Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002736">
                <pb pagenum="160" xlink:href="009/01/160.jpg"/>
              nititur tabella B E; onus autem eſt puppis, quod onus præſertim in cardini­
                <lb/>
              bus C D, mouenti reſiſtit, & quod præcipuè mouere gubernator intendit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002737">cum igitur motum onus ſit intra vectis extrema, hypomoclion in extremo
                <lb/>
              ad B E, vbi in motu temonis tabella mare vrget, quod minimè cedit,
                <expan abbr="ipſaq́">ipſaque</expan>
              ;
                <lb/>
              in hoc motu ferè maneat, & fiat quaſi centrum, circa quod totus temo cir­
                <lb/>
              cumducitur, patet temonem eſſe vectem ſecundæ ſpeciei, vt dicebam. </s>
              <s id="s.002738">quod
                <lb/>
              etiam hinc patere poteſt, quia temo eſt veluti remus, cuius ſcalmus ſint car­
                <lb/>
              dines C, D. ſicut ergo remus eſt vectis ſecundi generis, cuius pondus eſt
                <lb/>
              ſcalmus, & mare hypomoclion; ita temo erit vectis eiuſdem generis, cuius
                <lb/>
              pondus erit vbi cardines, fultura verò mare.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002739">Quærit igitur Ariſt. vnde nam tantas vires paruus nauis temo guberna­
                <lb/>
              tori ſuggerat,
                <expan abbr="reſpondetq́">reſpondetque</expan>
              ; propterea id contingere, quod temo vectis na­
                <lb/>
              turam obtineat, cuius inquit onus eſt mare, melius autem, vt dixi, dixiſſet
                <lb/>
              onus eſſe nauim, mare autem hypomoclion, mouens autem eſt gubernator.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002740">Differunt autem remus, & temo, quamuis
                <expan abbr="vterq;">vterque</expan>
              ſit vectis, quoniam remus
                <lb/>
              ſecundum latitudinem nauis, ſeu ad latera nauis mari obnititur. </s>
              <s id="s.002741">temo au­
                <lb/>
              tem in directum ferè nauigij conſtitutus mare ſcindit. </s>
              <s id="s.002742">hinc fit, vt remus ad
                <lb/>
              nauem antrorſum rectà agitandam, gubernaculum verò ad eam in latera,
                <lb/>
              & obliquè contorquendam idoneum ſit. </s>
              <s id="s.002743">quoniam enim mare eſt hypomo­
                <lb/>
              clion, fit vt dum gubernator mouet anſam temonis in A, ſeu ad dextram,
                <lb/>
              ſeu ad ſiniſtram ſecum ad eandem partem trahat nauigium, quod temoni
                <lb/>
              eſt connexum; ad
                <expan abbr="cõtrariam">contrariam</expan>
              tamen partem trahit ei, ſecundum quam mare
                <lb/>
              impingit. </s>
              <s id="s.002744">
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              hoc pacto remus antrorſum, temo verò obliquè nauim agit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002745">Poſthæc ſequuntur huiuſmodi verba
                <emph type="italics"/>
              (In extremo autem, & non in medio
                <lb/>
              iacet, quoniam
                <expan abbr="mouẽti">mouenti</expan>
              facillimum est ab extremo motum mouere: prima enim pars
                <lb/>
              celerrimè fertur, quoniam quemadmodum in ijs, quæ feruntur in fine deficit latio,
                <lb/>
              ſic ipſius continui in fine imbeciliſſima eſt latio, imbeciliſſima autem ad
                <expan abbr="expellẽdum">expellendum</expan>
                <lb/>
              est facilis, propter hæc igitur in puppi gubernaculum ponitur)
                <emph.end type="italics"/>
              quorum ſenſus
                <lb/>
              videtur difficilis,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              græcus textus excuſandus eſt, benè enim tranſlata
                <lb/>
              ſunt. </s>
              <s id="s.002746">Piccolominæus quidem plura quàm Ariſt. fatur, ſed non clariora. </s>
              <s id="s.002747">dif­
                <lb/>
              ficultas eſt in verbis illis
                <emph type="italics"/>
              (Prima enim pars celerrimè fertur)
                <emph.end type="italics"/>
              & in illis
                <emph type="italics"/>
              (Sic ip­
                <lb/>
              ſius continui in fine imbeciliſſima eſt latio)
                <emph.end type="italics"/>
              videtur velle dicere, quod quando
                <lb/>
              continuum aliquod proiectum fertur per aera, pars ipſius anterior ea eſt,
                <lb/>
              quæ præ cæteris partibus principaliter mouetur, & ad cuius motum reliquæ
                <lb/>
              poſteriores tanquam ſubſequentes moueantur; quaſi dicat tota vis lationis
                <lb/>
              eſt in anteriori parte: ſiue ipſi impetus maior ineſt: videmus enim proiecta,
                <lb/>
              quorum vna pars eſt cæteris grauior, quia ei parti melius imprimitur mo­
                <lb/>
              tus, eam etiam fieri anteriorem in latione, quamuis initio fuerit poſterior.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002748">ſic etiam quando graue fertur deorſum, dicimus ipſum ferri ſecundum cen­
                <lb/>
              trum grauitatis ipſius,
                <expan abbr="ibiq́">ibique</expan>
              ; maiorem vim grauitandi exiſtere, ſic in proie­
                <lb/>
              ctis partem anteriorem dicere poſſumus eſſe, ſecundum quam totum conti­
                <lb/>
              nuum fertur:
                <expan abbr="ibiq́">ibique</expan>
              ; totum eſſe impetum lationis, & propterea etiam maio­
                <lb/>
              ri impetu,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              celerrimè ferri: &
                <expan abbr="conſequẽter">conſequenter</expan>
              partem poſteriorem, quam­
                <lb/>
              uis priorem æqua velocitate conſequatur, non tamen tanto impetu, cum ip­
                <lb/>
              ſa ad alterius impetum moueatur, & propterea latio ipſius eſt admodum
                <lb/>
              imbecillis.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>