1ſeptem digitorum exciſum eſt: uerum illud interius, hoc extrinſecus, ut alterum
in alterum inire poſsit, cùm pilum incidit in priorem fiſtulam, foricula illa clauditur:
cùm extrahitur, aperitur: ut aquæ pateat foramen. Vnuſquiſque autem iſtiuſ
modi ſiphonum conſtat ex duabus fiſtulis: quarum utraque longa eſt pedes
duodecim: utriuſque foramen latum eſt digitos ſeptem. Inferior in putei lacuna
uel in lacuſculo collocatur, eiusque foramen inferius obſtruitur ligno tereti:
ſupra quod fiſtulæ circumcirca ſex ſunt foramina, per quæ aqua in eam in
fluit. At ſuperioris fiſtulæ pars ſuperior aperturam habet altam pedem, latam
palmum, per quam aqua effluit in lacuſculum uel in canalem: quiſque lacuſcu
lus longus eſt pedes duos, latus & altus unum. Quot uerò ſunt ſiphones,
tot ſunt axiculi, tot chelæ, tot utriuſque generis pila. Sed ſi tres fuerint ſipho
nes duo tantummodo lacuſculi ſunt, quòd lacuna putei & canalis cuniculi
in duorum locum ſuccedant. Hæc autem machina ſic aquas ex puteo hau
rit: rota uerſata primum pilum attollit: id ſubleuat primas chelas: atque ita eti
am ſecundum pilum latum & primum teres. Deinde ſecundum latum ſecun
das chelas, & ſic tertium pilum latum et ſecundum teres: tum tertium pilum
latum tertias chelas & tertium pilum teres. Nam ex harum chelarum clauo
ferreo nullum pilum latum pendet, quod nulla in re ultimo ſiphoni uſui eſſe
poſsit. Contra uerò cùm primum latum decidit, quæque chelæ delabuntur,
quodque pilum latum, quodque teres. Atque iſta ratione uno eodemque tempo
re aqua in lacuſculos infunditur & ex eiſdem exhauritur: ex lacuna uerò pu
tei ſolum exhauritur, in canalem cuniculi tantum infunditur. Quinetiam cir
cum axem longiorem duæ rotæ fieri poſſunt ſi riuus tantam aquarum copi
am ſuppeditauerit, quanta eas uerſare poſsit: atque ex utriuſque ferri teretis par
te poſteriore unum uel duo pila lata appendi poſſunt: quorum quodque tri
um ſyphonum pila commoueat. Poſtremò neceſſe eſt puteos, è quibus aquæ
fiſtulis hauriuntur, eſſe rectos. Nam omnes ſiphones, ut etiam aliæ machi
næ tractoriæ, quibus fiſtulæ ſunt, aquas minus altè hauriunt, ſi fiſtulæ obli
què in obliquis puteis locantur, quàm ſi rectà in rectis ſtatuantur.
in alterum inire poſsit, cùm pilum incidit in priorem fiſtulam, foricula illa clauditur:
cùm extrahitur, aperitur: ut aquæ pateat foramen. Vnuſquiſque autem iſtiuſ
modi ſiphonum conſtat ex duabus fiſtulis: quarum utraque longa eſt pedes
duodecim: utriuſque foramen latum eſt digitos ſeptem. Inferior in putei lacuna
uel in lacuſculo collocatur, eiusque foramen inferius obſtruitur ligno tereti:
ſupra quod fiſtulæ circumcirca ſex ſunt foramina, per quæ aqua in eam in
fluit. At ſuperioris fiſtulæ pars ſuperior aperturam habet altam pedem, latam
palmum, per quam aqua effluit in lacuſculum uel in canalem: quiſque lacuſcu
lus longus eſt pedes duos, latus & altus unum. Quot uerò ſunt ſiphones,
tot ſunt axiculi, tot chelæ, tot utriuſque generis pila. Sed ſi tres fuerint ſipho
nes duo tantummodo lacuſculi ſunt, quòd lacuna putei & canalis cuniculi
in duorum locum ſuccedant. Hæc autem machina ſic aquas ex puteo hau
rit: rota uerſata primum pilum attollit: id ſubleuat primas chelas: atque ita eti
am ſecundum pilum latum & primum teres. Deinde ſecundum latum ſecun
das chelas, & ſic tertium pilum latum et ſecundum teres: tum tertium pilum
latum tertias chelas & tertium pilum teres. Nam ex harum chelarum clauo
ferreo nullum pilum latum pendet, quod nulla in re ultimo ſiphoni uſui eſſe
poſsit. Contra uerò cùm primum latum decidit, quæque chelæ delabuntur,
quodque pilum latum, quodque teres. Atque iſta ratione uno eodemque tempo
re aqua in lacuſculos infunditur & ex eiſdem exhauritur: ex lacuna uerò pu
tei ſolum exhauritur, in canalem cuniculi tantum infunditur. Quinetiam cir
cum axem longiorem duæ rotæ fieri poſſunt ſi riuus tantam aquarum copi
am ſuppeditauerit, quanta eas uerſare poſsit: atque ex utriuſque ferri teretis par
te poſteriore unum uel duo pila lata appendi poſſunt: quorum quodque tri
um ſyphonum pila commoueat. Poſtremò neceſſe eſt puteos, è quibus aquæ
fiſtulis hauriuntur, eſſe rectos. Nam omnes ſiphones, ut etiam aliæ machi
næ tractoriæ, quibus fiſtulæ ſunt, aquas minus altè hauriunt, ſi fiſtulæ obli
què in obliquis puteis locantur, quàm ſi rectà in rectis ſtatuantur.
Puteus A. Vltimus ſipho B. Lacuſculus primus C. Secundus ſipho D.
Lacuſculus ſecundus E. Tertius ſipho F. Canalis G. Ferrum in axe
incluſum H. Primum pilum latum I. Secundum pilum latum K.
Tertium pilum latum L. Primum pilum teres M. Secundum pilum
teres N. Tertium pilum teres O. Axiculi P. Chelæ Q.
Lacuſculus ſecundus E. Tertius ſipho F. Canalis G. Ferrum in axe
incluſum H. Primum pilum latum I. Secundum pilum latum K.
Tertium pilum latum L. Primum pilum teres M. Secundum pilum
teres N. Tertium pilum teres O. Axiculi P. Chelæ Q.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib