9985SECTIO QUARTA.
E H obſervavi effluente aqua per N M, ſimulque amplitudinem jactus exa-
minavi.
minavi.
Duo hæc vidi, quæ prima fronte ſibi contradicere fere videntur;
de-
ſcenſus ex C D in E H tardior factus eſt quam in præcedenti experimento
fuerat, & nunc duravit 10. min. ſec. & tamen amplior fuit jactus P Q pro ea-
dem altitudine o P; jam enim erat P Q = 10. poll. 10. lin.
ſcenſus ex C D in E H tardior factus eſt quam in præcedenti experimento
fuerat, & nunc duravit 10. min. ſec. & tamen amplior fuit jactus P Q pro ea-
dem altitudine o P; jam enim erat P Q = 10. poll. 10. lin.
Ambo Phænomena ita explico:
ob foramen e, quod fuit factum prope
G F quodque aëri liberum tranſitum concedit, ſolvitur nexus, quem alias
inter ſe habent aquæ in tubo, nec proin aliter transfluunt aquæ ubi eſt fo-
raminulum e, quam ſi eo ipſo in loco eſſet reſciſſus tubus; fluerent autem
tardius, quod paſſim demonſtravi, ſi tubus G N M F ceu divergens brevior
fieret. Quod porro aquæ quamvis minori quantitate, tamen majori impetu per
orificium N M non mutatum fluere poſſint ſine implicita contradictione, ra-
tio eſt permixtio aëris cum aqua; nam aër perpetuo irruit in tubum per fo-
raminulum e & una cum aqua effluit per N M. Denique phænomenon illud,
quod aquæ actu celerius fluant per M N aperto, quam clauſo foramine e,
aliter explicari non poſſe mihi videtur, quam quod impedimenta extrinſeca
minus agant in aquam aëre rarefactam quam naturalem.
G F quodque aëri liberum tranſitum concedit, ſolvitur nexus, quem alias
inter ſe habent aquæ in tubo, nec proin aliter transfluunt aquæ ubi eſt fo-
raminulum e, quam ſi eo ipſo in loco eſſet reſciſſus tubus; fluerent autem
tardius, quod paſſim demonſtravi, ſi tubus G N M F ceu divergens brevior
fieret. Quod porro aquæ quamvis minori quantitate, tamen majori impetu per
orificium N M non mutatum fluere poſſint ſine implicita contradictione, ra-
tio eſt permixtio aëris cum aqua; nam aër perpetuo irruit in tubum per fo-
raminulum e & una cum aqua effluit per N M. Denique phænomenon illud,
quod aquæ actu celerius fluant per M N aperto, quam clauſo foramine e,
aliter explicari non poſſe mihi videtur, quam quod impedimenta extrinſeca
minus agant in aquam aëre rarefactam quam naturalem.
Ad theoriam aquarum, quæ ex vaſis ampliſsi-
mis à puncto quietis usque ad datum veloci-
tatis gradum effluunt.
mis à puncto quietis usque ad datum veloci-
tatis gradum effluunt.
Experimentum 9.
Quum aquæ per foramen in lamina tenui factum ex vaſe ampliſſimo
effluunt, prima ſtatim guttula omni velocitate, quæ altitudini aquæ ſupra fo-
ramen debetur, erumpit.
effluunt, prima ſtatim guttula omni velocitate, quæ altitudini aquæ ſupra fo-
ramen debetur, erumpit.
Conforme hoc eſt cum theoria §.
11.
indicata, ſi vas ſit revera
infinitum, & quamvis etiam non fuerit ſenſu Geometrico infinitum,
dummodo ſit valde amplum, nulla pariter guttula ab initio fluxus ob-
ſervari poteſt, quæ non maxima velocitate effluxerit: Phænomenon hoc
explicui §. 14. cum nempe vi theoriæ in caſu particulari aliquo ibidem re-
cenſito vix una aut duæ guttulæ ſenſibiliter à jactu maximo deficere
infinitum, & quamvis etiam non fuerit ſenſu Geometrico infinitum,
dummodo ſit valde amplum, nulla pariter guttula ab initio fluxus ob-
ſervari poteſt, quæ non maxima velocitate effluxerit: Phænomenon hoc
explicui §. 14. cum nempe vi theoriæ in caſu particulari aliquo ibidem re-
cenſito vix una aut duæ guttulæ ſenſibiliter à jactu maximo deficere