Apian, Petrus
,
Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 11
[out of range]
>
<
1 - 11
[out of range]
>
page
|<
<
of 97
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div219
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
111
">
<
pb
file
="
0089
"
n
="
89
"
rhead
="
TABVLARVM SINVVM PER PET. APIANVM.
"/>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div221
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
112
">
<
head
xml:id
="
echoid-head116
"
xml:space
="
preserve
">PRONVNCIATVM C.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7623
"
xml:space
="
preserve
">Quocun anni tempore etiam in pauculis diebus per ſtellam incognitam
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7624
"
xml:space
="
preserve
">exortum Solis, maximam Solis declinationem dignoſcere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7625
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7626
"
xml:space
="
preserve
">Vtuideas exactè finem reſpondere principio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7627
"
xml:space
="
preserve
">utrun diligentiſsime à nobis eſſe
<
lb
/>
præſcripta omnia, pulcherrimum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7628
"
xml:space
="
preserve
">utiliſsimum pronunciatum in hunc locum cõſulto
<
lb
/>
diſtulimus, ubi admiratione quo dignum eſt declinationem Solis maximam per totũ
<
lb
/>
annum inueniri poſſe, ne tunc tantum quando circa principia eſt ♋ uel ♑. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7629
"
xml:space
="
preserve
">Ita ſic ꝓ
<
lb
/>
cede. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7630
"
xml:space
="
preserve
">Primum tibi ob oculos pone ſtellam aliquam etiam ignotam in quocun ſit illa ſi
<
lb
/>
gno uel gradu, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7631
"
xml:space
="
preserve
">diligenter conſidera quando attingit meridianum, ſit etiam ad manus
<
lb
/>
tibi clepſydra aliqua certa uel aqua uel harena dimetiens horas, aut quodcun horologi
<
lb
/>
um etiam ferreum, quum´ ſtella propoſita meridianum atringit, horologium tuum tibi
<
lb
/>
compone, ſingulas horas & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7632
"
xml:space
="
preserve
">minuta obſeruans, eò uſ dum Sol ad horizontem pertin-
<
lb
/>
gat, eam horam attende diligentius, at cum aliquo in ſtrumento obſerua amplitudi-
<
lb
/>
nem ortus Solis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7633
"
xml:space
="
preserve
">Deinde poſt aliquot dies conſidera rurſus quando ſtella propoſita tan
<
lb
/>
gat meridianum, at inde horas obſerua uſ ad Solis ortum, ſimiliter & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7634
"
xml:space
="
preserve
">amplitudinem
<
lb
/>
ſicut prius attende, at ſic facies in occaſu Solis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7635
"
xml:space
="
preserve
">eius amplitudine, unum hoc uide, ut
<
lb
/>
utra hæc obſeruatio fiat in una quarta zodiaci, quotquot interim dies interueniant, ho
<
lb
/>
ras deinde illas quæ minus ſunt ſubtrahe à maioribus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7636
"
xml:space
="
preserve
">reſiduum ſepone in locum
<
lb
/>
aliquem ſeorſim, dicetur´ reſiduum, reſiduum horarum, mox ad quamlibet amplitu-
<
lb
/>
nem quære declinationem Solis ab æquatore per 13. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7637
"
xml:space
="
preserve
">pronunciatum, ſimiliter & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7638
"
xml:space
="
preserve
">differen
<
lb
/>
tiam aſcenſionalem ad quamlibet amplitudinem per 15 pronunciatum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7639
"
xml:space
="
preserve
">Inſuper adde
<
lb
/>
differentiam horariam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7640
"
xml:space
="
preserve
">differentiam aſcenſionalem maiorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7641
"
xml:space
="
preserve
">â ſumma illa ſubtra-
<
lb
/>
he rurſus differentiam aſcenſionalem minorem, reſiduum eſt ipſa aſcenſio recta inter lo-
<
lb
/>
ca Solis in quo erat tempore obſeruationis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7642
"
xml:space
="
preserve
">Ecce iam tria habes per quæ inuenies ma-
<
lb
/>
ximam Solis declinationem, puta duas declinationes Solis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7643
"
xml:space
="
preserve
">aſcenſionem rectam in
<
lb
/>
duo loca Solis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7644
"
xml:space
="
preserve
">Iam duc ſinum complementi minoris declinationis in ſinum aſcenſionis
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0089-01
"
xlink:href
="
note-0089-01a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Lateralis</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">ingreſſus</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">ſimile oſters</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">dit</
emph
>
.</
note
>
rectæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7645
"
xml:space
="
preserve
">eſt differentia longitudinis in æquatore, quæ inter duos meridianos per Solem
<
lb
/>
tempore obſeruationis deductos includitur, productum diuide in totum, arcus quotien
<
lb
/>
tis eſt inuentum primum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7646
"
xml:space
="
preserve
">Mox propone tibi complementum inuenti primi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7647
"
xml:space
="
preserve
">ſinum
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0089-02
"
xlink:href
="
note-0089-02a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Inuentum</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">primum-</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">Inuentum</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">ſecundum</
emph
>
</
note
>
minoris declinationis, minorem duc in totum, diuide etiam productum in maiorem, ar
<
lb
/>
cum quotientis illius ſubtrahe à declinatione maiori, reſiduum uocabitur inuentum ſe-
<
lb
/>
cundum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7648
"
xml:space
="
preserve
">Super hæc etiam duc ſinus complementorum primi & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7649
"
xml:space
="
preserve
">ſecundi inuenti in ſe,
<
lb
/>
productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7650
"
xml:space
="
preserve
">ſublatus, relinquet arcum eclypticæ
<
lb
/>
â loco Solis primæ obſeruationis uſ ad locum Solis, in quo erat in ſecunda obſeruati-
<
lb
/>
one. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7651
"
xml:space
="
preserve
">Porrò inde duc ſinum primi inuenti in totum, productum diuide in ſinum huius
<
lb
/>
diſtantiæ locorum Solis, arcus quotientis dabit inuentum tertium, eius ſinum itidem
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0089-03
"
xlink:href
="
note-0089-03a
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
it
">Inuentum</
emph
>
<
lb
/>
<
emph
style
="
it
">tertium.</
emph
>
</
note
>
duc in ſinum complementi maioris declinationis Solis, qui quidem in duabus ijs obſer-
<
lb
/>
uationibus ſit inuenta, productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7652
"
xml:space
="
preserve
">ſubtractus,
<
lb
/>
relinquet maximam declinationem eclypticæ abæquinoctiali. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7653
"
xml:space
="
preserve
">?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7654
"
xml:space
="
preserve
">? Sed quo piaculo hic
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0089-04
"
xlink:href
="
note-0089-04a
"
xml:space
="
preserve
">EXEM-
<
lb
/>
PLVM
<
lb
/>
E
<
emph
style
="
it
">piſoo
<
unsure
/>
pi.</
emph
>
</
note
>
tandem tibi exemplum dabimus ? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7655
"
xml:space
="
preserve
">aut nonne religio fuerit, in gratiam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7656
"
xml:space
="
preserve
">honorem
<
lb
/>
ampliſsimi & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7657
"
xml:space
="
preserve
">Reuerendiſsimi patris & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7658
"
xml:space
="
preserve
">Præſulis Auguſtani, hic ubi maxime opus eſt,
<
lb
/>
non meminiſſe celeberrimæ intronizationis, qua hactenus per omnia exempla uſi ſu
<
lb
/>
mus? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7659
"
xml:space
="
preserve
">Eſto igitur, ut hora intronizationis Auguſtæ, ubi & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7660
"
xml:space
="
preserve
">facta eſt in altitudine poli
<
lb
/>
48. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7661
"
xml:space
="
preserve
">grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7662
"
xml:space
="
preserve
">obſeruarim bis amplitudinem Solis forte per 45. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7663
"
xml:space
="
preserve
">aut 46. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7664
"
xml:space
="
preserve
">dies cõſequenter, uſus
<
lb
/>
ad hoc clepſydra, adhibita in hac ſtella medij cœli, à momento obſeruationis primæ
<
lb
/>
uſ ad contactum Solis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7665
"
xml:space
="
preserve
">horizontis inuenerim 1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7666
"
xml:space
="
preserve
">horam, 40. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7667
"
xml:space
="
preserve
">minut. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7668
"
xml:space
="
preserve
">Deinde forſitan
<
lb
/>
poſt 45. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7669
"
xml:space
="
preserve
">dies habita obſeruatione altera, ſub contactum eiuſdem ſtellæ cum meridiano
<
lb
/>
uſ ad ortum Solis, repererim tres horas, 30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7670
"
xml:space
="
preserve
">minuta, 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7671
"
xml:space
="
preserve
">ſecunda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7672
"
xml:space
="
preserve
">Iam ita ſubtraho
<
lb
/>
unam horam, 40. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7673
"
xml:space
="
preserve
">minu. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7674
"
xml:space
="
preserve
">à 3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7675
"
xml:space
="
preserve
">horis, 30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7676
"
xml:space
="
preserve
">min. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7677
"
xml:space
="
preserve
">12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7678
"
xml:space
="
preserve
">ſecundis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7679
"
xml:space
="
preserve
">remanet 1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7680
"
xml:space
="
preserve
">liora cum 50. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7681
"
xml:space
="
preserve
">mi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7682
"
xml:space
="
preserve
">12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7683
"
xml:space
="
preserve
">ſecundis, quibus in gradus mutatis, habeo 27. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7684
"
xml:space
="
preserve
">grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7685
"
xml:space
="
preserve
">33. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7686
"
xml:space
="
preserve
">mi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7687
"
xml:space
="
preserve
">at eam Jifferentiam di-
<
lb
/>
co horariam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7688
"
xml:space
="
preserve
">In priore itidem obſeruatione inueni amplitudinem ortus Solis 9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7689
"
xml:space
="
preserve
">gra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7690
"
xml:space
="
preserve
">51. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7691
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
mi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7692
"
xml:space
="
preserve
">ſimul´ ꝑ 13. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7693
"
xml:space
="
preserve
">pronunc. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7694
"
xml:space
="
preserve
">repperi declinationẽ ☉(sun) 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7695
"
xml:space
="
preserve
">gra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7696
"
xml:space
="
preserve
">34. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7697
"
xml:space
="
preserve
">mi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7698
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s7699
"
xml:space
="
preserve
">differentiã </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>