Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
111 74
112 75
113 76
114 77
115 78
116 79
117 80
118 81
119 82
120 83
121 84
122 85
123 86
124 87
125 88
126 89
127 90
128 91
129 92
130 93
131 94
132 95
133 96
134 97
135 98
136 99
137 100
138 101
139 102
140 103
< >
page |< < (76) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div197" type="section" level="1" n="64">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve">
              <pb o="76" file="112" n="113" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            canales illi ſint infixi corpori cæleſti, neceſſario efficeretur, ut planeta qui-
              <lb/>
            cunque in eadẽ ſemper parte cęli maxime à terra diſtaret, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">quod eſt falſisſi-
              <lb/>
            mũ; </s>
            <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">Luna ſiquidẽ in omnibus punctis Zodiaci aliquãdo uiſa fuit remotiſſima @
              <lb/>
            terra, item que propinquiſſima. </s>
            <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">Omitto apparentias de uariatione latitudinum
              <lb/>
            omnium planetarum, uno Sole excepto, nec non de retrogradatione, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">quas
              <lb/>
            nullo pacto prædicta opinio tueri poteſt, ut dilucidius explicari ſolet in pla-
              <lb/>
            netarum Theoricis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve">Conſtat igitur ſtellas non per ſeſe moueri, ſed ad motum
              <lb/>
            cęlorum, in quibus ſunt infixę: </s>
            <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">Ita enim cęli habere poſſunt plures motus, vnũ
              <lb/>
            quidem proprium, alios uero extrinſecos, nempe ad uehiculum aliorum, ut
              <lb/>
            ſupra declaratum fuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve">Vnde mirum non eſt, quòd tanta multitudo mor
              <unsure/>
            uum in
              <lb/>
            ſtellis cernatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ptolemaevs</emph>
            Dict. </s>
            <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">adducit opinionem quorundam, qui dicebant
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-112-01" xlink:href="note-112-01a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              antiquo-
                <lb/>
              rũ, qui ſtel-
                <lb/>
              las motu re
                <lb/>
              cto, non au-
                <lb/>
              tem circula
                <lb/>
              ti dicebant
                <lb/>
              moueri:
                <lb/>
              eiuſque cõ-
                <lb/>
              futatio.</note>
            ſtellas moueri quidem ad motum cęli ab oriente in occidentem, ſed motu re-
              <lb/>
            cto in infinitum, non autem motu circulari. </s>
            <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">Quæ quidem ſententia ridicula
              <lb/>
            prorſus exiſtit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">propterea ab Aſtronomis reijcienda. </s>
            <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">Primum, quia hac ratio-
              <lb/>
            ne una, eademque ſtella non apparet nobis in eadem propinquitate, ſed pro-
              <lb/>
            pius ad nos accederet in meridie, quàm in ortu, ſiue occaſu, quod falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">De
              <lb/>
            inde, quia uidemus quotidie eaſdem ſtellas numero, poſtquam aliquandiu de-
              <lb/>
            lituere ſub terra, redire ad orientem: </s>
            <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">Quod fieri nequaquam poſſet, ſi motu
              <lb/>
            recto veherentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">Itaque ex his omnibus perſpicuum cuilibet eſſe poteſt, cęlos
              <lb/>
            ipſos moueri unà cum ſtellis ſibi infixis ab ortu in occaſum motu circulari;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">idemq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">dicendũ eſt de motu ab occaſu in ortum, quẽ inferiores ſphęrę habẽt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div202" type="section" level="1" n="65">
          <head xml:id="echoid-head69" xml:space="preserve">COELVM ESSE FIGVRÆ SPHÆRICÆ.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem cœlum ſit rotundum, triplex eſt ratio. </s>
            <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">Similitudo,
              <lb/>
            commoditas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">neceſſitas. </s>
            <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">Similitudo, quoniam mundus ſenſibilis factus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-112-02" xlink:href="note-112-02a" xml:space="preserve">Cælum eſ-
                <lb/>
              ſe rotun-
                <lb/>
              dum, pro-
                <lb/>
              pter ſimili-
                <lb/>
              tudinẽ mũ-
                <lb/>
              di archety-
                <lb/>
              pi.</note>
            eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi, in quo nec eſt principium, nec fi-
              <lb/>
            nis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">Vnde ad huius ſimilitudinem factus mundus ſenſibilis habet formam
              <lb/>
            rotundam, in qua non eſt aſſignare principium, neque finem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div204" type="section" level="1" n="66">
          <head xml:id="echoid-head70" xml:space="preserve">COMMENT ARIVS,</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Probat</emph>
            hoc loco auctor ſecundam concluſionem, nimirum cœlum eſſe
              <lb/>
            rotundum, tribus medijs, quorum primum deſumitur à ſimilitudine, ſecũdum
              <lb/>
            à commoditate, tertium à neceſſitate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">A ſimilitudine quidem ſic argumẽtatur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve">tatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">Mundus hic ſenſibilis fabricatus eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi,
              <lb/>
            id eſt, Dei Opt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">Max. </s>
            <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">in quo nec eſt princi pium nec finem aſſignare, cum ſit in-
              <lb/>
            finitus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">Debet igitur eſſe rotundus, ut nõ poſſit aſſignari in eo principiũ neque
              <lb/>
            finis: </s>
            <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">Sic enim ſimilis erit quodammodo mundo illi archetypo, cum ſola figu-
              <lb/>
            ra rotunda inter omnes alias habeat quodammodo infinitatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Caetervm</emph>
            hæc ratio nihil prorſus uidetur concludere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">Eodem enim
              <lb/>
            pacto probaretur, hominem debuiſſe creari rotundum, ad ſimilitudinẽ mundi
              <lb/>
            archetypi: </s>
            <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">Idem dices de cęteris creaturis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">Veruntamen dicendnm eſt cum B.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">Aug. </s>
            <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">Deum creaturas condidiſſe ad ſuæ bonitatis, perfectionisq́ue manifeſta-
              <lb/>
            tionem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve">Cum igitnr una ſola creatura imperfectiſſime Dei perfectionem nobi
              <unsure/>
            s
              <lb/>
            oſtendat, potius uniuerſum mundum, in quo omnes creaturæ continentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">
              <lb/>
            qui efficacius, exactiuſque perfectionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">bonitatem Dei manifeſtat, ac decla
              <lb/>
            rat, rotundum effecit Deus, quàm ſingulas creaturas; </s>
            <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">quamuis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">ſingulæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>