Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
71	19
72	20
73	21
74	22
75	23
76	24
77	25
78	26
79	27
80	28
81	29
82	30
83	31
84	32
85	33
86	34
87	35
88	36
89	37
90	38
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48

9846THEORIÆ Videndum jam ſupereſt, quam uberes inde fructus per univer-
ſam late Phyſicam colligantur, explicatis per eam unam præ-
cipuis corporum proprietatibus, & Naturæ phænomenis. Sed
antequam id aggredior, præcipuas quaſdam e difficultatibus,
quæ contra Theoriam ipſam vel objectæ jam ſunt, vel in o-
culos etiam ſponte incurrunt, diſſolvam, uti promiſi.

101. Contra vires mutuas illud ſolent objicere, illas eſſe oc-
11Legem virium
non indacere
actionem in di-
ſtans, nec eſſe
occultam qua-
litatem. cultas quaſdam qualitates, vel etiam actionem in diſtans in-
ducere. His ſatisſit notione virium exhibita numero 8, & 9.
Illud unum præterea hic addo, admodum manifeſtas eas eſſe,
quarum idea admodum facile efformatur, quarum exiſtentia
poſitivo argumento evincitur, quarum effectus multiplices con-
tinuo oculis obverſantur. Sunt autem ejuſmodi hæ vires. De-
terminationis ad acceſſum, vel receſſum idea efformatur admo-
dum facile. Conſtat omnibus, quid ſit accedere, quid rece-
dere; conſtat, quid ſit eſſe indifferens, quid determinatum; adeo-
que & determinationis ad acceſſum, vel receſſum habetur idea
admodum ſane diſtincta. Argumenta itidem poſitiva, quæ
ipſius ejuſmodi determinationis exiſtentiam probant, ſuperius
prolata ſunt. Demum etiam motus varii, qui ab ejuſmodi viri-
bus oriuntur, ut ubi corpus quoddam incurrit in aliud corpus,
ubi partem ſolidi arreptam pars alia ſequitur, ubi vaporum,
vel elaſtrorum particulæ ſeinvicem repellunt, ubi gravia deſcen-
dunt, hi motus, inquam, quotidie incurrunt in oculos. Pa-
tet itidem ſaltem in genere forma curvæ ejuſmodi vires expri-
mentis. Hæc omnia non occultam, ſed patentem reddunt
ejuſmodi virium legem.

102. Sunt quidem adhuc quædam, quæ ad eam pertinent,
22Quid adhuc
lateat: admit-
tendam omni-
no: quo pacto
evitetur hic a-
ctio in diſtans. prorſus incognita, uti eſt numerus, & diſtantia interſectionum
curvæ cum axe, forma arcuum intermediorum, atque alia e-
juſmodi, quæ quidem longe ſuperant humanum captum, &
quæ ille ſolus habuit omnia ſimul præ oculis, qui Mundum
condidit; ſed id omnino nil officit. Nec ſane id ipſum in
cauſa eſſe debet, ut non admittatur illud, cujus exiſtentiam
novimus, & cujus proprietates plures, & effectus deprehendi-
mus; licet alia multa nobis incognita eodem pertinentia ſuper-
ſint. Sic aurum incognitam, occultamque ſubſtantiam nemo
appellarit, & multo minus ejuſdem exiſtentiam negabit idcir-
co, quod admodum probabile ſit, plures alias latere ipſius
proprietates, olim forte detegendas, uti aliæ tam multæ ſub-
inde detectæ ſunt, & quia non patet oculis, qui ſit particula-
rum ipſum componentium textus, quid, & qua ratione Na-
tura ad ejus compoſitionem adhibeat. Quod autem pertinet
ad actionem in diſtans, id abunde ibidem prævenimus, cum
inde pateat fieri poſſe, ut punctum quodvis in ſe ipſum agat,
& ad actionis directionem, ac energiam determinetur ab alte-
ro puncto, vel ut Deus juxta liberam ſibi legem a ſe in Na-
tura condenda ſtabilitam motum progignat in utroque

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
71	19
72	20
73	21
74	22
75	23
76	24
77	25
78	26
79	27
80	28
81	29
82	30
83	31
84	32
85	33
86	34
87	35
88	36
89	37
90	38
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48

Scan	Original
71	19
72	20
73	21
74	22
75	23
76	24
77	25
78	26
79	27
80	28
81	29
82	30
83	31
84	32
85	33
86	34
87	35
88	36
89	37
90	38
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48

Scan	Original
71	19
72	20
73	21
74	22
75	23
76	24
77	25
78	26
79	27
80	28
81	29
82	30
83	31
84	32
85	33
86	34
87	35
88	36
89	37
90	38
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48