Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 17
[out of range]
>
<
1 - 17
[out of range]
>
page
|<
<
(34)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
34
"
file
="
0086
"
n
="
86
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
dunt errores Jovis, ac Saturni potiſſimum, ubi ad ſe invicem
<
lb
/>
accedunt, uti & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">curvatura orbitæ lunaris orta ex ejus gravitate
<
lb
/>
in terram comparata cum æſtu maris orto ex inæquali partium
<
lb
/>
globi terraquei gravitate in Lunam. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ipſæ noſtræ vires, quas
<
lb
/>
nervorum ope exerimus, ſemper in partes oppoſitas agunt, nec
<
lb
/>
ſatis valide aliquid propellimus, niſi pede humum, vel etiam,
<
lb
/>
ut efficacius agamus, oppoſitum parietem ſimul repellamus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">En
<
lb
/>
igitur inductionem, quam utique ampliorem etiam habere poſ-
<
lb
/>
ſumus, ex qua illud pro eo quoque caſu debemus inferre,
<
lb
/>
eam ibi vim in utrumque corpus agere, quæ actio ad æqua-
<
lb
/>
litatem non reducet inæquales illas velocitates, niſi augeat
<
lb
/>
præcedentis, minuat conſequentis corporis velocitatem; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ni-
<
lb
/>
mirum niſi in iis producat velocitates quaſdam contrarias,
<
lb
/>
quibus, ſi ſolæ eſſent, deberent a ſe invicem recedere: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed quia
<
lb
/>
eæ componuntur cum præcedentibus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">hæc utique non rece-
<
lb
/>
dunt, ſed tantummodo minus ad ſe invicem accedunt, quam
<
lb
/>
accederent.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">75. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Invenimus igitur vim ibi debere eſſe mutuam, quæ ad
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0086-01
"
xlink:href
="
note-0086-01a
"
xml:space
="
preserve
">Hinc dicendam
<
lb
/>
eſſe repulſivam:
<
lb
/>
quærendam e-
<
lb
/>
jus legem.</
note
>
partes oppoſitas agat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quæ ſua natura determinet per ſeſe
<
lb
/>
illa corpora ad receſſum mutuum a ſe invicem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hujuſmodi
<
lb
/>
igitur vis ex nominis definitione appellari poteſt vis repulſiva.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quærendum jam ulterius, qua lege progredi debeat, an immi-
<
lb
/>
nutis in immenſum diſtantiis ad datam quandam menſuram de-
<
lb
/>
veniat, an in infinitum excreſcat?</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">76. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ut in illo caſu evitetur ſaltus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſatis eſt in allato exem-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0086-02
"
xlink:href
="
note-0086-02a
"
xml:space
="
preserve
">Ea vi debere
<
lb
/>
totum velocita-
<
lb
/>
tatum diſcri-
<
lb
/>
mon alidi ante
<
lb
/>
contactum.</
note
>
plo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi vis repulſiva, ad quam delati ſumus, extinguat velo-
<
lb
/>
citatum differentiam illam 6 graduum, antequam ad contactum
<
lb
/>
immediatum corpora devenerint: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quamobrem poſſent utique
<
lb
/>
devenire ad eum contactum eodem illo momento, quo ad
<
lb
/>
æqualitatem velocitatum deveniunt. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At ſi in alio quopiam ca-
<
lb
/>
ſu corpus ſequens impellatur cum velocitatis gradibus 20, cor-
<
lb
/>
pore præcedente cum ſuis 6; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum vero ad contactum deveni-
<
lb
/>
retur cum differentia velocitatum majore, quam graduum 8.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nam illud itidem ampliſſima inductione evincitur, vires o-
<
lb
/>
mnes nobis cognitas, quæ aliquo tempore agunt, ut veloci-
<
lb
/>
tatem producant, agere in ratione temporis, quo agunt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ſui ipſius. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Rem in gravibus oblique deſcendentibus experimen-
<
lb
/>
ta confirmant; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">eadem & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in elaſtris inſtitui facile poſſunt, ut
<
lb
/>
rem comprobent; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac id ipſum eſt fundamentum totius Me-
<
lb
/>
chanicæ, quæ inde motuum leges eruit, quas experimenta in
<
lb
/>
pendulis, in projectis gravibus, in aliis pluribus compro-
<
lb
/>
bant, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Aſtronomia confirmat in cæleſtibus motibus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quam-
<
lb
/>
obrem illa vis repulſiva, quæ in priore caſu extinxit 6
<
lb
/>
tantummodo gradus diſcriminis, ſi agat breviore tempore in ſe-
<
lb
/>
cundo caſu, non poterit extinguere niſi pauciores, minore nimi-
<
lb
/>
rum velocitate producta utrinque ad partes contrarias. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At bre-
<
lb
/>
viore utique tempore aget: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nam cum majore velocitatum diſcri-
<
lb
/>
mine velocitas reſpectiva eſt major, ac proinde acceſſus celerior.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>