Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
141 104
142 105
143 106
144 107
145 108
146 109
147 110
148 111
149 112
150 113
151 114
152 115
153 116
154 117
155 118
156 119
157 120
158 121
159 122
160 123
161 124
162 125
163 126
164 127
165 128
166 129
167 130
168 131
169 132
170 133
< >
page |< < (112) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div287" type="section" level="1" n="98">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5283" xml:space="preserve">
              <pb o="112" file="148" n="149" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            mento temporis oriatur Sol, quo illi ciuitati, quæ minorem habet altitudinem
              <lb/>
            poli, licet ſit orientalior. </s>
            <s xml:id="echoid-s5284" xml:space="preserve">Quod quidem accidit propter obliquitatem Hori-
              <lb/>
            zontis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5285" xml:space="preserve">Hinc etenim efficitur, ut Sole exiſtente in ſignis Borealibus, in princi-
              <lb/>
            pio v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5286" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5287" xml:space="preserve">Cancer, ciuitas ſeptentrionalior longiorẽ habeat d@ẽ, quàm ciuitas mi-
              <lb/>
            nus ſeptentrionalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5288" xml:space="preserve">Vnde etiamſi tardius Sol ad meridiem illius ciuitatis,
              <lb/>
            quàm huius perueniat, quia nimirum hęc orientalior ponitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5289" xml:space="preserve">tamen, quoniã
              <lb/>
            tempus ab ortu Solis uſque ad meridiem illius ciuitatis maius eſt, quàm hu-
              <lb/>
            ius: </s>
            <s xml:id="echoid-s5290" xml:space="preserve">fieri poteſt, vt eodem tempore vtriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5291" xml:space="preserve">ciuitati Sol oriatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5292" xml:space="preserve">Exempli gratia.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5293" xml:space="preserve">Ponantur duæ ciuitates non eandem poli altitudinem habentes, quarum una
              <lb/>
            orientalior ſit, quàm altera, quindecim gradibus, ita ut orientaliori fiat meri-
              <lb/>
            dies una hora prius quàm alteri, orientalior autem habeat diem longiſſimum
              <lb/>
            horarum 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s5294" xml:space="preserve">occidentalior autem horatum 16. </s>
            <s xml:id="echoid-s5295" xml:space="preserve">ita ut in illa ſeptem horæ ef-
              <lb/>
            fluant ab ortu Solis vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5296" xml:space="preserve">ad meridiem, in hac uero octo. </s>
            <s xml:id="echoid-s5297" xml:space="preserve">Hoc poſito, quis non
              <lb/>
            videt, eodem momento temporis Solem utriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5298" xml:space="preserve">ciuitati oriri? </s>
            <s xml:id="echoid-s5299" xml:space="preserve">Nam cum prio-
              <lb/>
            ri eſt meridies, tranſactę erunt ab ortu horæ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s5300" xml:space="preserve">deeritq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5301" xml:space="preserve">poſteriori ciuitati una
              <lb/>
            hora ad meridiem uſque. </s>
            <s xml:id="echoid-s5302" xml:space="preserve">Cum ergo hæc ab ortu uſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5303" xml:space="preserve">ad meridiẽ habeat horas
              <lb/>
            8. </s>
            <s xml:id="echoid-s5304" xml:space="preserve">neceſſe eſt, vt tunc, cum priori ciuitati fit meridies, horæ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s5305" xml:space="preserve">etiam effluxerint
              <lb/>
            ab ortu. </s>
            <s xml:id="echoid-s5306" xml:space="preserve">Quare non citius illi, quàm huic ortus eſt Sol, quamuis illa orienta-
              <lb/>
            lior ſit, quam hæc. </s>
            <s xml:id="echoid-s5307" xml:space="preserve">Quòd ſi occidentalior & </s>
            <s xml:id="echoid-s5308" xml:space="preserve">ſeptentrionalior ciuitas habeat
              <lb/>
            diem longiſſimum horarum 17. </s>
            <s xml:id="echoid-s5309" xml:space="preserve">citius orietur Sol illi, quã ciuitati oriẽtaliori,
              <lb/>
            in qua longiſſimus dies horas continet 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s5310" xml:space="preserve">vt patet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5311" xml:space="preserve">E contrario ſi ſeptentriona
              <lb/>
            lior ciuitas ſit orientalior, fieri poterit, ut non citius illi, quàm occidentaliori,
              <lb/>
            atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5312" xml:space="preserve">auſtraliori ciuitati Sol occidat, ſed uel eodem tempore, uel tardius. </s>
            <s xml:id="echoid-s5313" xml:space="preserve">Immo
              <lb/>
            poſſunt eſſe duæ ciuitates, quar um neutra altera orientalior ſit, habentes inæ-
              <lb/>
            qualem altitudinem poli, quoniam uidelicet una magis ad ſeptentrionem ver
              <lb/>
            git, quàm altera, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5314" xml:space="preserve">tamen non eodem tempore utrique Sol oritur & </s>
            <s xml:id="echoid-s5315" xml:space="preserve">occidit; </s>
            <s xml:id="echoid-s5316" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quamuis in vtraque fiat meridies eodem tempore; </s>
            <s xml:id="echoid-s5317" xml:space="preserve">ſed multo citius ciuitati Bo
              <lb/>
            realiori orietur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5318" xml:space="preserve">tardius occidet, quàm minus Boreali: </s>
            <s xml:id="echoid-s5319" xml:space="preserve">propterea quòd illa
              <lb/>
            longiorem diem habet, quàm hæc. </s>
            <s xml:id="echoid-s5320" xml:space="preserve">Quòd ſi loquam
              <unsure/>
            ur de horis, quæ initium ſu
              <lb/>
            munt à meridie, verum erit dictum auctoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5321" xml:space="preserve">Aſtronomorum, de quibuſcun-
              <lb/>
            que ciuitatibus, quarum una orientalior eſt, quàm altera, quamuis non ſub eo
              <lb/>
            dem parallelo ſitæ ſint, ſed ſub diuerſis, diuerſasq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5322" xml:space="preserve">habeant altitudines poli. </s>
            <s xml:id="echoid-s5323" xml:space="preserve">Sem
              <lb/>
            per enim ea ciuitas, quæ orientalior eſt v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5324" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5325" xml:space="preserve">triginta gradibus quàm altera, dua
              <lb/>
            bus horis citius meridiem habebit, quicquid ſit de anticipatione ortus, uel oc
              <lb/>
            caſus Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5326" xml:space="preserve">Pari ratione duæ ciuitates, quarum neutra orientalior eſt altera,
              <lb/>
            quamuis ea, quæ borealior exiftit, longiorem habeat diem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5327" xml:space="preserve">idcirco citius il-
              <lb/>
            li Sol oriatur, tardiusq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5328" xml:space="preserve">occidat, eodem tamen temporis puncto meridiem, ob
              <lb/>
            tinebunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5329" xml:space="preserve">Vnde vtriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5330" xml:space="preserve">ciuitati eadem hora ante, uel poſt meridiem, initium ali
              <lb/>
            cuius eclypſis Lunę apparebit: </s>
            <s xml:id="echoid-s5331" xml:space="preserve">quod nequaquam contingere poteſt duabus ci-
              <lb/>
            uitatibus, quarum una orientalior eſt, ꝗ̃ altera, quoniam videlicet orientaliori
              <lb/>
            citius meridies efficitur, cũ eius Meridianus magis ad oriẽtales partes accedat.</s>
            <s xml:id="echoid-s5332" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5333" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            etiam terra habeat tumorem a ſeptentrione in auſtrum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5334" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-148-01" xlink:href="note-148-01a" xml:space="preserve">Terram eſ-
                <lb/>
              ſe rotundã
                <lb/>
              @ Sep tẽtrio
                <lb/>
              nein au-
                <lb/>
              ſt
                <unsure/>
              rum.</note>
            contra, ſic patet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5335" xml:space="preserve">Hominibus exiſtentibus uerſus ſeptentrionem quædam
              <lb/>
            ſtellæ ſunt ſempiternæ apparitionis, ſcilicet quæ propinquè accedunt ad po
              <lb/>
            lum arcticum: </s>
            <s xml:id="echoid-s5336" xml:space="preserve">aliæ uero ſunt ſempiternæ occultationis, ſicut illæ, quę ſunt
              <lb/>
            propinquæ polo antarctico. </s>
            <s xml:id="echoid-s5337" xml:space="preserve">Si igitur aliquis procederet a ſeptentrione </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>