Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001844">
                <pb pagenum="103" xlink:href="009/01/103.jpg"/>
              Ariſt. vt ſuperiora, ob Geographiæ illius ſeculi imperfectionem, nuſquam
                <lb/>
              enim in tota Liguria quidpiam tale reperitur.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s id="s.001845">
                <emph type="italics"/>
              De Terræ rotunditate.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001846">
                <arrow.to.target n="marg151"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001847">
                <margin.target id="marg151"/>
              151</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001848">Svmma 4. cap. 2. quod eſt de permutatione, & viciſſitudine aquarum,
                <lb/>
              & continentis. </s>
              <s id="s.001849">Pergratum Lectori fore exiſtimaui, nec alienum ab
                <lb/>
              inſtituto, ſi occaſione huius permutationis maris, ac terræ, rem ex­
                <lb/>
              poſuero ſcitu digniſſimam, quam pridem obſeruare cœpi, ac in dies
                <lb/>
              obſeruo, præſertim cum nullus præteritorum ſcriptorum, quod ſciam, eam
                <lb/>
              literis mandauerit: Terræ ſcilicet totius molem paulatim reduci ad perfe­
                <lb/>
              ctam ſphæricitatem, ita vt aliquando neceſſe ſit futurum ipſam à mari inun­
                <lb/>
              dari,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              omninò inhabitabilem reddi. </s>
              <s id="s.001850">Primum igitur illud ex ſacris lite­
                <lb/>
              ris ſtatuendum, orbem terræ in ſuo primordio fuiſſe ab opifice rerum om­
                <lb/>
              nium, figura ſphærica donatum, hoc eſt
                <expan abbr="abſq;">abſque</expan>
              montium eminentijs, atque
                <lb/>
              vallium depreſſionibus. </s>
              <s id="s.001851">quod patet ex eo, quia
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              tota Mari obtegebatur,
                <lb/>
              ita vt minimè apta eſſet animantibus ad inhabitandum. </s>
              <s id="s.001852">redditam verò ha­
                <lb/>
              bitabilem, cum ipſius conditor
                <expan abbr="quãdam">quandam</expan>
              ipſius partem humiliorem, & quan­
                <lb/>
              dam eminentiorem effeciſſet; transferendo nimirum maximam terræ por­
                <lb/>
              tionem ex vno loco in alium, vnde illic maris concauitas, iſtic verò mon­
                <lb/>
              tium ſublimitas emerſit. </s>
              <s id="s.001853">quo facto aquæ omnes in loca illa decliuiora ſua
                <lb/>
              ſpontè receſſerunt, quæ aquarum congregatio Mare appellatum eſt. </s>
              <s id="s.001854">Hine
                <lb/>
              nonnulli auctores grauiſſimi aſſerere non dubitarunt, montes
                <expan abbr="cõflatos">conflatos</expan>
              fuiſ­
                <lb/>
              ſe ex terra illa, quæ locum illum occupabat, quem poſtea maria inuaſerunt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001855">quæ cum ita ſint. </s>
              <s id="s.001856">ſequitur terram
                <expan abbr="nũc">nunc</expan>
              eſſe extra naturalem ſuam figuram, &
                <lb/>
              propterea in quodam ſtatu violento,
                <expan abbr="violẽtum">violentum</expan>
              autem
                <expan abbr="nullũ">nullum</expan>
                <expan abbr="perpetuũ">perpetuum</expan>
              . </s>
              <s id="s.001857">præ­
                <lb/>
              terea cum terra ſit grauior quàm aqua, nulla ratione deberent terræ partes
                <lb/>
              ſuperiores a quæ ſuperficiem ſuperare, cuius tamen
                <expan abbr="contrariũ">contrarium</expan>
              accidit, nam
                <lb/>
              ſuperficies ipſa terræ, & multò magis
                <expan abbr="mõtana">montana</expan>
              loca ſuperficiem maris cuiuſ­
                <lb/>
              uis non parum ſuperant; quæ altera violentia terræ, & aquæ ineſt, & ideò
                <lb/>
              minimè mirum eſt, imò
                <expan abbr="vtriuſq;">vtriuſque</expan>
              naturæ valdè conueniens terram redire ad
                <lb/>
              priſtinam, ac primigeniam figuram, ex qua conſectarium erit aquam
                <expan abbr="quoq;">quoque</expan>
                <lb/>
              ſuam pariter illam ſibi primæuam recuperaturam eſſe figuram. </s>
              <s id="s.001858">cauſam au­
                <lb/>
              tem reſtauratricem huius terrenæ
                <expan abbr="rotũditatis">rotunditatis</expan>
              eſſe aquas tum pluuiales, tum
                <lb/>
              fluuiales iamdiù obſeruauimus, vt ex ſequentibus obſeruationibus patebit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001859">Primò, videmus flumina quotidie montium radices corrodere, ac quaſi
                <lb/>
              ſuffodere, ita vt paſſim ex hoc, vel illo monte magnas faciant ruinas, ac prę­
                <lb/>
              cipitia,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              hinc inde prærupti appareant montes, vt meritò legamus apud
                <lb/>
              Iob cap. 14. alluuione paulatim terra conſumitur. </s>
              <s id="s.001860">humum porrò illam ex
                <lb/>
              montibus delapſam ſemper ad loca humiliora fluuij ſecum detrahunt. </s>
              <s id="s.001861">Ex
                <lb/>
              continua etiam hac inter montes corroſione facta manifeſtè apparet, flumi­
                <lb/>
              num alueos in montanis modò eſſe humiliores quàm olim, quamuis contra­
                <lb/>
              rium accidat alueis fluuiorum per plana decurrentium, qui modò altiores
                <lb/>
              ſunt
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              exordio mundi, vt paulò poſt
                <expan abbr="oſtẽdam">oſtendam</expan>
              . </s>
              <s id="s.001862">Illud autem liquidò apparet
                <lb/>
              ex ſignis, ſeu ſymbolis, ſeu ex ſimilitudine terræ, aut lapidis, quæ in altiſſimis
                <lb/>
              fluminum ripis hinc inde paſſim
                <expan abbr="vidẽtur">videntur</expan>
              , quæ indicio ſunt montes illos iam </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>