Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] M VITRVVII POLLIONIS DE ARCHITECTVRA LIBRI DECEM AD CAESAREM AVGVSTVM, * omnib{{us}} omnium editionib{us} longè emendatiores, collatis veterib{us} exemplis. ACCESSERVNT,
[3.] ADIECTA EST
[4.] LVGDVNI, APVD IOAN. TORNAESIVM. M. D. LII.
[5.] ILLVSTRISS. ET REVERENDISS. D. GEORGIO ARMAGNACIO, S. R. E. Cardinali, mecœnati, & patrono ſuo Gulielmus Philander Caſtilionius S.
[6.] FRANCISCO VA-LESIO REGI POTEN- TISSIMO ET CHRISTIA-NISSIMO GVLIELMVS PHILANDER CA-STILLIO-NIVS VICTORIAM.
[7.] AVTORES, QVOS IN HIS ANNOTATIONIBVS PHILAN- der, & ii per quos ipſe profecit, ſequuti ſunt, & citant. *
[8.] VITRVVII VITA EX IPSO OPERE PER PHILANDRVM COLLECTA. *
[9.] capitum M. Vitruuii Pollionis librorum decem de Archite-ctura. CAPITA PARIMI LIBRI.
[10.] CAPITA SECVNDI LIBRI.
[11.] CAPITA LIBRI TERTII.
[12.] CAPITA LIBRI QVARTI.
[13.] CAPITA LIBRI QVINTI.
[14.] CAPITA SEXTI LIBRI.
[15.] CAPITA SEPTIMI LIBRI.
[16.] CAPITA OCTAVI LIBRI.
[17.] CAPITA NONI LIBRI.
[18.] CAPITA DECIMI LIBRI.
[19.] LECTORI
[20.] VITRVVIO.
[21.] F. TIRLERIANVS AD LECTOREM.
[22.] IDEM.
[23.] M VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI TECTVRA LIBER PRIMVS. * PRAEFATIO.
[24.] Quid ſit Architectura, & de Architectis inſtituendis. CAPVT PRIMVM.
[25.] GVLIELMI PHI-LANDRI, CASTILIONII, GALLI, CIVIS ROMANI in decem M. Vitruuij Pollionis de Architectura libros an-notationum liber primus. IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[26.] Ex quib{us} reb{us} Architectura constet. CAPVT II.
[27.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[28.] De partib{us} Architecturæ in priuatorum & publicorum ædificiorum distributionib{us}, & gnomonices & machi-nationis. # CAP. # III.
[29.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[30.] De electione locorum ſalubrium, & quæ obſint ſalubritati, & vnde lumina capiantur. # CAP. # IIII.
< >
page |< < (78) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div63" type="section" level="1" n="63">
          <pb o="78" file="098" n="98" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5484" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Aedivm</emph>
            compoſitio conſtat ex ſymmetria, cuius
              <lb/>
            rationem diligentiſsime Architecti tenere debent. </s>
            <s xml:id="echoid-s5485" xml:space="preserve">Ea
              <lb/>
            autem paritur à proportione, quæ Græcè ἀυαλογία di-
              <lb/>
            citur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5486" xml:space="preserve">Proportio eſt ratæ partis membrorum in omni
              <lb/>
            opere totiusq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5487" xml:space="preserve">commodulatio, ex qua ratio efficitur
              <lb/>
            ſymmetriarum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5488" xml:space="preserve">Nanq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5489" xml:space="preserve">non poteſt ædes vlla ſine ſym-
              <lb/>
            metria atque proportione rationem habere compoſitionis, niſi vti ad ho-
              <lb/>
            minis bene figurati membrorum habuerit exactam rationem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5490" xml:space="preserve">Corpus
              <lb/>
            enim hominis ita natura compoſuit, vti os capitis à mento ad frontem
              <lb/>
            ſummam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5491" xml:space="preserve">radices imas capilli, eſſet decimæ partis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5492" xml:space="preserve">Item manus palma
              <lb/>
            ab articulo ad extremum medium digitum, tantundem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5493" xml:space="preserve">Caput à mento
              <lb/>
            ad ſummum verticem, octauæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5494" xml:space="preserve">Tantundem ab ceruicibus imis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5495" xml:space="preserve">Ab ſum-
              <lb/>
            mo pectore ad imas radices capillorum, ſextæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s5496" xml:space="preserve">ad ſummum verticem,
              <lb/>
            quartæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5497" xml:space="preserve">Ipſius autem oris altitudinis tertia pars eſt ab imomento ad imas
              <lb/>
            nares: </s>
            <s xml:id="echoid-s5498" xml:space="preserve">naſus ab imis naribus ad finem medium ſuperciliorum, tantun.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5499" xml:space="preserve">dem: </s>
            <s xml:id="echoid-s5500" xml:space="preserve">ab ea fine ad imas radices capilli vbi frons efficitur, item tertiæ par-
              <lb/>
            tis’. </s>
            <s xml:id="echoid-s5501" xml:space="preserve">Pes verò altitudinis corporis ſextæ, Cubitus quartæ, Pectus item
              <lb/>
            quartæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5502" xml:space="preserve">Reliqua quoque membra ſuos habent commenſus proportionis,
              <lb/>
            quibus etiam antiqui pictores & </s>
            <s xml:id="echoid-s5503" xml:space="preserve">ſtatuarij nobiles vſi, magnas & </s>
            <s xml:id="echoid-s5504" xml:space="preserve">infinitas
              <lb/>
            laudes ſunt aſſecuti. </s>
            <s xml:id="echoid-s5505" xml:space="preserve">Similiter verò ſacrarum ædium membra, ad vni-
              <lb/>
            uerſam totius magnitudinis ſummam, ex partibus ſingulis conuenientiſ-
              <lb/>
            ſimum debent habere commenſuum reſponſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5506" xml:space="preserve">Item corporis centrum
              <lb/>
            medium naturaliter eſt vmbilicus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5507" xml:space="preserve">Nanq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5508" xml:space="preserve">ſi homo collocatus fuerit ſupi-
              <lb/>
            nus, manibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s5509" xml:space="preserve">pedibus panſis, circiniq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5510" xml:space="preserve">collocatum centrum in vmbili-
              <lb/>
            co eius, circumagendo rotundationem vtrarumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5511" xml:space="preserve">manuum & </s>
            <s xml:id="echoid-s5512" xml:space="preserve">pedum di-
              <lb/>
            giti linea tangentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5513" xml:space="preserve">Non minus, quemadmodum ſchema rotundationis
              <lb/>
            in corpore efficitur, item & </s>
            <s xml:id="echoid-s5514" xml:space="preserve">quadrata deſignatio in eo inuenitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5515" xml:space="preserve">Nam ſi
              <lb/>
            à pedibus imis ad ſummum caput menſum erit, eaq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5516" xml:space="preserve">menſura relata fue-
              <lb/>
            rit ad manus panſas, inuenietur eadem latitudo, vti altitudo, quemadmo-
              <lb/>
            dum areæ, quæ ad normam ſunt quadratæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5517" xml:space="preserve">Ergo ſi ita natura compoſuit
              <lb/>
            corpus hominis, vti proportionibus membra ad ſummam figurationem
              <lb/>
            eius reſpondeant: </s>
            <s xml:id="echoid-s5518" xml:space="preserve">cum cauſa conſtituiſſe videntur antiqui, vt etiam in
              <lb/>
            operum perfectionibus ſingulorum membrorum ad vniuerſam figuræ
              <lb/>
            ſpeciem habeant commenſus exactionem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5519" xml:space="preserve">Igitur cum in omnibus operi-
              <lb/>
            bus ordines traderent, id maximè in ædibus Deorum, in quibus operum
              <lb/>
            laudes & </s>
            <s xml:id="echoid-s5520" xml:space="preserve">culpæ æternæ ſolent permanere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5521" xml:space="preserve">Nec minus menſurarum ratio-
              <lb/>
            nes, quæ in omnibus operibus videntur neceſſariæ eſſe, ex corporis mem-
              <lb/>
            bris collegerunt, vti digitum, palmum, pedem, cubitum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5522" xml:space="preserve">eas diſtribue-
              <lb/>
            runt in perfectum numerum, quem Græci {τέ}λ{ει}ομ dicunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5523" xml:space="preserve">Perfectum
              <lb/>
            autem antiqui conſtituerunt numerum, qui decem dicitur, nanq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5524" xml:space="preserve">ex ma-
              <lb/>
            nibus denarius digitorum numerus, ex digitis verò palmus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5525" xml:space="preserve">ab </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>