Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

9745PARS PRIMA. ſent ex ejuſmodi rotundis ſibi proximis cuſpidibus conſtantes.
Concipiatur ingens quædam bibliotheca, cujus omnes libri con-
ſtent litteris impreſſis, ac ſit incredibilis in ea multitudo li-
brorum conſcriptorum linguis variis, in quibus omnibus for-
ma characterum ſit eadem. Si quis ſcripturæ hujuſmodi, &
linguarum ignarus circa ejuſmodi libros, quos omnes a ſe in-
vicem diſcrepantes intueretur, obſervationem inſtitueret cum
diligenti contemplatione; primo quidem inveniret vocum far-
raginem quandam, quæ voces in quibuſdam libris occurrerent
ſæpe, cum eædem in aliis nuſquam apparerent, & inde lexica
poſſet quædam componere totidem numero, quot idiomata ſunt,
in quibus ſingulis omnes ejuſdem idiomatis voces reperirentur,
quæ quidem numero admodum pauca eſſent, diſcrimine illo
ingenti tot, tam variorum librorum redacto ad illud uſque a-
deo minus diſcrimen, quod contineretur lexicis illis, & habe-
retur in vocibus ipſa lexica conſtituentibus. At inquiſitione
promota, facile adverteret, omnes illas tam varias voces con-
ſtare ex 24 tantummodo diverſis litteris, diſcrimen aliquod in-
ter ſe habentibus in ductu linearum, quibus formantur, qua-
rum combinatio diverſa pareret omnes illas voces tam varias,
ut earum combinatio libros efformaret uſque adeo magis a ſe
invicem diſcrepantes. Et ille quidem ſi aliud quodcunque ſi-
ne microſcopio examen inſtitueret, nullum aliud inveniret ma-
gis adhuc ſimile elementorum genus, ex quibus diverſa ratio-
ne combinatis orirentur ipſæ litteræ; at microſcopio arrepto,
intueretur utique illam ipſam litterarum compoſitionem e pun-
ctis illis rotundis prorſus homogeneis, quorum ſola diverſa po-
ſitio, ac diſtributio litteras exhiberet.

99. Hæc mihi quædam imago videtur eſſe eorum, quæ cer-
11Applicatio ex-
empli ad Na-
turæ analyſim. nimus in Natura. Tam multi, tam varii illi libri corpora ſunt,
& quæ ad diverſa pertinent regna, ſunt tanquam diverſis conſcri-
pta linguis. Horum omnium Chemica analyſis principia quæ-
dam invenit minus inter ſe difformia, quam ſint libri, nimi-
rum voces. Hæ tamen ipſæ inter ſe habent diſcrimen aliquod,
ut tam multas oleorum, terrarum, ſalium ſpecies eruit Che-
mica analyſis e diverſis corporibus. Ulterior analyſis harum,
veluti vocum, litteras minus adhuc inter ſe difformes inveni-
ret, & ultima juxta Theoriam meam deveniret ad homoge-
nea punctula, quæ ut illi circuli nigri litteras, ita ipſa di-
verſas diverſorum corporum particulas per ſolam diſpoſitionem
diverſam efformarent: uſque adeo analogia ex ipſa Naturæ
conſideratione derivata non ad difformitatem, ſed ad conſor-
mitatem elementorum nos ducit.

100. Atque hoc demum pacto ex principiis certis, & vul-
22Tranſitus a
probatione The-
oriæ, ad obje.
ctiones. go receptis, per legitimam conſectariorum ſeriem devenimus
ad omnem illam, quam initio propoſui, Theoriam, nimirum
ad legem virium mutuarum, & ad conſtitutionem primorum
materiæ elementorum ex illa ipſa virium lege derivatorum.

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68