Gravesande, Willem Jacob 's, Physices elementa mathematica, experimentis confirmata sive introductio ad philosophiam Newtonianam; Tom. 1

Page concordance

< >
Scan Original
91 43
92 44
93 45
94 46
95 47
96 48
97
98
99
100 49
101 50
102
103
104
105 51
106 52
107 53
108 54
109 55
110 56
111
112
113
114 57
115 58
116 59
117 60
118 61
119 62
120 63
< >
page |< < (46) of 824 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div338" type="section" level="1" n="116">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2101" xml:space="preserve">
              <pb o="46" file="0088" n="94" rhead="PHYSICES ELEMENTA"/>
            poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2102" xml:space="preserve">In Cochleis attritus admodum eſt ſenſibilis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2103" xml:space="preserve">et-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-01" xlink:href="note-0088-01a" xml:space="preserve">211.</note>
            iam magni uſus; </s>
            <s xml:id="echoid-s2104" xml:space="preserve">nam eo machina in ſitu ſuo ſervatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2105" xml:space="preserve">
              <lb/>
            actione corporum, quæ comprimuntur, aut gravitate pon-
              <lb/>
            derum quæ elevantur, ceſſante actione potentiæ, motu con-
              <lb/>
            trario non agitatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2106" xml:space="preserve">ad priſtinum ſitum non redit.</s>
            <s xml:id="echoid-s2107" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div343" type="section" level="1" n="117">
          <head xml:id="echoid-head169" xml:space="preserve">SCHOLIUM I.</head>
          <head xml:id="echoid-head170" xml:space="preserve">De ligno findendo.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2108" xml:space="preserve">Detur lignum, cujus partes jam ſeparatæ efficiant angulum EFL; </s>
            <s xml:id="echoid-s2109" xml:space="preserve">ſit hoc
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-02" xlink:href="note-0088-02a" xml:space="preserve">212.</note>
            ulterius findendum ope cunei ACB, cujus baſis eſt AB, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2110" xml:space="preserve">cujus alti-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-03" xlink:href="note-0088-03a" xml:space="preserve">TAB. VIII.
                <lb/>
              fig. 6.</note>
            tudinem menſurat CD.</s>
            <s xml:id="echoid-s2111" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2112" xml:space="preserve">Ubi partes, ut ſuperius monuimus, quantumvis parum ſeparantur, omnis
              <lb/>
            tollitur reſiſtentia; </s>
            <s xml:id="echoid-s2113" xml:space="preserve">antequam autem ſeparentur partes in F, puncta E, L,
              <lb/>
            paululum moveri debent, id eſt augendus eſt angulus E F L; </s>
            <s xml:id="echoid-s2114" xml:space="preserve">de-
              <lb/>
            terminaada ideò eſt vis, qua angulus hic augeri poteſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2115" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2116" xml:space="preserve">Ponamus angulum auctum, ut ſit e F l; </s>
            <s xml:id="echoid-s2117" xml:space="preserve">cuneus intravit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2118" xml:space="preserve">datur in a c b;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2119" xml:space="preserve">partes ligni E, L, translatæ fuere per E e, L l, ſed quæ minus ab F diſtant
              <lb/>
            per minus ſpatium moventur, lineæque EF, LF, motibus ſuis deſeribunt
              <lb/>
            areas triangulorum æqualium inter ſe F E, l FL.</s>
            <s xml:id="echoid-s2120" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2121" xml:space="preserve">Ductis e f & </s>
            <s xml:id="echoid-s2122" xml:space="preserve">f F, parallelis EF & </s>
            <s xml:id="echoid-s2123" xml:space="preserve">e E, formetur parallelogrammum e E F f;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2124" xml:space="preserve">ſunt æqualia triangula e F E & </s>
            <s xml:id="echoid-s2125" xml:space="preserve">f e F ; </s>
            <s xml:id="echoid-s2126" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2127" xml:space="preserve">parallelogrammum valet ambo
              <note symbol="*" position="left" xlink:label="note-0088-04" xlink:href="note-0088-04a" xml:space="preserve">34. El. 1.</note>
            angula e F E & </s>
            <s xml:id="echoid-s2128" xml:space="preserve">L F l conjuncta: </s>
            <s xml:id="echoid-s2129" xml:space="preserve">ideò translationes memoratæ linearum
              <lb/>
            ambarum EF, LF, conjunctæ, valent translationem ſolius lineæ E F per ſpa-
              <lb/>
            tium E e aut F f: </s>
            <s xml:id="echoid-s2130" xml:space="preserve">quæ lineola ergo diſtantiam repræſentat, qua partes ligni à
              <lb/>
            ſe invicem ſeparantur, cum autem de hac ſeparatione hìc agatur, eſt hæci-
              <lb/>
            pſa lineola ſpatium, ab obſtaculo quod ſuperandum eſt, percurſum, dum
              <lb/>
            ſpatium, quod percurrit potentia, eſt C c, ſpatium nempe per quod cuneus
              <lb/>
            fuit tranſlatum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2131" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2132" xml:space="preserve">Vis ergo, qua cuneus intruditur, eſt ad ligni reſiſtentiam, quando æquè pol-
              <lb/>
            lent, ut e E ad C c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2133" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="*" position="left" xml:space="preserve">112.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2134" xml:space="preserve">Ducatur C g ipſi E e parallela, erunt hæ lineæ æquales , quia motu
              <note symbol="*" position="left" xlink:label="note-0088-06" xlink:href="note-0088-06a" xml:space="preserve">34. El. 1.</note>
            latus cunei AG fuit tranſlatum;</s>
            <s xml:id="echoid-s2135" xml:space="preserve">ratio memorata eſt ergo quæ datur inter g C&</s>
            <s xml:id="echoid-s2136" xml:space="preserve">Cc.</s>
            <s xml:id="echoid-s2137" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2138" xml:space="preserve">Lineola E e, ideò etiam g C, perpendicularis eſt ad F E;</s>
            <s xml:id="echoid-s2139" xml:space="preserve">eſt enim E e arcus cir-
              <lb/>
            culi, adeo exiguus ut pro rectâ lineâ haberi poſſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s2140" xml:space="preserve">cujus circuli radius eſt
              <lb/>
            F E.</s>
            <s xml:id="echoid-s2141" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2142" xml:space="preserve">Per punctum baseos medium D linea ducatur DH, ad latus AC cunei per-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-07" xlink:href="note-0088-07a" xml:space="preserve">213.</note>
            veniens in H & </s>
            <s xml:id="echoid-s2143" xml:space="preserve">cum FE latere ligni ſeparato, continuato, angulum efficiens re-
              <lb/>
            ctum; </s>
            <s xml:id="echoid-s2144" xml:space="preserve">quare ipſi Cg parallela eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2145" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2146" xml:space="preserve">Propter latera c C, CD, in eadem linea, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2147" xml:space="preserve">reliqua parallela, ſunt ſimilia
              <lb/>
            triangula C gc, DHC; </s>
            <s xml:id="echoid-s2148" xml:space="preserve">idcirco DH ſe babet ad DC, id eſt altitudinem cu-
              <lb/>
            nei, ut g C ad C c, id eſt, ut vis qua cuneus intruditur ad ligni reſiſtentiam, quan-
              <lb/>
            do neutra alteram vincere poteſt, auctâ paulum potentiâ ſeparantur ligni par-
              <lb/>
            tes.</s>
            <s xml:id="echoid-s2149" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2150" xml:space="preserve">Quando ligni partes non ſeparantur, niſi quo uſque cuneus intruditur, lineæ AC
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-08" xlink:href="note-0088-08a" xml:space="preserve">214.</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2151" xml:space="preserve">EF con veniunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2152" xml:space="preserve">angulus DHC eſt rectus, ideoque ſimilia ſunt </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>