Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (23) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="23" file="0075" n="75" rhead="PARS PRIMA."/>
            binæ magnitudines ſimul haberi non poſſunt, id ipſum multo
              <lb/>
            evidentius conficitur, nempe nullum haberi poſſe ſaltum im-
              <lb/>
            mediatum ab una ad alteram. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam illo momento temporis,
              <lb/>
            quo deberet ſal
              <gap/>
            us fieri, & </s>
            <s xml:space="preserve">abrumpi ſeries acceſſu aliquo mo-
              <lb/>
            mentaneo, deberent haberi duæ magnitudines, poſtrema ſeriei
              <lb/>
            præcedentis, & </s>
            <s xml:space="preserve">prima ſeriei ſequentis. </s>
            <s xml:space="preserve">Id ipſum vero adhuc
              <lb/>
            multo evidentius habetur in illis rerum ſtatibus, in quibus ex
              <lb/>
            una parte quovis momento haberi debet aliquis ſtatus ita, ut
              <lb/>
            nunquam ſine aliquo ejus generis ſtatu res eſſe poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ex alia
              <lb/>
            duos ſimul ejuſmodi ſtatus habere non poteſt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">50. </s>
            <s xml:space="preserve">Id quidem ſatis patebit in ipſo locali motu, in quo ha-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0075-01" xlink:href="note-0075-01a" xml:space="preserve">Inde cur motus
                <lb/>
              localis non fiat,
                <lb/>
              niſi per lineam
                <lb/>
              continuam.</note>
            betur phænomenum omnibus ſane notiſſimum, ſed cujus ratio
              <lb/>
            non ita facile aliunde redditur, inde autem patentiſſima eſt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Corpus a quovis loco ad alium quemvis devenire utique poteſt
              <lb/>
            motu continuo per lineas quaſcunque utcunque contortas, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            in immenſum productas quaquaverſum, quæ numero infinities
              <lb/>
            infinitæ ſunt: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed omnino debet per continuam aliquam abire,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">nullibi interruptam. </s>
            <s xml:space="preserve">En inde rationem ejus rei admodum
              <lb/>
            manifeſtam. </s>
            <s xml:space="preserve">Si alicubi linea motus abrumperetur; </s>
            <s xml:space="preserve">vel momen-
              <lb/>
            tum temporis, quo eſſet in primo puncto poſterioris lineæ, eſ-
              <lb/>
            ſet poſterius eo momento, quo eſſet in puncto poſtremo ante-
              <lb/>
            rioris, vel eſſet idem, vel anterius? </s>
            <s xml:space="preserve">In primo, & </s>
            <s xml:space="preserve">tertio caſu
              <lb/>
            inter ea momenta intercederet tempus aliquod continuum di-
              <lb/>
            viſibile in infinitum per alia momenta intermedia, cum bina
              <lb/>
            momenta temporis, in eo ſenſu accepta, in quo ego hic ea acci-
              <lb/>
            pio, contigua eſſe non poſſint, uti ſuperius expoſui. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamob-
              <lb/>
            rem in primo caſu in omnibus iis infinitis intermediis mo-
              <lb/>
            mentis nullibi eſſet id corpus, in ſecundo caſu idem eſſet eo-
              <lb/>
            dem illo momento in binis locis, adeoque replicaretur; </s>
            <s xml:space="preserve">in tertio
              <lb/>
            haberetur replicatio non tantum reſpectu eorum binorum mo-
              <lb/>
            mentorum, ſed omnium etiam intermediorum, in quibus ni-
              <lb/>
            mirum omnibus id corpus eſſet in binis locis. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum igitur corpus
              <lb/>
            exiſtens nec nullibi eſſe poſſit, nec ſimul in locis pluribus; </s>
            <s xml:space="preserve">illa
              <lb/>
            viæ mutatio, & </s>
            <s xml:space="preserve">ille ſaltus haberi omnino non poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">51. </s>
            <s xml:space="preserve">Idem ope Geometriæ magis adhuc oculis ipſis ſubjicitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0075-02" xlink:href="note-0075-02a" xml:space="preserve">Illuſtratio e-
                <lb/>
              jus argumenti
                <lb/>
              ex Geometria;
                <lb/>
              ratiocinatione
                <lb/>
              metaphyſica,
                <lb/>
              pluribus exem-
                <lb/>
              plis.</note>
            Exponantur per rectam AB tempora, ac per ordinatas ad li-
              <lb/>
            neas CD, EF, abruptas alicubi, diverſi ſtatus rei cujuſpiam.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Ductis ordinatis DG, EH, vel punctum H jaceret poſt G,
              <lb/>
            ut in Fig. </s>
            <s xml:space="preserve">5; </s>
            <s xml:space="preserve">vel cum ipſo congrueret, ut in 6; </s>
            <s xml:space="preserve">vel ipſum
              <lb/>
            præcederet, ut in 7. </s>
            <s xml:space="preserve">In primo caſu nulla reſponderet ordi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0075-03" xlink:href="note-0075-03a" xml:space="preserve">Fig. 5.
                <lb/>
              6.
                <lb/>
              7.</note>
            nata omnibus punctis rectæ GH; </s>
            <s xml:space="preserve">in ſecundo binæ reſponde-
              <lb/>
            rent GD, & </s>
            <s xml:space="preserve">HE eidem puncto G; </s>
            <s xml:space="preserve">in tertio vero binæ HI,
              <lb/>
            HE puncto H, binæ GD, GK puncto G, & </s>
            <s xml:space="preserve">binæ LM,
              <lb/>
            LN puncto cuivis intermedio L; </s>
            <s xml:space="preserve">nam ordinata eſt relatio
              <lb/>
            quædam diſtantiæ, quam habet punctum curvæ cum puncto
              <lb/>
            axis ſibi reſpondente, adeoque ubi jacent in recta eadem per-
              <lb/>
            pendiculari axi bina curvarum puncta, habentur binæ ordina-
              <lb/>
            tæ reſpondentes eidem puncto axis. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem ſi nec </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>