8781OPTICAE LIBER III.
tur ad huiuſinodi uiſum, adeò ut axis communis ueniat ad iſtud uiſum, aut prope, tunc certificabi-
tur forma eius.
tur forma eius.
11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur
geminum. 104.103 p 4.
geminum. 104.103 p 4.
ET ſimiliter cum ambo uiſus comprehenderint multa uiſa ſimul:
& axes amborum uiſuum ſi-
mul concurrerint in aliquod unum uiſorum illorum: & fuerint fixi in illo: reſidua autem uiſa
fuerint extra duos axes: & uiſum, in quo concurrunt duo axes, fuerit minimi corporis: tunc
forma uiſi, in quo concurrunt duo axes, in concauitate nerui communis, erit una forma & certifica
ta. Et ſi uiſum fuerit ſuper axem communem: tunc forma eius erit magis certificata, quàm forma ui-
ſi, quæ eſt extra axem communem, & ſi in ipſo concurrunt duo axes. Viſorum autem, quæ compre-
henduntur à uiſu in illo ſtatu, quæ ſunt propinqua uiſo, in quo duo axes concurrunt, ſi etiam fue-
rint ipſa minimi corporis: forma inſtituitur in concauitate communis nerui una, in qua non erit du
bitatio maxima: nam forma eius erit propinqua centro. Ex illis autem uiſibilibus, quæ compre-
henduntur à uiſu in iſto ſtatu, quod fuerit remotum à uiſo, in quo concurrunt duo axes: eius forma
inſtituetur in concauitate iſtius nerui, dubitabilis: & tunc aut erunt duæ formæ ſe mutuò pene-
trantes, quia ſunt in una parte: quapropter inæqualitas, quæ eſt inter ſuas poſitiones in remotione,
non erit maxima: unde duæ formæ ſe mutuò penetrabunt: aut forma quarundam partium erit du-
plex, & forma quarundam erit una: & ſic forma huiuſmodi uiſibilium erit dubitabilis in omnibus
diſpoſitionibus, propter diuerſitatem poſitionis radiorum exeuntium ad illa, & quia radij exeun-
tes ad illa, erunt remoti à duobus axibus. Forma autem obliqui uiſi à duobus axibus, remoti à loco
concurſus duorum axium, erit non certificata, dum fuerit remota à concurſu duorum axium. Cum
autem duo axes fuerint remoti, & concurrerint in ipſo: tunc uerificabitur forma eius. Cum autem
duo axes duorum uiſuum concurrerint in aliquo uiſo, & hi duo uiſus comprehenderint aliud ui-
ſum propinquius duobus uiſibus, uiſo, in quo concurrunt duo axes: aut remotius: & fuerit etiam
inter duos axes: tunc poſitio eius apud duos uiſus erit diuerſa in parte. Nam cum fuerit inter duos
axes, erit dextrum unius axis, ſiniſtrum alterius, & radij exeuntes ad ipſum ab altero uiſo, erunt de-
xtri ab axe, & qui exeũt ad ipſum à reliquo uiſo, erunt ſiniſtri: & ſic poſitio eius apud duos uiſus erit
diuerſa in parte. Et forma huiuſmodi uiſorũ inſtituitur in duobus uiſibus, in duobus locis diuerſæ
poſitionis: & duæ formæ, quæ inſtituuntur in duobus uiſibus, perueniẽt ad duo loca diuerſa conca
uitatum communis nerui, & erunt à duobus lateribus centri. Quapropter erunt duæ formę, & non
ſuperponentur ſibi. Et ſimiliter cum fuerit uiſum in altero axe, & extra reliquum, forma eius inſti-
tuetur in concauitate communis nerui, in duobus locis, una ſcilicet in centro, & alia obliqua à cen-
tro, & non ſuperponentur ſibi. Secundum ergo hos modos inſtituetur forma uiſibilium in duobus
uiſibus, & in concauitate communis nerui.
mul concurrerint in aliquod unum uiſorum illorum: & fuerint fixi in illo: reſidua autem uiſa
fuerint extra duos axes: & uiſum, in quo concurrunt duo axes, fuerit minimi corporis: tunc
forma uiſi, in quo concurrunt duo axes, in concauitate nerui communis, erit una forma & certifica
ta. Et ſi uiſum fuerit ſuper axem communem: tunc forma eius erit magis certificata, quàm forma ui-
ſi, quæ eſt extra axem communem, & ſi in ipſo concurrunt duo axes. Viſorum autem, quæ compre-
henduntur à uiſu in illo ſtatu, quæ ſunt propinqua uiſo, in quo duo axes concurrunt, ſi etiam fue-
rint ipſa minimi corporis: forma inſtituitur in concauitate communis nerui una, in qua non erit du
bitatio maxima: nam forma eius erit propinqua centro. Ex illis autem uiſibilibus, quæ compre-
henduntur à uiſu in iſto ſtatu, quod fuerit remotum à uiſo, in quo concurrunt duo axes: eius forma
inſtituetur in concauitate iſtius nerui, dubitabilis: & tunc aut erunt duæ formæ ſe mutuò pene-
trantes, quia ſunt in una parte: quapropter inæqualitas, quæ eſt inter ſuas poſitiones in remotione,
non erit maxima: unde duæ formæ ſe mutuò penetrabunt: aut forma quarundam partium erit du-
plex, & forma quarundam erit una: & ſic forma huiuſmodi uiſibilium erit dubitabilis in omnibus
diſpoſitionibus, propter diuerſitatem poſitionis radiorum exeuntium ad illa, & quia radij exeun-
tes ad illa, erunt remoti à duobus axibus. Forma autem obliqui uiſi à duobus axibus, remoti à loco
concurſus duorum axium, erit non certificata, dum fuerit remota à concurſu duorum axium. Cum
autem duo axes fuerint remoti, & concurrerint in ipſo: tunc uerificabitur forma eius. Cum autem
duo axes duorum uiſuum concurrerint in aliquo uiſo, & hi duo uiſus comprehenderint aliud ui-
ſum propinquius duobus uiſibus, uiſo, in quo concurrunt duo axes: aut remotius: & fuerit etiam
inter duos axes: tunc poſitio eius apud duos uiſus erit diuerſa in parte. Nam cum fuerit inter duos
axes, erit dextrum unius axis, ſiniſtrum alterius, & radij exeuntes ad ipſum ab altero uiſo, erunt de-
xtri ab axe, & qui exeũt ad ipſum à reliquo uiſo, erunt ſiniſtri: & ſic poſitio eius apud duos uiſus erit
diuerſa in parte. Et forma huiuſmodi uiſorũ inſtituitur in duobus uiſibus, in duobus locis diuerſæ
poſitionis: & duæ formæ, quæ inſtituuntur in duobus uiſibus, perueniẽt ad duo loca diuerſa conca
uitatum communis nerui, & erunt à duobus lateribus centri. Quapropter erunt duæ formę, & non
ſuperponentur ſibi. Et ſimiliter cum fuerit uiſum in altero axe, & extra reliquum, forma eius inſti-
tuetur in concauitate communis nerui, in duobus locis, una ſcilicet in centro, & alia obliqua à cen-
tro, & non ſuperponentur ſibi. Secundum ergo hos modos inſtituetur forma uiſibilium in duobus
uiſibus, & in concauitate communis nerui.
12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
OMnia autẽ, quę diximus, ſic poſſunt experimentari experimẽto:
cum quo ueniet certifica-
tio. Accipiatur tabula leuis ligni: cuius longitudo ſit unius cubiti: & cuius latitudo ſit qua-
17[Figure 17]d z c s f r t q k l h b n m a tuor dígitorũ: & ſit bene plana & æqualis
& læuis: & ſint fines ſuæ longitudinis æquidiſtan
tes, & ſuæ latitudines æquidιſtantes: & ſint in ipſa
duæ diametrι ſe ſecantes: à quarũ loco ſectionis
extrahatur linea recta æquidiſtans duobus fini-
bus longitudinis [per 31 p 1. ] Et extrahatur etiam
à loco ſectionis linea recta perpendicularis ſuper
lineam primam poſitam in medio: [per 11 p 1] &
intingantur iſtæ lineæ tincturis lucidis dιuerſo-
rum colorum, ut bene appareant: ſed tamen duæ
diametri ſint unius coloris. Et fiat cauatura in me
dio latitudιnis tabulæ, apud extremum lineæ re-
ctæ poſitę in medio, & inter duas diametros con-
cauιtate rotũda, & quaſi pyramidaliter, ſic ut poſ-
ſit intrare cornu naſi, quando tabula ſuperpone-
tur ei, quouſq; tangãt duo anguli tabulę ferè duo
media ſuperficierum duorum uiſuum, quamuis
non tangent. Sit igitur tabula in figura a b c d: &
diametrι a d, b c: & punctus ſectionιs ſit q: & linea
extenſa in medio longitudinis ſit h q z: & linea ſe-
cans hanc lineam ſecundum angulos rectos ſit k
q t: & concauitas, quæ eſt in medio latitudinis ta-
bulæ, ſit illa, quæ continetur à linea m h n. Hac
igitur tabula facta hoc modo: accipiatur cera al-
ba, ex qua fiant tria indiuidua parua columna-
tio. Accipiatur tabula leuis ligni: cuius longitudo ſit unius cubiti: & cuius latitudo ſit qua-
17[Figure 17]d z c s f r t q k l h b n m a tuor dígitorũ: & ſit bene plana & æqualis
& læuis: & ſint fines ſuæ longitudinis æquidiſtan
tes, & ſuæ latitudines æquidιſtantes: & ſint in ipſa
duæ diametrι ſe ſecantes: à quarũ loco ſectionis
extrahatur linea recta æquidiſtans duobus fini-
bus longitudinis [per 31 p 1. ] Et extrahatur etiam
à loco ſectionis linea recta perpendicularis ſuper
lineam primam poſitam in medio: [per 11 p 1] &
intingantur iſtæ lineæ tincturis lucidis dιuerſo-
rum colorum, ut bene appareant: ſed tamen duæ
diametri ſint unius coloris. Et fiat cauatura in me
dio latitudιnis tabulæ, apud extremum lineæ re-
ctæ poſitę in medio, & inter duas diametros con-
cauιtate rotũda, & quaſi pyramidaliter, ſic ut poſ-
ſit intrare cornu naſi, quando tabula ſuperpone-
tur ei, quouſq; tangãt duo anguli tabulę ferè duo
media ſuperficierum duorum uiſuum, quamuis
non tangent. Sit igitur tabula in figura a b c d: &
diametrι a d, b c: & punctus ſectionιs ſit q: & linea
extenſa in medio longitudinis ſit h q z: & linea ſe-
cans hanc lineam ſecundum angulos rectos ſit k
q t: & concauitas, quæ eſt in medio latitudinis ta-
bulæ, ſit illa, quæ continetur à linea m h n. Hac
igitur tabula facta hoc modo: accipiatur cera al-
ba, ex qua fiant tria indiuidua parua columna-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib