Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (30) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="30" file="0082" n="82" rhead="THEORIÆ"/>
            nationem, quam ex omnibus præteritis, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſentibus cir-
              <lb/>
            cumſtantiis haberet ad occupandum illud determinatum ſpatii
              <lb/>
            punctum determinato illo momento temporis; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi aliunde ejuſ-
              <lb/>
            modi determinatio per conjunctionem alterius caufæ, quæ tum
              <lb/>
            agat, vel jam egerit, mutaretur, & </s>
            <s xml:space="preserve">loco ipſius alia, quæ com-
              <lb/>
            poſita dicitur, ſuccederet. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed ſtatus abſolutus reſultans ex o-
              <lb/>
            mnibus eo momento præſentibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">præteritis circumſtantiis
              <lb/>
            ipſius mobilis, eſt unica determinatio ad exiſtendum pro quo-
              <lb/>
            vis determinato momento temporis ſequentis in quodam de-
              <lb/>
            terminato puncto ſpatii, qui quidem ſtatus pro circumſtantiis
              <lb/>
            omnibus præteritis, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſentibus eſt abſolutus, licet ſit iti-
              <lb/>
            dem conditionatus pro futuris: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi nimirum eædem, vel aliæ
              <lb/>
            cauſæ agentes ſequentibus momentis non mutent determinatio-
              <lb/>
            nem, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum illud loci, ad quod revera deveniri deinde
              <lb/>
            debet dato illo momento temporis, & </s>
            <s xml:space="preserve">actu devenitur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi ipſæ
              <lb/>
            nihil aliud agant. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro patet hujuſmodi ſtatus ex omnibus
              <lb/>
            præteritis, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſentibus circumſtantiis abſolutos non poſſe
              <lb/>
            eodem momento temporis eſſe duos ſine determinatione ad re-
              <lb/>
            plicationem, quam ille conditionatus ſtatus reſultans e ſingulis
              <lb/>
            componentibus velocitatibus non inducit ob id ipſum, quod
              <lb/>
            conditionatus eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Jam vero ſi haberetur ſaltus a velocitate ex
              <lb/>
            omnibus præteritis, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſentibus circumſtantiis exigente, ex.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:space="preserve">poſt unum minutum, punctum ſpatii diſtans per palmos 6
              <lb/>
            ad exigentem punctum diſtans per palmos 9; </s>
            <s xml:space="preserve">deberet eo momen-
              <lb/>
            to temporis, quo fieret ſaltus, haberi ſimul utraque determi-
              <lb/>
            natio abſoluta reſpectu circumſtantiarum omnium ejus momen-
              <lb/>
            ti, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnium præteritarum; </s>
            <s xml:space="preserve">nam toto præcedenti tempore
              <lb/>
            habita fuiſſet realis ſeries ſtatuum cum illa priore, & </s>
            <s xml:space="preserve">toto fe-
              <lb/>
            quenti deberet haberi cum illa poſteriore, adeoque eo momen-
              <lb/>
            to, ſimul utraque, cum neutra ſeries realis ſine reali ſuo ter-
              <lb/>
            mino ſtare poſſit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">66. </s>
            <s xml:space="preserve">Præterea corporis, vel puncti exiſtentis poteſt utique
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0082-01" xlink:href="note-0082-01a" xml:space="preserve">Quovis mo.
                <lb/>
              mento pun-
                <lb/>
              ctum exiſtens
                <lb/>
              debere habere
                <lb/>
              ſtatum realem
                <lb/>
              ex genere ve-
                <lb/>
              locitatis poten-
                <lb/>
              tialis.</note>
            nulla eſſe velocitas actualis, ſaltem accurate talis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi nimirum
              <lb/>
            difformem habeat motum, quod ipſum etiam ſemper in Na-
              <lb/>
            tura accidit, ut demonſtrari poſſe arbitror, ſed huc non perti-
              <lb/>
            net; </s>
            <s xml:space="preserve">at ſemper utique haberi debet aliqua velocitas potentia-
              <lb/>
            lis, vel ſaltem aliquis ſtatus, qui licet alio vocabulo appellari
              <lb/>
            ſoleat, & </s>
            <s xml:space="preserve">dici velocitas nulla, eſt tamen non nihilum quod-
              <lb/>
            dam, ſed realis ſtatus, nimirum determinatio ad quietem,
              <lb/>
            quanquam hanc ipſam, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">quietem, ego quidem arbitrer in
              <lb/>
            Natura reapſe haberi nullam, argumentis, quæ in Stayanis Sup-
              <lb/>
            plementis expoſui in binis paragraphis de ſpatio, ac tempore,
              <lb/>
            quos hic addam in fine inter nonnulla, quæ hic etiam ſupple-
              <lb/>
            menta appellabo, & </s>
            <s xml:space="preserve">occurrent primo, ac ſecundo loco. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed
              <lb/>
            id ipſum itidem nequaquam huc pertinet. </s>
            <s xml:space="preserve">Iis etiam penitus
              <lb/>
            prætermiſſis, eruitur e reliquis, quæ diximus, admiſſo etiam
              <lb/>
            ut exiſtente, vel poſſibili in Natura motu uniformi, & </s>
            <s xml:space="preserve">quie-
              <lb/>
            te, utramque velocitatem habere conditiones neceſſarias </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>