Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(40)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
40
"
file
="
0092
"
n
="
92
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
punctum ſpatii ne cum binis quidem punctis temporis, dum
<
lb
/>
quamplurima binaria punctorum materiæ conjungunt idem
<
lb
/>
punctum temporis cum duobus punctis loci; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nam utique coe-
<
lb
/>
xiſtunt: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac præterea tempus quidem unicam dimenſionem ha-
<
lb
/>
bet diuturnitatis, ſpatium vero habet triplicem, in longum,
<
lb
/>
latum, atque profundum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">88. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quamobrem illud jam tuto inferri poteſt, hæc primige-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0092-01
"
xlink:href
="
note-0092-01a
"
xml:space
="
preserve
">Inextenſio u-
<
lb
/>
tilis ad exclu-
<
lb
/>
dendum tranſi-
<
lb
/>
tum momenta-
<
lb
/>
neum a denſi-
<
lb
/>
tate nulla ad
<
lb
/>
ſummam.</
note
>
nia materiæ elementa, non ſolum eſſe ſimplicia, ac indiviſi-
<
lb
/>
bilia, ſed etiam inextenſa. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Et quidem hæc ipſa ſimplicitas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
inextenſio elementorum præſtabit commoda ſane plurima, qui-
<
lb
/>
bus eadem adhuc magis fulcitur, ac comprobatur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si enim
<
lb
/>
prima elementa materiæ ſint quædam partes ſolidæ, ex parti-
<
lb
/>
bus compoſitæ, vel etiam tantummodo extenſæ virtualiter,
<
lb
/>
dum a vacuo ſpatio motu continuo pergitur per unam ejuſ-
<
lb
/>
modi particulam, fit ſaltus quidam momentaneus a denſitate
<
lb
/>
nulla, quæ habetur in vacuo, ad denſitatem ſummam, quæ
<
lb
/>
habetur, ubi ea particula ſpatium occupat totum. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Is vero
<
lb
/>
ſaltus non habetur, ſi elementa ſimplicia ſint, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inexten-
<
lb
/>
ſa, ac a ſe invicem diſtantia. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Tum enim omne continuum
<
lb
/>
eſt vacuum tantummodo, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in motu continuo per punctum
<
lb
/>
fimplex fit tranſitus a vacuo continuo ad vacuum continuum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Punctum illud materiæ occupat unicum ſpatii punctum, quod
<
lb
/>
punctum ſpatii eſt indiviſibilis limes inter ſpatium præcedens,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">conſequens. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Per ipſum non immoratur mobile continuo
<
lb
/>
motu delatum, nec ad ipſum tranſit ab ullo ipſi immediate
<
lb
/>
proximo ſpatii puncto, cum punctum puncto proximum, uti
<
lb
/>
ſupra diximus, nullum ſit; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed a vacuo continuo ad vacuum
<
lb
/>
continuum tranſitur per ipſum ſpatii punctum a materiæ pun-
<
lb
/>
cto occupatum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">89. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Accedit, quod in ſententia ſolidorum, extenſorumque
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0092-02
"
xlink:href
="
note-0092-02a
"
xml:space
="
preserve
">Itidem ad hoc,
<
lb
/>
ut denſitas au-
<
lb
/>
geri poſſit, ut
<
lb
/>
poteſt minui
<
lb
/>
in inſinitum.</
note
>
elementorum habetur illud, denſitatem corporis minui poſſe
<
lb
/>
in infinitum, augeri autem non poſſe, niſi ad certum li-
<
lb
/>
mitem, in quo incrementi lex neceſſario abrumpi debeat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Primum conſtat ex eo, quod eadem particula continua divi-
<
lb
/>
di poſſit in particulas minores quotcunque, quæ idcirco per
<
lb
/>
ſpatium utcunque magnum diſſundi poteſt ita, ut nulla ea-
<
lb
/>
rum ſit, quæ aliquam aliam non habeat utcunque libuerit pa-
<
lb
/>
rum a ſe diſtantem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Atque eo pacto aucta mole, per quam
<
lb
/>
c
<
unsure
/>
adem illa maſſa diffuſa ſit, eaque aucta in ratione quacunque,
<
lb
/>
minuetur utique denſitas in ratione itidem utcunque magna. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Patet & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">alterum: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ubi enim omnes particulæ ad contactum
<
lb
/>
devenerint; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">denſitas ultra augeri non poterit. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quoniam autem
<
lb
/>
determinata quædam erit utique ratio ſpatii vacui ad ple-
<
lb
/>
num, nonniſi in ea ratione augeri poterit denſitas, cujus
<
lb
/>
augmentum, ubi ad contactum deventum ſuerit, abrumpetur-
<
lb
/>
At ſi elementa ſint puncta penitus indiviſibilia, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inextenſa; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
uti augeri eorum diſtantia poterit in inſinitum, ita utique
<
lb
/>
poterit etiam minui pariter in ratione quacunque; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>