Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (68) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="57">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4895" xml:space="preserve">
              <pb o="68" file="088" n="88" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            ea cum in humore collocatur, recipiens penitus per foramina liquorem,
              <lb/>
            eiecto aëre & </s>
            <s xml:id="echoid-s4896" xml:space="preserve">igni, operatione humidæ poteſtatis vitiatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4897" xml:space="preserve">Cerrus, ſuber,
              <lb/>
            fagus, quod paruam habent mixtionem humoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s4898" xml:space="preserve">ignis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4899" xml:space="preserve">terreni, aëris
              <lb/>
            plurimum, peruia raritate humores penitus recipiendo, celeriter mar-
              <lb/>
            ceſcunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4900" xml:space="preserve">Populus alba & </s>
            <s xml:id="echoid-s4901" xml:space="preserve">nigra, item ſalix, tilia, vitex, ignis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4902" xml:space="preserve">aëris ha-
              <lb/>
            bendo ſatiatæ atque humoris temperatæ, parum terreni habentes leuiori
              <lb/>
            temperatura comparatæ, egregiam habere videntur in vſu rigiditatem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4903" xml:space="preserve">Ergo cum non ſint duræ terreni mixtione, propter raritatem ſunt candi-
              <lb/>
            dæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4904" xml:space="preserve">in ſculpturis commodam præſtant tractabilitatem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4905" xml:space="preserve">Alnus autem,
              <lb/>
            quæ proxima fluminum ripis procreatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4906" xml:space="preserve">minime materies vtilis vi-
              <lb/>
            detur, habet in ſe egregias rationes: </s>
            <s xml:id="echoid-s4907" xml:space="preserve">etenim aëre eſt & </s>
            <s xml:id="echoid-s4908" xml:space="preserve">igni plurimo tem-
              <lb/>
            perata, non multum terreno, humore paulo. </s>
            <s xml:id="echoid-s4909" xml:space="preserve">Itaque quia non nimis habet
              <lb/>
            in corpore humoris, in paluſtribus locis infra fundamenta ædificiorum,
              <lb/>
            palationibus crebre fixa recipiens in ſe quod minus habet in corpore li-
              <lb/>
            quoris, permanet immortalis ad æternitatem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4910" xml:space="preserve">ſuſtinet immania pon-
              <lb/>
            dera ſtructuræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4911" xml:space="preserve">ſine vitijs conſeruat. </s>
            <s xml:id="echoid-s4912" xml:space="preserve">Ita quæ non poteſt extra terram
              <lb/>
            paulum tempus durare, ea in humore obruta permanet ad diuturnita-
              <lb/>
            tem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4913" xml:space="preserve">Eſt autem maxime id conſiderare Rauennæ, quòd ibi omnia opera,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4914" xml:space="preserve">publica & </s>
            <s xml:id="echoid-s4915" xml:space="preserve">priuata, ſub fundamentis eius generis habeant palos. </s>
            <s xml:id="echoid-s4916" xml:space="preserve">Vlmus
              <lb/>
            verò & </s>
            <s xml:id="echoid-s4917" xml:space="preserve">fraxinus maximos habent humores, minimumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4918" xml:space="preserve">aëris & </s>
            <s xml:id="echoid-s4919" xml:space="preserve">ignis,
              <lb/>
            terreni temperata mixtione comparatæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s4920" xml:space="preserve">ſunt in operibus cum fabrican-
              <lb/>
            tur lentæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4921" xml:space="preserve">ſub pondere, propter humoris abundantiam, non habent ri-
              <lb/>
            gorem, ſed celeriter pandant, ſimul autem vetuſtate ſunt aridæ factæ,
              <lb/>
            aut in agro perfectæ, qui ineſt eis liquor ſtantibus, emoritur, fiuntq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4922" xml:space="preserve">du-
              <lb/>
            riores, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4923" xml:space="preserve">in commiſſuris & </s>
            <s xml:id="echoid-s4924" xml:space="preserve">in coagmentationibus ab lentitudine firmas
              <lb/>
            recipiunt catenationes. </s>
            <s xml:id="echoid-s4925" xml:space="preserve">Item Carpinus, quod eſt minima ignis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4926" xml:space="preserve">terreni
              <lb/>
            mixtione, aëris autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s4927" xml:space="preserve">humoris ſumma continetur temperatura, non
              <lb/>
            eſt fragilis, ſed habet vtiliſsimam tractabilitatem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4928" xml:space="preserve">Itaque Græci, quod ex
              <lb/>
            ea materia iuga iumentis comparant, quod apud eos iuga ζυγὰ vocitan-
              <lb/>
            tur, item & </s>
            <s xml:id="echoid-s4929" xml:space="preserve">eam ζυγίαμ appellant. </s>
            <s xml:id="echoid-s4930" xml:space="preserve">Non minus eſt admirandum de cu-
              <lb/>
            preſſu & </s>
            <s xml:id="echoid-s4931" xml:space="preserve">pinu, quod eæ habentes humoris abundantiam, æquamq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4932" xml:space="preserve">cæte-
              <lb/>
            rorum mixtionem, propter humoris ſatietatem in operibus ſolent eſſe
              <lb/>
            pandæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s4933" xml:space="preserve">ſed in vetuſtatem ſine vitijs conſeruantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4934" xml:space="preserve">quod is liquor, qui ineſt
              <lb/>
            penitus in corporibus earum, habet amarum ſaporem, qui propter acritu-
              <lb/>
            dinem non patitur penetrare cariem, neque eas beſtiolas, quæ ſunt nocen-
              <lb/>
            tes. </s>
            <s xml:id="echoid-s4935" xml:space="preserve">Ideoq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4936" xml:space="preserve">quæ ex his generibus opera conſtituuntur, permanent ad æter-
              <lb/>
            nam diuturnitatem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4937" xml:space="preserve">Item cedrus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4938" xml:space="preserve">iuniperus eaſdem habent virtutes & </s>
            <s xml:id="echoid-s4939" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vtilitates, ſed quemadmodum ex cupreſſu & </s>
            <s xml:id="echoid-s4940" xml:space="preserve">pinu reſina, ſic ex cedro
              <lb/>
            oleum, quod cedrium dicitur, naſcitur, quo reliquæ res cum ſunt vnctæ,
              <lb/>
            (vti etiam libri) ä tineis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4941" xml:space="preserve">à carie non læduntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4942" xml:space="preserve">Arboris autem eius
              <lb/>
            ſunt ſimiles cupreſſeæ foliaturæ, materies vena directa. </s>
            <s xml:id="echoid-s4943" xml:space="preserve">Epheſi in æde, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>