Vitruvius - De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Scan	Original
31	11
32	12
33	13
34	14
35	15
36	16
37	17
38	18
39	19
40	20
41	21
42	22
43	23
44	24
45	25
46	26
47	27
48	28
49	29
50	30
51	31
52	32
53	33
54	34
55	35
56	36
57	37
58	38
59	39
60	40

7454M. VITRVVII POLL. nam foßiciam testimonio eſt, quod falſum eſſe vſu comprobatum eſt.

Procreatur id genus arenæ, quod dicitur carbunculus. ] Car-
buncul{us} etiam eſt terra, Plinio lib. XVII. cap. IIII. De gemma carbunculo
ignorat nemo, ſed pro rubore, fulgoréue atque etiam magnitudine diuerſa facta
ſunt nomina. Nam qui egregiè rubent & valde ardent κατ’ {δζ}οχ{η\‘ν} Græci ἄνθρα-
κας, Latini carbunculos, & cum Ouidio aliqui pyropos appellant (quo in loco puto
metallum intelligi ex Plinio lib. XXXIIII. cap. VIII.) vulg{us} rubinos, qui
purpureum colorem in oculos vibrant, & vt vtar Plinĳ verbis, quorum extrem{us}
ignicul{us} in amethysti violam exit, amethystiɀontes vocantur. Quib{us} rubor &
fulgor ſunt dilutiores, eos veteres candidos vocabant, nostra æt{as} balaios, vti rubros
paruos ſpinol{as}, & quos illi carchedonios, nigrioris ſcilicet aſpect{us}, granatos. Nomen
ſortitos eſſe, quod ſoli expoſiti flagrent colore ardentib{us} carbonib{us} ſimili, vel vn{us}
Marbode{us} in libello de lapidib{us} pretioſis autor eſſe poterit his verſib{us}:

Ardentes gemm{as} ſuperat carbuncul{us} omnes.

Nam velut ignit{us} radios iacit vndique carbo.

Species ei{us} idem duodecim eſſe memorat, Euax vndecim, plini{us} lib. XXXVII.
aliquot. Vide Albertum cognomento magnum mineralium libri ſecundi, tractatu
ſecundo, cap. III. & Bartholomæum Anglicum lib. XVI. Hoc autem arenæ ge-
n{us} fieri in Hetruria ex materia quæ ignib{us} natura intra montes incluſis perusta
ita reddita ſit, vt topho ſit mollior, & ſolidior quàm terra non cocta, ex Vitruuio
tradit Leo Baptista. At ille non id dicit, ſed ex materia quadam molliori topho, &
terra ſolidiori, quæ ignib{us} natura peruritur, fieri carbunculum.

Delapicidinis, earum\’ qualitatib{us}. # CAP. # VII.

DE calce & arena quibus varietatibus ſint, & quas ha-
beant virtutes dixi, ſequitur ordo de lapicidinis expli-
care, de quibus & quadrata ſaxa, & cæmentorum ad
ædificia eximuntur copiæ & comparantur. Hæ au-
tem inueniuntur eſſe diſparibus & diſsimilibus virtu-
tibus. Sunt enim aliæ molles, vti ſunt circa vrbem ru-
bræ, Pallienſes, Fidenates, Albanæ: aliæ temperatæ, vti Tyburtinæ, Ami-
terninæ, Soractinæ, & quæ ſunt his generibus: nonnullæ duræ, vti ſiliceæ.
Sunt etiam alia genera plura, vti in Campania ruber & niger tophus, in
Vmbria & Piceno & Venetia albus, qui etiam ſerra dentata vti lignum,
ſecatur. Sed hæc omnia quæ mollia ſunt, hanc habent vtilitatem, quòd
ex his ſaxa cùm ſunt exempta, in opere facillime tractantur: & ſi ſint in
locis tectis, ſuſtinent laborem, ſin autem in apertis & patentibus, gelicidijs
& pruinis congeſta, friantur & diſſoluuntur: item ſecundum oras mari-
timas ab ſalſugine exeſa diffluunt, neq; perferunt æſtus. Tyburtina verò,
& quæ eodem genere ſunt, omnia ſufferunt, & ab oneribus & à tempe-
ſtatibus iniurias, ſed ab igni non poſſunt eſſe tuta, ſimulq́; vt ſunt ab

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
31	11
32	12
33	13
34	14
35	15
36	16
37	17
38	18
39	19
40	20
41	21
42	22
43	23
44	24
45	25
46	26
47	27
48	28
49	29
50	30
51	31
52	32
53	33
54	34
55	35
56	36
57	37
58	38
59	39
60	40

Scan	Original
31	11
32	12
33	13
34	14
35	15
36	16
37	17
38	18
39	19
40	20
41	21
42	22
43	23
44	24
45	25
46	26
47	27
48	28
49	29
50	30
51	31
52	32
53	33
54	34
55	35
56	36
57	37
58	38
59	39
60	40

Scan	Original
31	11
32	12
33	13
34	14
35	15
36	16
37	17
38	18
39	19
40	20
41	21
42	22
43	23
44	24
45	25
46	26
47	27
48	28
49	29
50	30
51	31
52	32
53	33
54	34
55	35
56	36
57	37
58	38
59	39
60	40