Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
61 41
62 42
63 43
64 44
65 45
66 46
67 47
68 48
69 49
70 50
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
< >
page |< < (60) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div214" type="section" level="1" n="68">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3879" xml:space="preserve">
              <pb o="60" file="0080" n="80" rhead="GNOMONICES"/>
            eodem puncto F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3880" xml:space="preserve">Si enim puncta cont actuum C, D, per diametrum ſunt oppoſita, ita vt arcus C G, D G,
              <lb/>
            ſint quadrantes, perſpicuum eſt ex ijs, quæ proximè demonſtrata ſunt, tres hos circulos ſe mutuo interſe-
              <lb/>
            care in Aequatore in vno eodemq́, puncto. </s>
            <s xml:id="echoid-s3881" xml:space="preserve">Si verò puncta contactuum C, D, non ſunt oppoſita, deſcri-
              <lb/>
            bantur per polum E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3882" xml:space="preserve">per contactus C, D, circuli maximi E C, E D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3883" xml:space="preserve">Item per puncta C, G, arcus
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0080-01" xlink:href="fig-0080-01a" number="61">
                <image file="0080-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0080-01"/>
              </figure>
            circuli maximi C H G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3884" xml:space="preserve">per puncta G, D, arcus
              <lb/>
            maximi circuli G I D, deſcribatur, ducantur{q́ue} chor
              <lb/>
            dę C G, G D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3885" xml:space="preserve">Quoniam igitur per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s3886" xml:space="preserve">poli à Theo-
              <lb/>
            doſio traditam, rectæ ex polo E, ad puncta C, D,
              <lb/>
            cadentes æquales ſunt, erũt & </s>
            <s xml:id="echoid-s3887" xml:space="preserve">arcus E C, E D, æqua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-01" xlink:href="note-0080-01a" xml:space="preserve">28. tertij.</note>
            les. </s>
            <s xml:id="echoid-s3888" xml:space="preserve">Rurſus, quia arcus C G, G D, paralleli C D,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-02" xlink:href="note-0080-02a" xml:space="preserve">10</note>
            æquales ſunt, erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s3889" xml:space="preserve">rectę C G, G D, æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s3890" xml:space="preserve">Igi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-03" xlink:href="note-0080-03a" xml:space="preserve">29. tertij.</note>
            tur & </s>
            <s xml:id="echoid-s3891" xml:space="preserve">arcus maximorum circulorum C H G, G I D,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-04" xlink:href="note-0080-04a" xml:space="preserve">28. tertij.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-05" xlink:href="note-0080-05a" xml:space="preserve">Duo circuli ho
                <lb/>
              rarum ab or.
                <lb/>
              vel ò
                <unsure/>
              cc. tangen-
                <lb/>
              tes maximum
                <lb/>
              parallelorũ ſem
                <lb/>
              per apparentiũ
                <lb/>
              in duob
                <unsure/>
              us pun-
                <lb/>
              ctis quibuſcun-
                <lb/>
              que, & circulus
                <lb/>
              horæ à mer. uel
                <lb/>
              med. noc. ſecans
                <lb/>
              eundem paral-
                <lb/>
              lela
                <unsure/>
              m in pun-
                <lb/>
              cto æqualiter à
                <lb/>
              punctis conta-
                <lb/>
              ctuum diſtante,
                <lb/>
              ſe mutuo ſecãt
                <lb/>
              in vno eodéq́ue
                <lb/>
              puncto.</note>
            ęquales erunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3892" xml:space="preserve">Quare duo latera E C, E G, triangu-
              <lb/>
            li ſphærici C E G, duobus lateribus E D, E G, trian-
              <lb/>
            guli ſphęrici D E G, ęqualia erunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s3893" xml:space="preserve">Sunt autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s3894" xml:space="preserve">
              <lb/>
            baſes C H G, D I G, æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s3895" xml:space="preserve">Igitur per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3896" xml:space="preserve">35.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3897" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3898" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3899" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">de triangulis, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">
              <lb/>
            18. </s>
            <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">nostrorum triangulorum ſphęricorum, anguli
              <lb/>
            C E G, D E G, ęquales erunt, ac proinde arcus E G, angulum C E D, diuidet bifariam. </s>
            <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">Quoniam verò
              <lb/>
            circulus maximus per polum E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">punctum F, deſcriptus diuidit eundem angulum CED, bifariam, vt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-06" xlink:href="note-0080-06a" xml:space="preserve">20</note>
            mox demonſtrabimus, perſpicuum eſt, circulum maximum E G, productum per punctum F, tranſire:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">alias duo maximi circuli, nempe E G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve">ille qui ex E, per F, ducitur, diuiderent eundem angulum
              <lb/>
            C E D, bifariam, quod est
              <unsure/>
            abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">Quòd autem circulus maximus per E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve">F, deſcriptus di-
              <lb/>
            uidat bifariam angulum C E D, ita demonſtrabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve">Intelligatur per polum E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">per F, deſcri-
              <lb/>
            ptus circulus maximus E F H. </s>
            <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">Dico angulum C E F, æqualem eſſe angulo D E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">Quoniam enim cir-
              <lb/>
            culi maximi E C, E D, tranſeunt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">Theodoſii, per polos circulorum C F, D F, quòd per
              <lb/>
            contactus C, D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">per polum E, circuli C D, ducti ſint; </s>
            <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">Tranſeunt autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">per polum Aequatoris
              <lb/>
            A B; </s>
            <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">fit vt per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">Theodoſii, circulus E C, ſecet ſegmenta circulorum C B, A B, ſe ſe in
              <lb/>
            B, ſe
              <unsure/>
            cantium, quæ quidem, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">Theodoſii, ſemicirculi ſunt, bifariam: </s>
            <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">Ac propterea ar-
              <lb/>
            cus C B, ſit quadrans. </s>
            <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve">Eadem{q́ue} ratione quadrans erit arcus D A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">Quia vero per Theorema 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">ſcholij
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-07" xlink:href="note-0080-07a" xml:space="preserve">30</note>
            propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve">Theodoſii, circuli maximi C B, D N, eundem parallelum C D, tangentes, æqualiter in-
              <lb/>
            clinantur ad A B, maximum parallelorum, æquales erunt anguli ſphærici C B A, D N K. </s>
            <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">Cum ergo an-
              <lb/>
            gulo D N K, æqualis quoque ſit angulus D A K, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorum ſphæricorum,
              <lb/>
            quòd A D N, ABN, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">ſemicirculi ſint; </s>
            <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">æquales erunt anguli ſphærici F B A,
              <lb/>
            F A B; </s>
            <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">ac proinde & </s>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">arcus B F, A F, æquales erunt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">Menelai, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">40.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">de triangulis, vel certè per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorũ ſphæricorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">Cum ergo
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">toti arcus B C, A D, æquales ſint, nempe quadrantes, vt oſtendimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve">erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve">reliqui arcus F C, F D,
              <lb/>
            æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">Et quoniam ostenſi ſunt arcus E C, E D, æquales, erunt duo latera E C, E F, trianguli ſphærici
              <lb/>
            C E F, æqualia duobus lateribus E D, E F, trianguli ſphærici D E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve">Cum ergo habeant & </s>
            <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">baſes C F,
              <lb/>
            D F, æquales, vt oſtenſum eſt, erunt per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve">35. </s>
            <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve">de triangulis, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-08" xlink:href="note-0080-08a" xml:space="preserve">40</note>
            18. </s>
            <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorum ſphæricorum, anguli C E F, D E F, æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">Diuidit ergo arcus E F, cir-
              <lb/>
            culi maximi angulum C E D, bifariam; </s>
            <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">Ac propterea cum eundem bifariam ſecet arcus E G, vt de-
              <lb/>
            monſtratum eſt, tranſibit omnino arcus E G, productus per F, adeo vt ab arcu E F, non differat, ne
              <lb/>
            duo arcus concedantur eundem angulum C E D, bifariam ſecare. </s>
            <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">Quapropter tres circuli horarij C F,
              <lb/>
            D F, E F, vnam eandem{q́ue} ſectionem habent communem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">Quod eſt propoſitum: </s>
            <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">Acproinde in quo pun-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-09" xlink:href="note-0080-09a" xml:space="preserve">Quænam horæ
                <lb/>
              ab or. vel occ.
                <lb/>
              & à mer. vel
                <lb/>
              med. noc. ſe mu
                <lb/>
              tuo ſecẽt in eo-
                <lb/>
              dem puncto.</note>
            cto planum horologij communem hanc ſectionem ſecat, per idem communes ſectiones eorundem circulo-
              <lb/>
            rum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve">plani horologij tranſibunt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">adeo vt in eodem puncto horologij ſe inter-
              <lb/>
            ſecent lineæ horariæ illorum circulorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">Quocirca in quo puncto horaria linea circuli C F, horariam li-
              <lb/>
            neam circuli E F, ſecat, per idem ducenda erit linea horaria circuli D F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">e contrario. </s>
            <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">Quibus autem
              <lb/>
            horis deputentur circuli C F, D F, E F, docebit nos figura, quam in propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">huius libri poſuimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">Si
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-10" xlink:href="note-0080-10a" xml:space="preserve">50</note>
            enim alter circulorum C F, D F, nempe C F, tribuatur, verbi gratia, horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu; </s>
            <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">
              <lb/>
            alter D F, exempli cauſa, horæ 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, erit E F, circulus horæ quartæ à meridie, vel me-
              <lb/>
            dia nocte, cum hæc hora in medio illarum ſit poſita in figura dicta propoſitionis 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">huius libri, quemad-
              <lb/>
            modum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">punctum G, in medio punctorum C, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">D, poſitum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Sic etiam, ſi E F, ponatur eſſe
              <lb/>
            circulus horæ 1 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">à meridie, vel media nocte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve">E C, horæ tertiæ ab ortu, vel occa-
              <lb/>
            ſu; </s>
            <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve">erit E D, circulus horæ 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, quòd hæ duę horę ab
              <lb/>
            illa hinc inde ęqualiter abſint, ſicuti & </s>
            <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">puncta C, D, à puncto
              <lb/>
            G, ęqualibus interuallis diſiunguntur, &</s>
            <s xml:id="echoid-s4004" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s4005" xml:space="preserve">Ex his
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0080-11" xlink:href="note-0080-11a" xml:space="preserve">Compoſitio ſu-
                <lb/>
              periorum qua-
                <lb/>
              tuot, & ſequen-
                <lb/>
              tium duarum
                <lb/>
              & triginta ta-
                <lb/>
              bularum.</note>
            autem nullo negotio conficiemus trigin-
              <lb/>
            ta ſex illas tabulas, quas in hoc
              <lb/>
            ſcholio conſcripſimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s4006" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>