Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Page concordance

< >
Scan Original
61 41
62 42
63 43
64 44
65 45
66 46
67 47
68 48
69 49
70 50
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
81 61
82 62
83 63
84 64
85 65
86 66
87 67
88 68
89 69
90 70
< >
page |< < (54) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div52" type="section" level="1" n="52">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4112" xml:space="preserve">
              <pb o="54" file="074" n="74" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            nam foßiciam testimonio eſt, quod falſum eſſe vſu comprobatum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s4113" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4114" xml:space="preserve">Procreatur id genus arenæ, quod dicitur carbunculus.</s>
            <s xml:id="echoid-s4115" xml:space="preserve">] Car-
              <lb/>
            buncul{us} etiam eſt terra, Plinio lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4116" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XVII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4117" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s4118" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">IIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4119" xml:space="preserve">De gemma carbunculo
              <lb/>
            ignorat nemo, ſed pro rubore, fulgoréue atque etiam magnitudine diuerſa facta
              <lb/>
            ſunt nomina. </s>
            <s xml:id="echoid-s4120" xml:space="preserve">Nam qui egregiè rubent & </s>
            <s xml:id="echoid-s4121" xml:space="preserve">valde ardent κατ’ {δζ}οχ{η\‘ν} Græci ἄνθρα-
              <lb/>
            κας, Latini carbunculos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4122" xml:space="preserve">cum Ouidio aliqui pyropos appellant (quo in loco puto
              <lb/>
            metallum intelligi ex Plinio lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4123" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXIIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4124" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s4125" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">VIII</emph>
            .) </s>
            <s xml:id="echoid-s4126" xml:space="preserve">vulg{us} rubinos, qui
              <lb/>
            purpureum colorem in oculos vibrant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4127" xml:space="preserve">vt vtar Plinij verbis, quorum extrem{us}
              <lb/>
            ignicul{us} in amethysti violam exit, amethystiɀontes vocantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4128" xml:space="preserve">Quib{us} rubor & </s>
            <s xml:id="echoid-s4129" xml:space="preserve">
              <lb/>
            fulgor ſunt dilutiores, eos veteres candidos vocabant, nostra æt{as} balaios, vti rubros
              <lb/>
            paruos ſpinol{as}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4130" xml:space="preserve">quos illi carchedonios, nigrioris ſcilicet aſpect{us}, granatos. </s>
            <s xml:id="echoid-s4131" xml:space="preserve">Nomen
              <lb/>
            ſortitos eſſe, quod ſoli expoſiti flagrent colore ardentib{us} carbonib{us} ſimili, vel vn{us}
              <lb/>
            Marbode{us} in libello de lapidib{us} pretioſis autor eſſe poterit his verſib{us}:</s>
            <s xml:id="echoid-s4132" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4133" xml:space="preserve">Ardentes gemm{as} ſuperat carbuncul{us} omnes.</s>
            <s xml:id="echoid-s4134" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4135" xml:space="preserve">Nam velut ignit{us} radios iacit vndique carbo.</s>
            <s xml:id="echoid-s4136" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4137" xml:space="preserve">Species ei{us} idem duodecim eſſe memorat, Euax vndecim, plini{us} lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4138" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXVII</emph>
            .
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4139" xml:space="preserve">aliquot. </s>
            <s xml:id="echoid-s4140" xml:space="preserve">Vide Albertum cognomento magnum mineralium libri ſecundi, tractatu
              <lb/>
            ſecundo, cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s4141" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">III</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4142" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4143" xml:space="preserve">Bartholomæum Anglicum lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4144" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XVI</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s4145" xml:space="preserve">Hoc autem arenæ ge-
              <lb/>
            n{us} fieri in Hetruria ex materia quæ ignib{us} natura intra montes incluſis perusta
              <lb/>
            ita reddita ſit, vt topho ſit mollior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4146" xml:space="preserve">ſolidior quàm terra non cocta, ex Vitruuio
              <lb/>
            tradit Leo Baptista. </s>
            <s xml:id="echoid-s4147" xml:space="preserve">At ille non id dicit, ſed ex materia quadam molliori topho, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4148" xml:space="preserve">
              <lb/>
            terra ſolidiori, quæ ignib{us} natura peruritur, fieri carbunculum.</s>
            <s xml:id="echoid-s4149" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div53" type="section" level="1" n="53">
          <head xml:id="echoid-head75" style="it" xml:space="preserve">Delapicidinis, earum\’ qualitatib{us}. # CAP. # VII.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4150" xml:space="preserve">DE calce & </s>
            <s xml:id="echoid-s4151" xml:space="preserve">arena quibus varietatibus ſint, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4152" xml:space="preserve">quas ha-
              <lb/>
            beant virtutes dixi, ſequitur ordo de lapicidinis expli-
              <lb/>
            care, de quibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4153" xml:space="preserve">quadrata ſaxa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4154" xml:space="preserve">cæmentorum ad
              <lb/>
            ædificia eximuntur copiæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s4155" xml:space="preserve">comparantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4156" xml:space="preserve">Hæ au-
              <lb/>
            tem inueniuntur eſſe diſparibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4157" xml:space="preserve">diſsimilibus virtu-
              <lb/>
            tibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s4158" xml:space="preserve">Sunt enim aliæ molles, vti ſunt circa vrbem ru-
              <lb/>
            bræ, Pallienſes, Fidenates, Albanæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s4159" xml:space="preserve">aliæ temperatæ, vti Tyburtinæ, Ami-
              <lb/>
            terninæ, Soractinæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4160" xml:space="preserve">quæ ſunt his generibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s4161" xml:space="preserve">nonnullæ duræ, vti ſiliceæ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4162" xml:space="preserve">Sunt etiam alia genera plura, vti in Campania ruber & </s>
            <s xml:id="echoid-s4163" xml:space="preserve">niger tophus, in
              <lb/>
            Vmbria & </s>
            <s xml:id="echoid-s4164" xml:space="preserve">Piceno & </s>
            <s xml:id="echoid-s4165" xml:space="preserve">Venetia albus, qui etiam ſerra dentata vti lignum,
              <lb/>
            ſecatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4166" xml:space="preserve">Sed hæc omnia quæ mollia ſunt, hanc habent vtilitatem, quòd
              <lb/>
            ex his ſaxa cùm ſunt exempta, in opere facillime tractantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4167" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4168" xml:space="preserve">ſi ſint in
              <lb/>
            locis tectis, ſuſtinent laborem, ſin autem in apertis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4169" xml:space="preserve">patentibus, gelicidijs
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4170" xml:space="preserve">pruinis congeſta, friantur & </s>
            <s xml:id="echoid-s4171" xml:space="preserve">diſſoluuntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4172" xml:space="preserve">item ſecundum oras mari-
              <lb/>
            timas ab ſalſugine exeſa diffluunt, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s4173" xml:space="preserve">perferunt æſtus. </s>
            <s xml:id="echoid-s4174" xml:space="preserve">Tyburtina verò,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4175" xml:space="preserve">quæ eodem genere ſunt, omnia ſufferunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4176" xml:space="preserve">ab oneribus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4177" xml:space="preserve">à tempe-
              <lb/>
            ſtatibus iniurias, ſed ab igni non poſſunt eſſe tuta, ſimulq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4178" xml:space="preserve">vt ſunt ab </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>