Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(45)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
45
"
file
="
0097
"
n
="
97
"
rhead
="
PARS PRIMA.
"/>
ſent ex ejuſmodi rotundis ſibi proximis cuſpidibus conſtantes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Concipiatur ingens quædam bibliotheca, cujus omnes libri con-
<
lb
/>
ſtent litteris impreſſis, ac ſit incredibilis in ea multitudo li-
<
lb
/>
brorum conſcriptorum linguis variis, in quibus omnibus for-
<
lb
/>
ma characterum ſit eadem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si quis ſcripturæ hujuſmodi, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
linguarum ignarus circa ejuſmodi libros, quos omnes a ſe in-
<
lb
/>
vicem diſcrepantes intueretur, obſervationem inſtitueret cum
<
lb
/>
diligenti contemplatione; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">primo quidem inveniret vocum far-
<
lb
/>
raginem quandam, quæ voces in quibuſdam libris occurrerent
<
lb
/>
ſæpe, cum eædem in aliis nuſquam apparerent, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inde lexica
<
lb
/>
poſſet quædam componere totidem numero, quot idiomata ſunt,
<
lb
/>
in quibus ſingulis omnes ejuſdem idiomatis voces reperirentur,
<
lb
/>
quæ quidem numero admodum pauca eſſent, diſcrimine illo
<
lb
/>
ingenti tot, tam variorum librorum redacto ad illud uſque a-
<
lb
/>
deo minus diſcrimen, quod contineretur lexicis illis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">habe-
<
lb
/>
retur in vocibus ipſa lexica conſtituentibus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At inquiſitione
<
lb
/>
promota, facile adverteret, omnes illas tam varias voces con-
<
lb
/>
ſtare ex 24 tantummodo diverſis litteris, diſcrimen aliquod in-
<
lb
/>
ter ſe habentibus in ductu linearum, quibus formantur, qua-
<
lb
/>
rum combinatio diverſa pareret omnes illas voces tam varias,
<
lb
/>
ut earum combinatio libros efformaret uſque adeo magis a ſe
<
lb
/>
invicem diſcrepantes. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Et ille quidem ſi aliud quodcunque ſi-
<
lb
/>
ne microſcopio examen inſtitueret, nullum aliud inveniret ma-
<
lb
/>
gis adhuc ſimile elementorum genus, ex quibus diverſa ratio-
<
lb
/>
ne combinatis orirentur ipſæ litteræ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">at microſcopio arrepto,
<
lb
/>
intueretur utique illam ipſam litterarum compoſitionem e pun-
<
lb
/>
ctis illis rotundis prorſus homogeneis, quorum ſola diverſa po-
<
lb
/>
ſitio, ac diſtributio litteras exhiberet.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">99. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæc mihi quædam imago videtur eſſe eorum, quæ cer-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0097-01
"
xlink:href
="
note-0097-01a
"
xml:space
="
preserve
">Applicatio ex-
<
lb
/>
empli ad Na-
<
lb
/>
turæ analyſim.</
note
>
nimus in Natura. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Tam multi, tam varii illi libri corpora ſunt,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quæ ad diverſa pertinent regna, ſunt tanquam diverſis conſcri-
<
lb
/>
pta linguis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Horum omnium Chemica analyſis principia quæ-
<
lb
/>
dam invenit minus inter ſe difformia, quam ſint libri, nimi-
<
lb
/>
rum voces. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæ tamen ipſæ inter ſe habent diſcrimen aliquod,
<
lb
/>
ut tam multas oleorum, terrarum, ſalium ſpecies eruit Che-
<
lb
/>
mica analyſis e diverſis corporibus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ulterior analyſis harum,
<
lb
/>
veluti vocum, litteras minus adhuc inter ſe difformes inveni-
<
lb
/>
ret, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ultima juxta Theoriam meam deveniret ad homoge-
<
lb
/>
nea punctula, quæ ut illi circuli nigri litteras, ita ipſa di-
<
lb
/>
verſas diverſorum corporum particulas per ſolam diſpoſitionem
<
lb
/>
diverſam efformarent: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">uſque adeo analogia ex ipſa Naturæ
<
lb
/>
conſideratione derivata non ad difformitatem, ſed ad conſor-
<
lb
/>
mitatem elementorum nos ducit.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">100. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Atque hoc demum pacto ex principiis certis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vul-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0097-02
"
xlink:href
="
note-0097-02a
"
xml:space
="
preserve
">Tranſitus a
<
lb
/>
probatione The-
<
lb
/>
oriæ, ad obje.
<
lb
/>
ctiones.</
note
>
go receptis, per legitimam conſectariorum ſeriem devenimus
<
lb
/>
ad omnem illam, quam initio propoſui, Theoriam, nimirum
<
lb
/>
ad legem virium mutuarum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad conſtitutionem primorum
<
lb
/>
materiæ elementorum ex illa ipſa virium lege derivatorum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>