27. ponendo m primo = n deinde mm = 2nn, inveni autem in caſu prio-
re B P = 79. quæ in experimento non ſuperavit 33. maximumque deſcen-
ſum AE proxime reperi = 250. quem experimentum dedit 88. dein pro
caſu mm = 2 nn oritur B P præter propter dupla illius, quæ obſervata
fuit & A E = 186. quæ 54. particularum obſervata fuit.

Enormes has differentias maxima ex parte adhæſioni aquæ ad latera tu-
bi tribuo, quæ certe adhæſio in hujusmodi caſibus incredibilem exercere po-
teſt effectum, uſus enim ſum tubo vix ultra duas lineas in diametro haben-
tem, majorem utique conſenſum experturus cum tubo ampliore. Interim
veriſimile eſt, curvaturam tubi in parte inferiore, aliquid etiam motui derogare.

Ad §. 28. Eodem tubo recurvo, quem modo deſcripſi, uſus ſum: oper-
culum autem poſui in B minimo foramine pertuſum: feci ut totus aquâ
eſſet plenus præter particulam F G B, in quo ſitu aquam detinui ope digiti
orificio C appoſiti. Remoto digito deſcendit aqua, & cum perveniſſet in
ſitum H D B, guttulæ aliquot tanto impetu per foraminulum in B fuerunt
veluti exploſæ, ut ad altitudinem plusquam decem pedum aſcenderint, quam-
vis altitudo H A altitudinem dimidii pedis vix ſuperaret. Interim ob exigui-
tatem foraminuli tantam reſiſtentiam offendit aqua dum tranſiret orificium, ut
fracto impetu aqua non ſolum non ad altitudinem A H aſcenderit (ſupra quam
tamen remotis omnibus impedimentis aſſilire paullulum continue debuiſſet)
ſed vix guttula una aut altera notabili temporis mora fuerit expreſſa, ita ut mihi
perſuadeam, ſi absque impetu ſola aquæ preſſione naturali tantus jactus pro-
ducendus fuiſſet, id fieri non potuiſſe niſi altitudine minimum centum pedum.

Dein etiam obſervavi jactum aquæ diminui eo magis quo minus ante
experimentum relinquitur ſpatium G B; quæ omnia theoriæ ſunt conformia.
Menſuras ſuperfluum fuiſſet ſumere, quia ob nimia impedimenta tantus eſſe
utique nequit jactus aquæ, quantus illis remotis futurus fuiſſet. Attamen ut
& has convenire cum formulis experimento confirmarem, tubum C D B
ſumſi ampliorem, ut impedimenta adhæſionis maxima parte auferrem,

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
71	57
72	58
73	59
74	60
75
76	62
77	63
78	64
79	65
80	66
81	67
82	68
83	69
84	70
85	71
86	72
87	73
88	74
89	75
90	76
91	77
92	78
93	79
94	80
95	81
96	82
97	83
98	84
99	85
100	86

Scan	Original
71	57
72	58
73	59
74	60
75
76	62
77	63
78	64
79	65
80	66
81	67
82	68
83	69
84	70
85	71
86	72
87	73
88	74
89	75
90	76
91	77
92	78
93	79
94	80
95	81
96	82
97	83
98	84
99	85
100	86

Scan	Original
71	57
72	58
73	59
74	60
75
76	62
77	63
78	64
79	65
80	66
81	67
82	68
83	69
84	70
85	71
86	72
87	73
88	74
89	75
90	76
91	77
92	78
93	79
94	80
95	81
96	82
97	83
98	84
99	85
100	86