Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[31.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[32.] De fundamentis murorum & turrium. # CAP. # V.
[33.] IN CAPVT V. ANNOTAT.
[34.] Propugnaculi Ichnographia.
[35.] De diuiſione operum, quæ intra muros ſunt, et eorum diſpo-ſitione, vt ventorum noxij flat{us} vitentur.# CAP. # VI.
[36.] IN CAPVT VI. ANNOTAT.
[37.] De electione locorum ad vſum communem ciuit atis. # CAP. # VII.
[38.] IN CAPVT VII. ANNOTAT.
[39.] M. VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER SECVNDVS. PRAEFATIO.
[40.] NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER SECVNDVS. IN PROOEMIVM ANNOT.
[41.] De priſcorum hominum vita, & de initijs humanitatis at-que tectorum, & incrementis eorum.# CAP. # I.
[42.] IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[43.] De principijs rerum ſecundum Philoſophorum opiniones. # CAPVT # II.
[44.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[45.] De laterib{us}, ex qua terra, quo tempore, & qua forma ducieos oporteat. # CAP. # III.
[46.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[47.] De arena, & ei{us} generib{us}. # CAP. # IIII.
[48.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[49.] De calce, & vnde coquatur optima. # CAP. # V.
[50.] IN CAPVT V. ANNOTAT.
[51.] De puluere Puteolano & ei{us} vſu. # CAP. # VI.
[52.] IN CAPVT VI. ANNOTAT.
[53.] Delapicidinis, earum\’ qualitatib{us}. # CAP. # VII.
[54.] IN CAPVT VII. ANNOTAT.
[55.] De generib{us} ſtructuræ, & earum qualitatib{us}, modis ac locis. # CAP. # VIII.
[56.] IN CAPVT VIII. ANNOTAT.
[57.] De materie cædenda, & de arborum quarundam pro-prietatib{us}. # CAP. IX.
[58.] IN CAPVT IX. ANNOTAT.
[59.] De abiete ſupernate & infernate, cum Apennini deſcri-ptione. # CAP. X.
[60.] IN CAPVT X. ANNOTAT.
< >
page |< < (55) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div53" type="section" level="1" n="53">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4178" xml:space="preserve">
              <pb o="55" file="075" n="75" rhead="DE ARCHITEC. LIB. II."/>
            tacta, diſsiliunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s4179" xml:space="preserve">diſsipantur, ideo, quòd temperatura naturali paruo
              <lb/>
            ſunt humore: </s>
            <s xml:id="echoid-s4180" xml:space="preserve">item quòd non multum habent terreni, ſed aëris plurimum
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4181" xml:space="preserve">ignis. </s>
            <s xml:id="echoid-s4182" xml:space="preserve">Igitur cùm & </s>
            <s xml:id="echoid-s4183" xml:space="preserve">humor & </s>
            <s xml:id="echoid-s4184" xml:space="preserve">terrenum in his minus ineſt, tum etiam
              <lb/>
            ignis tactu & </s>
            <s xml:id="echoid-s4185" xml:space="preserve">vi vaporis ex his aëre fugato penitus inſequens, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4186" xml:space="preserve">interue-
              <lb/>
            niorum vacuitates occupans ferueſcit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4187" xml:space="preserve">efficit ea ſuis ardentia corpori-
              <lb/>
            bus ſimilia. </s>
            <s xml:id="echoid-s4188" xml:space="preserve">Sunt verò item lapicidinæ complures in finibus Tarquinien-
              <lb/>
            ſium, quæ dicuntur Anitianæ, colore quidem, quemadmodum Albanæ,
              <lb/>
            quarum officinæ maximæ ſunt circa lacum Vulſinienſem, item præfe-
              <lb/>
            ctura Statonienſi. </s>
            <s xml:id="echoid-s4189" xml:space="preserve">Eæ autem habent infinitas virtutes: </s>
            <s xml:id="echoid-s4190" xml:space="preserve">neque enim his ge-
              <lb/>
            licidiorum tempeſtas, neque tactus ignis poteſt nocere, ſed ſunt firmæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4191" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ad vetuſtatem ideo permanentes, quòd parum habent è naturæ mixtione
              <lb/>
            aëris & </s>
            <s xml:id="echoid-s4192" xml:space="preserve">ignis, humoris autem temperate plurimumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4193" xml:space="preserve">terreni, ita ſpiſsis
              <lb/>
            compactionibus ſolidatæ neque ab tempeſtatibus, neque ab ignis vehe-
              <lb/>
            mentia nocentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4194" xml:space="preserve">Id autem maxime iudicare licet è monumentis, quæ
              <lb/>
            ſunt circa municipium Ferentis ex his facta lapicidinis: </s>
            <s xml:id="echoid-s4195" xml:space="preserve">nanq; </s>
            <s xml:id="echoid-s4196" xml:space="preserve">habent & </s>
            <s xml:id="echoid-s4197" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſtatuas amplas factas egregie & </s>
            <s xml:id="echoid-s4198" xml:space="preserve">minora ſigilla, floresq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4199" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4200" xml:space="preserve">achantos ele-
              <lb/>
            ganter ſcalptos, quæ cùm ſint vetuſta, ſic apparent recentia, vti ſi ſint mo-
              <lb/>
            do facta. </s>
            <s xml:id="echoid-s4201" xml:space="preserve">Non minus etiam fabriærarij de his lapicidinis in æris flatura
              <lb/>
            formas habent comparatas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4202" xml:space="preserve">ex his ad æs fundendum maximas vtilita-
              <lb/>
            tes, quæ ſi prope Vrbem eſſent, dignum eſſet, vt ex his officinis omnia
              <lb/>
            opera perficerentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4203" xml:space="preserve">Cùm ergo propter propinquitatem neceſsitas cogat
              <lb/>
            ex rubris lapicidinis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4204" xml:space="preserve">Pallienſibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4205" xml:space="preserve">quæ ſunt Vrbi proximæ, copijs
              <lb/>
            vti: </s>
            <s xml:id="echoid-s4206" xml:space="preserve">ſi qui voluerint ſine vitijs perficere, ita erit præparandum. </s>
            <s xml:id="echoid-s4207" xml:space="preserve">Cùm ædi-
              <lb/>
            ficandum fuerit, ante biennium ea ſaxa non hyeme, ſed æſtate eximan-
              <lb/>
            tur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4208" xml:space="preserve">iacentia permaneant in locis patentibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s4209" xml:space="preserve">quæ autem à tempeſtati-
              <lb/>
            bus eo biennio tacta læſa fuerint, ea in fundamenta conijciantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4210" xml:space="preserve">cætera
              <lb/>
            quæ non erunt vitiata, ab natura rerum probata, durare poterunt ſupra
              <lb/>
            terram ædificata: </s>
            <s xml:id="echoid-s4211" xml:space="preserve">nec ſolum ea in quadratis lapidibus ſunt obſeruanda, ſed
              <lb/>
            etiam in cæmentitijs ſtructuris.</s>
            <s xml:id="echoid-s4212" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div54" type="section" level="1" n="54">
          <head xml:id="echoid-head76" xml:space="preserve">IN CAPVT VII. ANNOTAT.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s4213" xml:space="preserve">Sequítur ordo de lapídícínís explícare.</s>
            <s xml:id="echoid-s4214" xml:space="preserve">] Quando hoc capite de lapidi-
              <lb/>
            b{us} ſermo eſt, quib{us} in ſtructura vtendum, facere non poſſum, quin de eo referam,
              <lb/>
            qui eſt à me multis locis Romæ viſ{us}, quòd præſtat commoditatem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4215" xml:space="preserve">antiquorum,
              <lb/>
            quòd ſciam, nemo meminit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4216" xml:space="preserve">Is grumoſ{us} eſt, vt cred{as} multos coaluiſſe, colore fuluo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4217" xml:space="preserve">Vt\’ leuitate cedit topho, ita duritie facile ſuperat. </s>
            <s xml:id="echoid-s4218" xml:space="preserve">Veluti ſpongia aquam bibit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4219" xml:space="preserve">
              <lb/>
            reddit guttatim. </s>
            <s xml:id="echoid-s4220" xml:space="preserve">Itaque vtuntur huiuſmodi pendentib{us}, adpactis Tyburtini pumi-
              <lb/>
            cis glebis, ad imaginem ſpec{us}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4221" xml:space="preserve">roſcidi antri arte reddendam. </s>
            <s xml:id="echoid-s4222" xml:space="preserve">Occultis enim
              <lb/>
            plumleis tubulis, erogata ſupernè aqua, extructi eo lapidis genere fontium fornices,
              <lb/>
            perinde atque ſi tophis laqueati eſſent & </s>
            <s xml:id="echoid-s4223" xml:space="preserve">pumice viuo, ſtill{as} exudant, magno ſpe-
              <lb/>
            ctantium ſtupore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4224" xml:space="preserve">oblectamento. </s>
            <s xml:id="echoid-s4225" xml:space="preserve">Spronium vulg{us} nominat, fortaſſe quòd </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>