Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
61
61 (9)
62
62 (10)
63
63 (11)
64
64 (12)
65
65 (13)
66
66 (14)
67
67 (15)
68
68 (16)
69
69 (17)
70
70 (18)
< >
page |< < (26) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="26" file="0078" n="78" rhead="THEORIÆ"/>
            habet, ſeries conſequens non habet primum: </s>
            <s xml:space="preserve">ſeries realis
              <lb/>
            contenta intervallo EE', & </s>
            <s xml:space="preserve">primum habere debet, & </s>
            <s xml:space="preserve">ulti-
              <lb/>
            mum. </s>
            <s xml:space="preserve">Hujus reales termini terminum illum nihili per ſe ſe
              <lb/>
            excludunt, cum ipſum eſſe per ſe excludat non eſſe.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Illuſtratio ul-
            <lb/>
          terior geome-
            <lb/>
          trica.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">56. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque id quidem manifeſtum fit magis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi conſidere-
              <lb/>
            mus ſeriem aliquam præcedentem realem, quam exprimant
              <lb/>
            ordinatæ ad lineam continuam PL g, quæ reſpondeat toti
              <lb/>
            tempori AE ita, ut cuivis momento C ejus temporis reſpon-
              <lb/>
            deat ordinata CL. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum vero ſi momento E debeat fieri
              <lb/>
            ſaltus ab ordinata Eg ad ordinatam EG; </s>
            <s xml:space="preserve">neceſſario ipſi mo-
              <lb/>
            mento E debent reſpondere binæ ordinatæ EG, E g. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            in tota linea PL g non poteſt deeſſe ſolum ultimum punctum
              <lb/>
            g; </s>
            <s xml:space="preserve">cum ipſo ſublato debeat adhuc illa linea terminum habe-
              <lb/>
            re ſuum, qui terminus eſſet itidem punctum; </s>
            <s xml:space="preserve">id vero pun-
              <lb/>
            ctum idcirco fuiſſet ante contiguum puncto g, quod eſt ab-
              <lb/>
            ſurdum, ut in eadem diſſertatione De Lege Continuitatis
              <lb/>
            demonſtravimus. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam inter quodvis punctum, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliud
              <lb/>
            punctum linea aliqua interjacere debet; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ſi non interja-
              <lb/>
            ceat: </s>
            <s xml:space="preserve">jam illa puncta in unicum coaleſcunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare non
              <lb/>
            poteſt deeſſe niſi lineola aliqua g L ita, ut terminus ſeriei
              <lb/>
            præcedentis ſit in aliquo momento C præcedente momen-
              <lb/>
            tum E, & </s>
            <s xml:space="preserve">disjuncto ab eo per tempus quoddam conti-
              <lb/>
            nuum, in cujus temporis momentis omnibus ordinata ſit
              <lb/>
            nulla.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Applicatio ad
            <lb/>
          creationem, &
            <lb/>
          annihilatio-
            <lb/>
          nem.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">57. </s>
            <s xml:space="preserve">Patet igitur diſcrimen inter tranſitum a vero nihilo,
              <lb/>
            nimirum a quantitate imaginaria, ad eſſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">tranſitum ab
              <lb/>
            una magnitudine ad aliam. </s>
            <s xml:space="preserve">In primo caſu terminus nihi-
              <lb/>
            li non habetur; </s>
            <s xml:space="preserve">habetur terminus uterque ſeriei veram ha-
              <lb/>
            bentis exiſtentiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">poteſt quantitas, cujus ea eſt ſeries,
              <lb/>
            oriri, vel occidere quantitate finita, ac per ſe excludere
              <lb/>
            non eſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">In ſecundo caſu neceſſario haberi debet utriuſque
              <lb/>
            ſeriei terminus, alterius nimirum poſtremus, alterius primus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem etiam in creatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">in annihilatione poteſt
              <lb/>
            quantitas oriri, vel interire magnitudine finita, & </s>
            <s xml:space="preserve">primum,
              <lb/>
            ac ultimum eſſe erit quoddam eſſe, quod ſecum non conjun-
              <lb/>
            get una non eſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Contra vero ubi magnitudo realis ab una
              <lb/>
            quantitate ad aliam tranſire debet per ſaltum; </s>
            <s xml:space="preserve">momento
              <lb/>
            temporis, quo ſaltus committitur, uterque terminus haberi
              <lb/>
            deberet Manet igitur illæſum argumentum noſtrum me-
              <lb/>
            taphyſicum pro excluſione ſaltus a creatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">annihilatio-
              <lb/>
            ne, ſive ortu, & </s>
            <s xml:space="preserve">interitu.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Aliquando vi-
            <lb/>
          deri nihilum
            <lb/>
          id, quod eſt ali-
            <lb/>
          quid.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">58. </s>
            <s xml:space="preserve">At hic illud etiam notandum eſt; </s>
            <s xml:space="preserve">quoniam ad ortum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">interitum conſiderandum geometricas contemplationes aſ-
              <lb/>
            ſumpſimus, videri quidem prima fronte, aliquando etiam rea-
              <lb/>
            lis ſeriei terminum poſtremum eſſe nihilum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed re altius
              <lb/>
            conſiderata, non erit vere nihilum, ſed ſtatus quidam itidem
              <lb/>
            realis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejuſdem generis cum præcedentibus, licet alio no-
              <lb/>
            mine inſignitus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>