Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] THEORIA PHILOSOPHIÆ NATURALIS REDACTA AD UNICAM LEGEM VIRIUM IN NATURA EXISTENTIUM, AVCTORE P ROGERIO JOSEPHO BOSCOVICH Societatis Jesu, NUNC AB IPSO PERPOLITA, ET AUCTA, Ac a plurimis præcedentium editionum mendis expurgata. EDITIO VENETA PRIMA IPSO AUCTORE PRÆSENTE, ET CORRIGENTE.
[3.] VENETIIS, MDCCLXIII. Ex Typographia Remondiniana. SUPERIORUM PERMISSU, ac PRIVILEGIO.
[4.] ASSERTIONES EX UNIVERSA PHILOSOPHIA, QUAS IN ALMA AC CELEBERRIMA UNIVERSITATE GRÆCENSI Anno M. D. CC. LXV. Menſe Auguſto, die publice defendendas ſuſcepit PERILLUSTRIS, REVER. ac PERDOCTUS DOMINUS MAXIMILIANUS CHIOLICH DE LEVENSPERG, S. R. I. E. Dalmata, Patritius Segnienſis, ex Arcbiducali Soc. J eſu Convict. Colleg. EX PRÆLECTIONIBUS A. R. & CI. P. LEOPOLDI BIWALD, e S. J. AA. LL. & Phiſophiæ Doctoris, ejusdemque Profeſſoris Publici & Ordinarii. A. R. & Clar. P. FRANCISCI GRUEBER, e S. J. AA. LL. & Philoſoph. Doctoris ac Ethices Profeſſoris Publici ac ordinarii. A. R. & C1. P. FRANCISCI PACHNER, e S. J. AA. LL. & Philoſophiæ Doctoris, ac Mathe-ſeos Profeſſoris Publici & Ordinarii.
[5.] HONORIBUS ILLUSTRISSIMI, ac REVERENDISSMI DOMINI, DOMINI PII D EMANZADOR, DEI ET APOSTOLIC Æ SEDIS GRATIA ECCLESIARUM CANONICE UNITARUM SEGNIENSIS ET MODRUSIENSIS, SEU CORBAVIENSIS EPISCOPI, SACRATISSIMÆ CÆSAREO - REGIÆ ET APOSTOLICÆ MAJ ESTATIS CONSILIARII &c. &c. DOMINI, DOMINI AC PATRONI SUI GRATIOSISSIMI, CUI SE SUASQUE ASSERTIONES PHILOSOPHICAS D. D. D. CLIENTUMINFIMUS MAXIMILIANUS CHIOLICH DELEVENSPERG.
[6.] EX PHILOSOPHIA. I
[7.] EX ETHICA.
[8.] EX MATHESI.
[9.] TYPOGRAPHUS VENETUS LECTORI.
[10.] EPISTOLA AUCTORIS DEDICATORIA PRIMÆ EDITIONIS VIENNENSIS Ad Celsissimum TUNC Principem Archiepiscopum Viennensem, NUNC PRÆTEREA ET Cardinalem Eminentissimum, ET Episcopum Vacciensem CHRISTOPHORUM E COMITIBUS DE MIGAZZI.
[11.] AD LECTOREM EX EDITIONE VIENNENSI.
[12.] SYNOPSIS TOTIUS OPERIS? EX EDITIONE VIENNENSI PARS I.
[13.] PARS II.
[14.] PARS III.
[15.] INDEX PARS I.
[16.] PARS II.
[17.] PARS III.
[18.] APPENDIX.
[19.] SUPPLEMENTA.
[20.] NOI RIFORMATORI Dello Studio di Padova.
[21.] PHILOSOPHIÆ NATURALIS THEORIA PARS I. Theoriæ expoſitio , analytica deductio , & vindicatio.
[22.] PARS II Theoriæ applicatio ad Mechanicam.
[23.] PARS III Applicatio Theoriæ ad Phyſicam.
[24.] APPENDIX Ad Metaphyſicam pertinens DE ANIMA, & DEO
[25.] §. I. De Spatio, ac Tempore (a).
[26.] §. II. De Spatio, & Tempore, ut a nobis cognoſcuntur.
[27.] §. III. Solutio analytica Problematis determinantis naturam Legis Virium.
[28.] § IV. Contra vires in minimis diſtantiis attractivas, & excreſcentes in infinitum.
[29.] § V. De Æquilibrio binarum maſſarum connexarum invicem per bina alia puncta
[30.] §. VI. EPISTOLA AUCTORIS AD P. CAROLUM SCHERFFER. SOCIETATIS JESU.
< >
page |< < (26) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="26" file="0078" n="78" rhead="THEORIÆ"/>
            habet, ſeries conſequens non habet primum: </s>
            <s xml:space="preserve">ſeries realis
              <lb/>
            contenta intervallo EE', & </s>
            <s xml:space="preserve">primum habere debet, & </s>
            <s xml:space="preserve">ulti-
              <lb/>
            mum. </s>
            <s xml:space="preserve">Hujus reales termini terminum illum nihili per ſe ſe
              <lb/>
            excludunt, cum ipſum eſſe per ſe excludat non eſſe.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Illuſtratio ul-
            <lb/>
          terior geome-
            <lb/>
          trica.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">56. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque id quidem manifeſtum fit magis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi conſidere-
              <lb/>
            mus ſeriem aliquam præcedentem realem, quam exprimant
              <lb/>
            ordinatæ ad lineam continuam PL g, quæ reſpondeat toti
              <lb/>
            tempori AE ita, ut cuivis momento C ejus temporis reſpon-
              <lb/>
            deat ordinata CL. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum vero ſi momento E debeat fieri
              <lb/>
            ſaltus ab ordinata Eg ad ordinatam EG; </s>
            <s xml:space="preserve">neceſſario ipſi mo-
              <lb/>
            mento E debent reſpondere binæ ordinatæ EG, E g. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            in tota linea PL g non poteſt deeſſe ſolum ultimum punctum
              <lb/>
            g; </s>
            <s xml:space="preserve">cum ipſo ſublato debeat adhuc illa linea terminum habe-
              <lb/>
            re ſuum, qui terminus eſſet itidem punctum; </s>
            <s xml:space="preserve">id vero pun-
              <lb/>
            ctum idcirco fuiſſet ante contiguum puncto g, quod eſt ab-
              <lb/>
            ſurdum, ut in eadem diſſertatione De Lege Continuitatis
              <lb/>
            demonſtravimus. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam inter quodvis punctum, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliud
              <lb/>
            punctum linea aliqua interjacere debet; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ſi non interja-
              <lb/>
            ceat: </s>
            <s xml:space="preserve">jam illa puncta in unicum coaleſcunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare non
              <lb/>
            poteſt deeſſe niſi lineola aliqua g L ita, ut terminus ſeriei
              <lb/>
            præcedentis ſit in aliquo momento C præcedente momen-
              <lb/>
            tum E, & </s>
            <s xml:space="preserve">disjuncto ab eo per tempus quoddam conti-
              <lb/>
            nuum, in cujus temporis momentis omnibus ordinata ſit
              <lb/>
            nulla.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Applicatio ad
            <lb/>
          creationem, &
            <lb/>
          annihilatio-
            <lb/>
          nem.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">57. </s>
            <s xml:space="preserve">Patet igitur diſcrimen inter tranſitum a vero nihilo,
              <lb/>
            nimirum a quantitate imaginaria, ad eſſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">tranſitum ab
              <lb/>
            una magnitudine ad aliam. </s>
            <s xml:space="preserve">In primo caſu terminus nihi-
              <lb/>
            li non habetur; </s>
            <s xml:space="preserve">habetur terminus uterque ſeriei veram ha-
              <lb/>
            bentis exiſtentiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">poteſt quantitas, cujus ea eſt ſeries,
              <lb/>
            oriri, vel occidere quantitate finita, ac per ſe excludere
              <lb/>
            non eſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">In ſecundo caſu neceſſario haberi debet utriuſque
              <lb/>
            ſeriei terminus, alterius nimirum poſtremus, alterius primus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem etiam in creatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">in annihilatione poteſt
              <lb/>
            quantitas oriri, vel interire magnitudine finita, & </s>
            <s xml:space="preserve">primum,
              <lb/>
            ac ultimum eſſe erit quoddam eſſe, quod ſecum non conjun-
              <lb/>
            get una non eſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Contra vero ubi magnitudo realis ab una
              <lb/>
            quantitate ad aliam tranſire debet per ſaltum; </s>
            <s xml:space="preserve">momento
              <lb/>
            temporis, quo ſaltus committitur, uterque terminus haberi
              <lb/>
            deberet Manet igitur illæſum argumentum noſtrum me-
              <lb/>
            taphyſicum pro excluſione ſaltus a creatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">annihilatio-
              <lb/>
            ne, ſive ortu, & </s>
            <s xml:space="preserve">interitu.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Aliquando vi-
            <lb/>
          deri nihilum
            <lb/>
          id, quod eſt ali-
            <lb/>
          quid.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">58. </s>
            <s xml:space="preserve">At hic illud etiam notandum eſt; </s>
            <s xml:space="preserve">quoniam ad ortum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">interitum conſiderandum geometricas contemplationes aſ-
              <lb/>
            ſumpſimus, videri quidem prima fronte, aliquando etiam rea-
              <lb/>
            lis ſeriei terminum poſtremum eſſe nihilum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed re altius
              <lb/>
            conſiderata, non erit vere nihilum, ſed ſtatus quidam itidem
              <lb/>
            realis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejuſdem generis cum præcedentibus, licet alio no-
              <lb/>
            mine inſignitus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>