Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
Page: 72 (66)
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
Page: 72 (66)
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
Page: 73 (67)
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
Page: 73 (67)
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
Page: 73 (67)
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
Page: 75 (69)
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
Page: 75 (69)
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
Page: 76 (70)
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
Page: 76 (70)
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
Page: 77 (71)
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
Page: 77 (71)
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
Page: 78 (72)
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
Page: 78 (72)
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
Page: 79 (73)
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
Page: 79 (73)
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
Page: 80 (74)
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
Page: 81 (75)
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
Page: 81 (75)
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
Page: 82 (76)
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
Page: 82 (76)
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
Page: 83 (77)
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
Page: 83 (77)
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
Page: 84 (78)
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
Page: 84 (78)
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
Page: 85 (79)
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
Page: 85 (79)
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
Page: 86 (80)
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
Page: 87 (81)
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
Page: 87 (81)
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
Page: 89 (83)
< >
page |< < (79) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div144" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4120" xml:space="preserve">
              <pb o="79" file="0085" n="85" rhead="OPTICAE LIBER III."/>
            centra duorum foraminum, eſt unum nõ tranſmutabile.</s>
            <s xml:id="echoid-s4121" xml:space="preserve"> Quapropter poſitio lineæ tranſeuntis per
              <lb/>
            illa, eſt una poſitio, non tranſmutabilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4122" xml:space="preserve"> Hæc igitur linea uocetur axis communis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4123" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div145" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head170" xml:space="preserve" style="it">8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano
            <lb/>
          cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui
            <lb/>
          communis connectenti conterminis. 34 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4124" xml:space="preserve">ET imaginemur apud punctũ aliquod iſtius lineę, in parte oppoſita uiſui aliquod uiſum, & ima
              <lb/>
            ginemur duos uiſus inſpicere illud uiſum, & duos axes ſimul cõiungi in puncto ſuperficiei ui
              <lb/>
            ſi, in quo axis communis occurrerit ſuperficiei illius uiſi:</s>
            <s xml:id="echoid-s4125" xml:space="preserve"> & hoc quidem poſsibile eſt in omni
              <lb/>
            uiſo, cuius ſitus ex duobus uiſibus eſt ſitus cõſimilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4126" xml:space="preserve"> Cum ergo duo axes fuerint cõiuncti in aliquo
              <lb/>
            puncto axis cõmunis, tunc duo axes & axis cõmunis, & linea, quæ copulat duo centra foraminum
              <lb/>
            duorum oſsium, & duę lineæ extenſę in concauitatibus duorũ neruorũ, omnia erunt in una ſuperſi
              <lb/>
            cie.</s>
            <s xml:id="echoid-s4127" xml:space="preserve"> Duo enim axes tranſeunt per centra duorum foraminũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s4128" xml:space="preserve"> tranſeunt enim per duo media concaui
              <lb/>
            tatum duorũ neruorũ, in loco pyramidationis duorum neruorũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s4129" xml:space="preserve"> Cum igitur duo axes fuerint con-
              <lb/>
            iuncti in axe cõmuni, erunt omnes in ſuperficie, in qua eſt axis cõmunis, [per 2 p 11] & ſimiliter linea
              <lb/>
            ſecans ipſam, quę copulat centra foraminũ duorũ oſsiũ, & duæ lineę extẽſę in cõcauitatibus duorũ
              <lb/>
            neruorũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s4130" xml:space="preserve"> & duo axes de loco centrorum duorũ foraminũ, uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4131" xml:space="preserve"> ad punctum cõiunctiõis, quod eſt in
              <lb/>
            axe cõmuni, erunt æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s4132" xml:space="preserve"> & poſitio eorũ apud axem communẽ, erit poſitio conſimilis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4133" xml:space="preserve"> & duæ par
              <lb/>
            tes duorum axiũ, quę ſunt de centris duorũ uiſuum uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4134" xml:space="preserve"> ad punctũ coniunctionis, erunt æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s4135" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            remotιo duorum centrorũ uiſuum à foraminibus duorum oſsium, & à centris duorum foraminũ,
              <lb/>
            eſt remotio æqualis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4136" xml:space="preserve"> & etiam duæ partes duorum axium, quæ ſunt de ſuperficiebus duorũ uiſuum
              <lb/>
            uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4137" xml:space="preserve"> ad punctum coniunctionis, erunt æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s4138" xml:space="preserve"> nam duæ medietates diametrorũ ſphærarum duo-
              <lb/>
            rum uiſuum ſunt æquales.</s>
            <s xml:id="echoid-s4139" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div146" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head171" xml:space="preserve" style="it">9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4140" xml:space="preserve">ET quia ita eſt:</s>
            <s xml:id="echoid-s4141" xml:space="preserve"> poſitio puncti ſuperficiei uiſi, in quo coniuncti ſunt duo axes, apud duo puncta,
              <lb/>
            per quæ tranſeunt duo axes, erit poſitio conſimilis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4142" xml:space="preserve"> & remotio eius ab eis erit æqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4143" xml:space="preserve"> Et hæc
              <lb/>
            duo puncta ſuperficierum uiſuum ſuntilla, in quibus infigitur forma puncti, in quo coniuncti
              <lb/>
            ſunt duo axes.</s>
            <s xml:id="echoid-s4144" xml:space="preserve"> Et etiam poſitio utriuſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4145" xml:space="preserve"> duorum punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ
              <lb/>
            duorum uiſuum, apud concauitatẽ nerui cõmunis, erit poſitio conſimilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4146" xml:space="preserve"> Et poſitio iſtorũ duorum
              <lb/>
            punctorum apud quodlibet punctum in axe communi, eſt poſitio conſimilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4147" xml:space="preserve"> Ergo poſitio duorum
              <lb/>
            punctorum, quę ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorum uiſuum, apud punctum axis cõmunis,
              <lb/>
            qui eſt in medio concauitatis nerui cõmunis, in quo ſunt coniunctæ duæ lineæ exeuntes à centris
              <lb/>
            duorum foraminũ, eſt poſitio ualde cõſimilis & æqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4148" xml:space="preserve"> Et ambæ formæ, quæ inſtituuntur in duo-
              <lb/>
            bus punctis ſuperficierum duorum uiſuum, quæ ſunt in duobus axibus, cum peruenerint ad conca
              <lb/>
            uitatem communis nerui, infigentur in puncto, quod eſt in axe communi, quod eſt in medio conca
              <lb/>
            uitatis communis nerui, in quo lineæ ſunt coniunctæ, & efficietur una forma.</s>
            <s xml:id="echoid-s4149" xml:space="preserve"> Et cum duæ formæ,
              <lb/>
            quæ ſunt in duobus punctis, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierum duorum uiſuum, figuntur
              <lb/>
            in puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in medio concauitatis nerui cõmunis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4150" xml:space="preserve"> formæ, quæ ſunt
              <lb/>
            in punctis circundantibus utrunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4151" xml:space="preserve"> duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ
              <lb/>
            uiſuũ, infiguntur in concauitate cõmunis nerui, in punctis circundantibus punctũ, quod eſt in axe
              <lb/>
            cõmuni.</s>
            <s xml:id="echoid-s4152" xml:space="preserve"> Et poſitio quorumlibet duorũ punctorum ſuperficierũ duorum uiſuũ, quorũ poſitio apud
              <lb/>
            duo puncta, in medio in duobus axibus duorũ uiſuum eſt poſitio cõſimilis in parte & in remotiõe:</s>
            <s xml:id="echoid-s4153" xml:space="preserve">
              <lb/>
            apud idem punctũ concauitatis nerui cõmunis eſt poſitio conſimilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4154" xml:space="preserve"> Et puncta, quorũ poſitio apud
              <lb/>
            ipſum eſt poſitio conſimilis, declinabunt à puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in loco cõiun-
              <lb/>
            ctionis linearum ex cõcauitate nerui cõmunis in partem, ad quã ambo puncta, quæ ſunt in ſuperfi
              <lb/>
            ciebus duorũ uiſuũ, declinant:</s>
            <s xml:id="echoid-s4155" xml:space="preserve"> & remotio eorũ ab ipſo erit ſecundũ remotiones eorũ à duobus axi-
              <lb/>
            bus:</s>
            <s xml:id="echoid-s4156" xml:space="preserve"> & duæ formæ, quę infiguntur in duobus punctis, quę ſunt cõſimilis poſitionis apud ſuperficies
              <lb/>
            duorum uiſuũ, peruenient ad illud idem punctũ concauitatis cõmunis ipſius nerui, & ſuperponen
              <lb/>
            tur illi apud illud punctũ, & efficietur una forma.</s>
            <s xml:id="echoid-s4157" xml:space="preserve"> Et poſitio uniuſcuiuſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s4158" xml:space="preserve"> punctorũ ſuperficiei uiſi,
              <lb/>
            quæ ſunt in circuitu puncti, quod eſt in axe cõmuni, apud duos axes duorum uiſuũ eſt poſitio con-
              <lb/>
            ſimilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s4159" xml:space="preserve"> Ergo forma cuiuslibet puncti eorũ infigetur in duobus uiſibus in duobus locis cõſimilis po
              <lb/>
            ſitionis, in reſpectu duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ uiſuũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s4160" xml:space="preserve"> Duæ er-
              <lb/>
            go formę uiſi, in quo cõiuncti ſunt tres axes, infiguntur in duobus medijs duarũ ſuperficierũ duorũ
              <lb/>
            uiſuũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s4161" xml:space="preserve"> Et duę formę puncti, in quo ſunt cõiuncti tres axes, infigentur in duobus punctis, quę ſunt in
              <lb/>
            duobus axibus ſuperficierũ duorum uiſuũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s4162" xml:space="preserve"> Et quodlibet punctũ duarum formarũ infigetur in duo-
              <lb/>
            bus locis cõſimilis poſitionis de duobus uiſibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s4163" xml:space="preserve"> deinde duæ formæ uiſæ perueniẽt ad concauitatẽ
              <lb/>
            nerui cõmunis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4164" xml:space="preserve"> & perueniẽt duæ formæ, quę ſunt in puncto, quod eſt in duobus axibus, ad punctũ,
              <lb/>
            quod eſt in cõmuni axe, & efficietur una forma.</s>
            <s xml:id="echoid-s4165" xml:space="preserve"> Et quælibet quę formę, quę ſunt in duobus punctis
              <lb/>
            conſimilis poſitionis à duobus uiſibus, peruenient ad idem punctũ punctorũ circundantiũ punctũ,
              <lb/>
            quod eſt in axe cõmuni:</s>
            <s xml:id="echoid-s4166" xml:space="preserve"> & ſic duę formę totius uiſi ſuperponentur ſibi, & efficietur una forma, & ſic
              <lb/>
            unũ cõprehendetur unũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s4167" xml:space="preserve"> Secundũ ergo hũc modũ duę formę, quę infigẽtur duobus uiſibus ab uno
              <lb/>
            uiſo, cuius poſitio in reſpectu duorũ uiſuũ eſt conſimilis:</s>
            <s xml:id="echoid-s4168" xml:space="preserve"> efficiuntur una forma:</s>
            <s xml:id="echoid-s4169" xml:space="preserve"> & ſic ſentiẽs cõpre-
              <lb/>
            hendit unũ uiſum, licet duæ formę infigãtur ab eo in duobus uiſibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s4170" xml:space="preserve"> Et cũ duæ formę, quę ſunt in
              <lb/>
            duob.</s>
            <s xml:id="echoid-s4171" xml:space="preserve"> pũctis, quę ſunt in duob.</s>
            <s xml:id="echoid-s4172" xml:space="preserve"> medijs ſuperficierũ duorũ uiſuũ, quę ſunt in duob.</s>
            <s xml:id="echoid-s4173" xml:space="preserve"> axibus, peruene
              <lb/>
            rint ad punctũ, qđ eſt in axe cõmuni:</s>
            <s xml:id="echoid-s4174" xml:space="preserve"> tũc quælibet duæ formæ infixæ in duab.</s>
            <s xml:id="echoid-s4175" xml:space="preserve"> ſuperficiebus duorũ
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum