Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[101.] 51. Motus uiſibilis percipitur in tempore ſenſili.
[102.] 52. Quies percipitur è uiſibili, eundem ſitum locum́ tempore ſenſili occupante. 112 p 4.
[103.] 53. Aſperitas percipitur è luce aſper am ſuperficiem illuminante. 139 p 4.
[104.] 54. Lenit as percipitur è luce lenem ſuperficiem illuminante. 140 p 4.
[105.] 55. Perſpicuit{as} percipitur è perceptione corporis denſi ultra corp{us} perſpicuum poſiti. 142 p 4.
[106.] 56. Denſitas percipitur è perſpicuitatis priuatione. 143 p 4.
[107.] 57. Vmbra percipitur è lucis unius abſentia, alterius præſentia. 145 p 4.
[108.] 58. Obſcurit{as} percipitur è lucis priuatione & abſentia. 146 p 4.
[109.] 59. Pulchritudo percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun ctis, ſymmetris inter ſe. 148 p 4.
[110.] 60. Deformitas percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun-ctis, aſymmetris inter ſe. 149 p 4.
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
< >
page |< < (79) of 778 > >|
8579OPTICAE LIBER III. centra duorum foraminum, eſt unum tranſmutabile. Quapropter poſitio lineæ tranſeuntis per
illa
, eſt una poſitio, non tranſmutabilis.
Hæc igitur linea uocetur axis communis.
ET imaginemur apud punctũ aliquod iſtius lineę, in parte oppoſita uiſui aliquod uiſum, & ima
ginemur
duos uiſus inſpicere illud uiſum, & duos axes ſimul cõiungi in puncto ſuperficiei ui
ſi
, in quo axis communis occurrerit ſuperficiei illius uiſi:
& hoc quidem poſsibile eſt in omni
uiſo
, cuius ſitus ex duobus uiſibus eſt ſitus cõſimilis.
Cum ergo duo axes fuerint cõiuncti in aliquo
puncto
axis cõmunis, tunc duo axes & axis cõmunis, & linea, quæ copulat duo centra foraminum
duorum
oſsium, & duę lineæ extenſę in concauitatibus duorũ neruorũ, omnia erunt in una ſuperſi
cie
.
Duo enim axes tranſeunt per centra duorum foraminũ: tranſeunt enim per duo media concaui
tatum
duorũ neruorũ, in loco pyramidationis duorum neruorũ.
Cum igitur duo axes fuerint con-
iuncti
in axe cõmuni, erunt omnes in ſuperficie, in qua eſt axis cõmunis, [per 2 p 11] & ſimiliter linea
ſecans
ipſam, quę copulat centra foraminũ duorũ oſsiũ, & duæ lineę extẽſę in cõcauitatibus duorũ
neruorũ
:
& duo axes de loco centrorum duorũ foraminũ, uſq; ad punctum cõiunctiõis, quod eſt in
axe
cõmuni, erunt æquales:
& poſitio eorũ apud axem communẽ, erit poſitio conſimilis: & duæ par
tes
duorum axiũ, quę ſunt de centris duorũ uiſuum uſq;
ad punctũ coniunctionis, erunt æquales: &
remotιo
duorum centrorũ uiſuum à foraminibus duorum oſsium, & à centris duorum foraminũ,
eſt
remotio æqualis:
& etiam duæ partes duorum axium, quæ ſunt de ſuperficiebus duorũ uiſuum
uſq
;
ad punctum coniunctionis, erunt æquales: nam duæ medietates diametrorũ ſphærarum duo-
rum
uiſuum ſunt æquales.
9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
ET quia ita eſt: poſitio puncti ſuperficiei uiſi, in quo coniuncti ſunt duo axes, apud duo puncta,
per
quæ tranſeunt duo axes, erit poſitio conſimilis:
& remotio eius ab eis erit æqualis. Et hæc
duo
puncta ſuperficierum uiſuum ſuntilla, in quibus infigitur forma puncti, in quo coniuncti
ſunt
duo axes.
Et etiam poſitio utriuſq; duorum punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ
duorum
uiſuum, apud concauitatẽ nerui cõmunis, erit poſitio conſimilis.
Et poſitio iſtorũ duorum
punctorum
apud quodlibet punctum in axe communi, eſt poſitio conſimilis.
Ergo poſitio duorum
punctorum
, quę ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorum uiſuum, apud punctum axis cõmunis,
qui
eſt in medio concauitatis nerui cõmunis, in quo ſunt coniunctæ duæ lineæ exeuntes à centris
duorum
foraminũ, eſt poſitio ualde cõſimilis & æqualis.
Et ambæ formæ, quæ inſtituuntur in duo-
bus
punctis ſuperficierum duorum uiſuum, quæ ſunt in duobus axibus, cum peruenerint ad conca
uitatem
communis nerui, infigentur in puncto, quod eſt in axe communi, quod eſt in medio conca
uitatis
communis nerui, in quo lineæ ſunt coniunctæ, & efficietur una forma.
Et cum duæ formæ,
quæ
ſunt in duobus punctis, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierum duorum uiſuum, figuntur
in
puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in medio concauitatis nerui cõmunis:
formæ, quæ ſunt
in
punctis circundantibus utrunq;
duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ
uiſuũ
, infiguntur in concauitate cõmunis nerui, in punctis circundantibus punctũ, quod eſt in axe
cõmuni
.
Et poſitio quorumlibet duorũ punctorum ſuperficierũ duorum uiſuũ, quorũ poſitio apud
duo
puncta, in medio in duobus axibus duorũ uiſuum eſt poſitio cõſimilis in parte & in remotiõe:

apud
idem punctũ concauitatis nerui cõmunis eſt poſitio conſimilis.
Et puncta, quorũ poſitio apud
ipſum
eſt poſitio conſimilis, declinabunt à puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in loco cõiun-
ctionis
linearum ex cõcauitate nerui cõmunis in partem, ad quã ambo puncta, quæ ſunt in ſuperfi
ciebus
duorũ uiſuũ, declinant:
& remotio eorũ ab ipſo erit ſecundũ remotiones eorũ à duobus axi-
bus
:
& duæ formæ, quę infiguntur in duobus punctis, quę ſunt cõſimilis poſitionis apud ſuperficies
duorum
uiſuũ, peruenient ad illud idem punctũ concauitatis cõmunis ipſius nerui, & ſuperponen
tur
illi apud illud punctũ, & efficietur una forma.
Et poſitio uniuſcuiuſq; punctorũ ſuperficiei uiſi,
quæ
ſunt in circuitu puncti, quod eſt in axe cõmuni, apud duos axes duorum uiſuũ eſt poſitio con-
ſimilis
.
Ergo forma cuiuslibet puncti eorũ infigetur in duobus uiſibus in duobus locis cõſimilis po
ſitionis
, in reſpectu duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ uiſuũ.
Duæ er-
go
formę uiſi, in quo cõiuncti ſunt tres axes, infiguntur in duobus medijs duarũ ſuperficierũ duorũ
uiſuũ
.
Et duę formę puncti, in quo ſunt cõiuncti tres axes, infigentur in duobus punctis, quę ſunt in
duobus
axibus ſuperficierũ duorum uiſuũ.
Et quodlibet punctũ duarum formarũ infigetur in duo-
bus
locis cõſimilis poſitionis de duobus uiſibus:
deinde duæ formæ uiſæ perueniẽt ad concauitatẽ
nerui
cõmunis:
& perueniẽt duæ formæ, quę ſunt in puncto, quod eſt in duobus axibus, ad punctũ,
quod
eſt in cõmuni axe, & efficietur una forma.
Et quælibet quę formę, quę ſunt in duobus punctis
conſimilis
poſitionis à duobus uiſibus, peruenient ad idem punctũ punctorũ circundantiũ punctũ,
quod
eſt in axe cõmuni:
& ſic duę formę totius uiſi ſuperponentur ſibi, & efficietur una forma, & ſic
unũ
cõprehendetur unũ.
Secundũ ergo hũc modũ duę formę, quę infigẽtur duobus uiſibus ab uno
uiſo
, cuius poſitio in reſpectu duorũ uiſuũ eſt conſimilis:
efficiuntur una forma: & ſic ſentiẽs cõpre-
hendit
unũ uiſum, licet duæ formę infigãtur ab eo in duobus uiſibus.
Et duæ formę, quę ſunt in
duob
.
pũctis, quę ſunt in duob. medijs ſuperficierũ duorũ uiſuũ, quę ſunt in duob. axibus, peruene
rint
ad punctũ, eſt in axe cõmuni:
tũc quælibet duæ formæ infixæ in duab. ſuperficiebus duorũ

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index