Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
31
31 (XIX)
32
32 (XX)
33
33 (XXI)
34
34 (XXII)
35
35 (XXIII)
36
36 (XXIV)
37
37 (XXV)
38
38 (XXVI)
39
39 (XXVII)
40
40 (XXVIII)
< >
page |< < (35) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="35" file="0087" n="87" rhead="PARS PRIMA."/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">Extingueret igitur in ſecundo caſu illa vis minus, quam 6 di-
              <lb/>
            ſcriminis gradus, ſi in primo uſque ad contactum extinxit
              <lb/>
            tantummodo 6. </s>
            <s xml:space="preserve">Supereſſent igitur plures, quam 8; </s>
            <s xml:space="preserve">nam in-
              <lb/>
            ter 20 & </s>
            <s xml:space="preserve">6 erant 14, ubi ad ipſum deveniretur contactum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ibi per ſaltum deberent velocitates mutari, ne compenetratio
              <lb/>
            haberetur, ac proinde lex continuitatis violari. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum igitur
              <lb/>
            id accidere non poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">oportet, Natura incommodo caverit
              <lb/>
            per ejuſmodi vim, quæ in priore caſu aliquanto ante contactum
              <lb/>
            extinxerit velocitatis diſcrimen, ut nimirum imminutis in ſe-
              <lb/>
            cundo caſu adhuc magis diſtantiis, vis ulterior illud omne di-
              <lb/>
            ſcrimen auferat, eliſis omnibus illis 14 gradibus diſcriminis,
              <lb/>
            qui habebantur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">77. </s>
            <s xml:space="preserve">Quando autem huc jam delati ſumus, facile eſt ulterius
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0087-01" xlink:href="note-0087-01a" xml:space="preserve">Eam vim de-
                <lb/>
              bere augeri in
                <lb/>
              infinitum, im-
                <lb/>
              minutis, & qui-
                <lb/>
              dem in infini-
                <lb/>
              tum, diſtantiis:
                <lb/>
              habente virium
                <lb/>
              curva aliquam
                <lb/>
              aſymptotum in
                <lb/>
              ori ine abſciſſa-
                <lb/>
              rum.</note>
            progredi, & </s>
            <s xml:space="preserve">illud conſiderare, quod in ſecundo caſu accidit
              <lb/>
            reſpectu primi, idem accidere aucta ſemper velocitate conſe-
              <lb/>
            quentis corporis in tertio aliquo reſpectu ſecundi, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita por-
              <lb/>
            ro. </s>
            <s xml:space="preserve">Debebit igitur ad omnem pro omni caſu evitandum ſal-
              <lb/>
            tum Natura caviſſe per ejuſmodi vim, quæ imminutis diſtan-
              <lb/>
            tiis creſcat in infinitum, atque ita creſcat, ut par ſit extin-
              <lb/>
            guendæ cuicunque velocitati, utcunque magnæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Devenimus
              <lb/>
            igitur ad vires repulſivas imminutis diſtantiis creſcentes in in-
              <lb/>
            finitum, nimirum ad aroum illum aſymptoticum ED curvæ
              <lb/>
            virium in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">propoſitum. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud quidem ratiocinatione ha-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0087-02" xlink:href="note-0087-02a" xml:space="preserve">Fig. 1.</note>
            ctenus inſtituta immediate non deducitur, hujuſinodi incre-
              <lb/>
            menta virium auctarum in infinitum reſpondere diſtantiis in
              <lb/>
            infinitum imminutis. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſet pro hiſce corporibus, quæ habe-
              <lb/>
            mus præ manibus, quædam data diſtantia quæcunque eſſe ulti-
              <lb/>
            mus limes virium in infinitum excreſcentium, quo caſu a-
              <lb/>
            ſymptotus A B non tranſiret per initium diſtantiæ binorum
              <lb/>
            corporum, ſed tanto intervallo poſt ipſum, quantus eſſet ille
              <lb/>
            omnium diſtantiarum, quas remotiores particulæ poſſint acqui-
              <lb/>
            rere a ſe invicem, limes minimus; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed aliquem demum eſſe
              <lb/>
            debere extremum etiam aſymptoticum arcum curvæ habentem
              <lb/>
            pro aſymptoto rectam tranſeuntem per ipſum initium diſtan-
              <lb/>
            tiæ, ſic evincitur: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi nullus ejuſmodi haberetur arcus; </s>
            <s xml:space="preserve">particu-
              <lb/>
            læ materiæ minores, & </s>
            <s xml:space="preserve">primo collocatæ in diſtantia minore,
              <lb/>
            quam eſſet ille ultimus limes, ſive illa diſtantia aſymptoti ab
              <lb/>
            initio diſtantiæ binorum punctorum materiæ, in mutuis incur-
              <lb/>
            ſibus velocitatem deberent poſſe mutare per ſaltum, quod cum
              <lb/>
            fieri nequeat, debet utique aliquis eſſe ultimus aſymptoticus
              <lb/>
            arcus, qui aſymptotum habeat tranſeuntem per diſtantiarum
              <lb/>
            initium, & </s>
            <s xml:space="preserve">vires inducat imminutis in infinitum diſtantiis
              <lb/>
            creſcentes in infinitum ita, ut ſint pares velocitati extinguen-
              <lb/>
            dæ cuivis, utcunque magnæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad ſummum in curva virium
              <lb/>
            haberi poſſent plures aſymptotici arcus, alii poſt alios, haben-
              <lb/>
            tes ad exigua intervalla aſymptotos inter ſe parallelas, qui ca-
              <lb/>
            ſus itidem uberrimum aperit contemplationibus fœcundiſſimis
              <lb/>
            campum, de quo aliquid inferius; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed aliquis arcus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>