1ſtione dictum eſt ab Ariſt. maiores trochleas, & ſcytalas, minoribus facilius
commoueri, hic autem dicit maiorem rotam difficilius quàm minorem mo
ueri. Hanc obiectionem Piccolomineus diſſimulaſſe videtur, cui ego, inge
nuè fateor, me ſatisfacere neſcire, vt enim in præcedenti annotaui, nulla
mihi ratio Ariſt. excuſandi occurrit, alijs fortè occurret. In præſenti au
tem benè quidem reſpondet, ſed tamen intimam rei cauſam non attingit.
commoueri, hic autem dicit maiorem rotam difficilius quàm minorem mo
ueri. Hanc obiectionem Piccolomineus diſſimulaſſe videtur, cui ego, inge
nuè fateor, me ſatisfacere neſcire, vt enim in præcedenti annotaui, nulla
mihi ratio Ariſt. excuſandi occurrit, alijs fortè occurret. In præſenti au
tem benè quidem reſpondet, ſed tamen intimam rei cauſam non attingit.
Sciendum igitur eſt id, quod Guidus Vbaldus in tractatu de libra pluri
bus demonſtrauit: quod ſi quoduis graue ſuſpendatur prorſus in centro gra
uitatis, ita vt in perfecto ſit æquilibrio, tunc ſiue magnum, ſiue paruum,
ſiue graue, grauiuſuè fuerit, à quauis exigua vi poterit ab æquilibrio dimo
ueri. cur ergo in libris, & rotis grauioribus, aut maioribus experientia con
trarium oſtendit? ratio eſt, quia hæc omnia communiter non collocantur,
ita vt circa centrum ſuum, quod etiam centrum grauitatis eſt, conuerti
poſſint: verum aptantur circa axem, & quidem iuſto maiorem, laxiuſque
circa ipſum conuertuntur, vnde fit, vt ipſa ob inſitam grauitatem premant
axem in ſuperiori parte, vnde quando ab aliquo gyrantur, non propriè gy
rant, ſed in ſuperiori axis parte hærentes ipſum atterunt; ex qua attritione
fit, vt retardentur, idque; eò magis, quo grauiora magis premunt; hærent,
difficiliusque; propterea raptantur potius, quàm gyrentur.
bus demonſtrauit: quod ſi quoduis graue ſuſpendatur prorſus in centro gra
uitatis, ita vt in perfecto ſit æquilibrio, tunc ſiue magnum, ſiue paruum,
ſiue graue, grauiuſuè fuerit, à quauis exigua vi poterit ab æquilibrio dimo
ueri. cur ergo in libris, & rotis grauioribus, aut maioribus experientia con
trarium oſtendit? ratio eſt, quia hæc omnia communiter non collocantur,
ita vt circa centrum ſuum, quod etiam centrum grauitatis eſt, conuerti
poſſint: verum aptantur circa axem, & quidem iuſto maiorem, laxiuſque
circa ipſum conuertuntur, vnde fit, vt ipſa ob inſitam grauitatem premant
axem in ſuperiori parte, vnde quando ab aliquo gyrantur, non propriè gy
rant, ſed in ſuperiori axis parte hærentes ipſum atterunt; ex qua attritione
fit, vt retardentur, idque; eò magis, quo grauiora magis premunt; hærent,
difficiliusque; propterea raptantur potius, quàm gyrentur.
Ex his, & textus, & ratio Ariſtotelis ſatis clara redduntur.
QVÆSTIO VNDECIMA
De Scytala, & Curru.
252
Cvr ſuper ſcytalas facilius portantur onera quàm ſuper currus, cum
tamen currus magnas habeant rotas, ſcytalæ verò puſillas?
tamen currus magnas habeant rotas, ſcytalæ verò puſillas?
Quidnam ſcytala eſſet explicatum eſt in 9. quæſt.
Quo autem
modo per ſcytalas onera portentur, ſic, accipe: exiſtimo binas ſcy
talas inuicem æquidiſtantes, & aliquantulum ſemotas inuicem ſic diſponi,
vt efficiant inſtrumentum vectorium currus inſtar, & fortè veteres vteban
tur his ſcytalis eo modo, quo nunc architectores vtuntur duobus illis lignis
longis, ac rotundis, quæ vulgò dicuntur Ruccioli.
modo per ſcytalas onera portentur, ſic, accipe: exiſtimo binas ſcy
talas inuicem æquidiſtantes, & aliquantulum ſemotas inuicem ſic diſponi,
vt efficiant inſtrumentum vectorium currus inſtar, & fortè veteres vteban
tur his ſcytalis eo modo, quo nunc architectores vtuntur duobus illis lignis
longis, ac rotundis, quæ vulgò dicuntur Ruccioli.
Reſpondet igitur id accidere, quia rotæ ſcytalarum ſimul ſunt cum ſuo
axe compactæ, ita vt ſimul cum ipſo rotentur: rotæ autem curruum, quia
ſeiunctæ ſunt ab earum axe, ita vt ſine illius rotatione ipſæ voluantur, fit vt
illæ firmius incedant, nec huc, illucque; nutent, veluti rotæ plauſtri: neque illæ
ad ipſum axem offenſent, quemadmodum iſtæ. addit aliam rationem, quia
currus nimia oneris grauitate premens rotas ipſas ferè ſiſtit, quod ſcytalis
non accidit, cum rotæ ipſarum vnum, & idem cum ſuo ſint axe. quæ ratio
quantum valeat, neſcio, nam quamuis rotæ ſcytalarum non premantur ab
axe, premitur tamen axis ipſarum ab onere, à quo ſimiliter ſiſti debe
rent ſcytalæ.
axe compactæ, ita vt ſimul cum ipſo rotentur: rotæ autem curruum, quia
ſeiunctæ ſunt ab earum axe, ita vt ſine illius rotatione ipſæ voluantur, fit vt
illæ firmius incedant, nec huc, illucque; nutent, veluti rotæ plauſtri: neque illæ
ad ipſum axem offenſent, quemadmodum iſtæ. addit aliam rationem, quia
currus nimia oneris grauitate premens rotas ipſas ferè ſiſtit, quod ſcytalis
non accidit, cum rotæ ipſarum vnum, & idem cum ſuo ſint axe. quæ ratio
quantum valeat, neſcio, nam quamuis rotæ ſcytalarum non premantur ab
axe, premitur tamen axis ipſarum ab onere, à quo ſimiliter ſiſti debe
rent ſcytalæ.
Crediderim ego facilius portari magna onera per ſcytalas, propter ipſa
rum firmitatem, currus enim ipſorumque rotæ ſunt multò debiliores, neque
maioribus oneribus ſufficiunt. Concludit poſtea quæſtionem dicens, quia
rum firmitatem, currus enim ipſorumque rotæ ſunt multò debiliores, neque
maioribus oneribus ſufficiunt. Concludit poſtea quæſtionem dicens, quia