Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
[Figure 61]
[Figure 62]
[Figure 63]
[Figure 64]
[Figure 65]
[Figure 66]
[Figure 67]
[Figure 68]
[Figure 69]
[Figure 70]
[Figure 71]
[Figure 72]
[Figure 73]
[Figure 74]
[Figure 75]
[Figure 76]
[Figure 77]
[Figure 78]
[Figure 79]
[Figure 80]
[Figure 81]
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[Figure 87]
[Figure 88]
[Figure 89]
[Figure 90]
< >
page |< < (147) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div343" type="section" level="1" n="108">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">
              <pb o="147" file="183" n="184" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            ctiorum proijcerentur ſecundum lineam rectam, (ut demonſtratiue concludi
              <lb/>
            poſſet, niſi id negotij ad ſcientiam de Horologiorum deſcriptionibus ſpecta-
              <lb/>
            ret) ſi uertex gnomonis non concedatur eſſe idem, quo ad iudicium ſenſus,
              <lb/>
            quod centrum terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s6887" xml:space="preserve">Hoc autem clariſſime experientiæ repugnat. </s>
            <s xml:id="echoid-s6888" xml:space="preserve">Si enim
              <lb/>
            tempore æquinoctiorum in quocunque plano ſtylus affigatur, notenturq́ue
              <lb/>
            uarijs horis diei extremitates umbræ in plano illo punctis quibuſdam, depre-
              <lb/>
            hendentur omnia hæc puncta in una linea recta iacere: </s>
            <s xml:id="echoid-s6889" xml:space="preserve">Quod quidem ſolum
              <lb/>
            ea de cauſa contingit, quia nimirum uertex ſtyli aſſumitur tanquam mundi
              <lb/>
            centrum, ut clariſſime in noſtra Gnomonica demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6890" xml:space="preserve">Quarto, Neque
              <lb/>
            ortus Solſtitij æſtiui reſpõderet per lineam rectam occaſui Brumalis Solſtitij:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6891" xml:space="preserve">Neque ortus Solſtitij Brumalis occaſui Solſtitij æſtiui. </s>
            <s xml:id="echoid-s6892" xml:space="preserve">Quinto, Confundc
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            rentur uniuerſa proportio, quam nunc cernimus in augmento, decrementoq́
              <unsure/>
            ; </s>
            <s xml:id="echoid-s6893" xml:space="preserve">
              <lb/>
            dierum ante & </s>
            <s xml:id="echoid-s6894" xml:space="preserve">poſt æquinoctium utrumque. </s>
            <s xml:id="echoid-s6895" xml:space="preserve">Quæ cum omnia abſurda ſint & </s>
            <s xml:id="echoid-s6896" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quotidianæ aduerſentur experientiæ, omnibusq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s6897" xml:space="preserve">Aſtronomorum peritorum
              <lb/>
            obſeruationibus, concludendum erit, Terram eſſe ueluti punctum inſenſibile,
              <lb/>
            ſi cum cæleſti corpore conferatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s6898" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6899" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvinta</emph>
            , ac poſtrema ratio hæc ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6900" xml:space="preserve">Secundum cõem Aſtronomorum
              <lb/>
            ſententiam ſemidiamet
              <unsure/>
            er Firmamenti, quo ad concauam eius ſuperficiẽ, terrę
              <lb/>
            ſemidiametrũ continet uicies & </s>
            <s xml:id="echoid-s6901" xml:space="preserve">bis millies, ſexcenties, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6902" xml:space="preserve">duodecies, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6903" xml:space="preserve">eo am-
              <lb/>
            plius, ita ut ſit talis proportio totius ſemidiametri Firmamenti ad ſemidiame-
              <lb/>
            trum globi, qui cõſtat ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6904" xml:space="preserve">aqua, qualis eſt huius numeri 22612. </s>
            <s xml:id="echoid-s6905" xml:space="preserve">{1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6906" xml:space="preserve">ad 1.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6907" xml:space="preserve">Tanta. </s>
            <s xml:id="echoid-s6908" xml:space="preserve">n. </s>
            <s xml:id="echoid-s6909" xml:space="preserve">diſtantia Firmamenti à centro terræ eſt deprehenſa, ut ad finẽ huius
              <lb/>
            c. </s>
            <s xml:id="echoid-s6910" xml:space="preserve">dicemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s6911" xml:space="preserve">ut nimirum à terra uſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6912" xml:space="preserve">ad Firmamentũ contineantur terræ ſemidia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-183-01" xlink:href="note-183-01a" xml:space="preserve">15. quinto.</note>
            metri 22612 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6913" xml:space="preserve">Ac propterea, cum eadem ſit proportio diametrorum, quæ ſe-
              <lb/>
            midiametrorum, continebit quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6914" xml:space="preserve">toties tota diameter Firmamenti totam ter
              <lb/>
            ræ diametrum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6915" xml:space="preserve">Cum ergo ſphęrarum proportio triplicata ſit eius proportioni@
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-183-02" xlink:href="note-183-02a" xml:space="preserve">18. duod.</note>
            quam habent diametri, habebit totus mundus intra concauum Firmamenti
              <lb/>
            contentus ad globum terrę proportionem eandem, quã 11562340095703 {1/8}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6916" xml:space="preserve">ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6917" xml:space="preserve">ut in his numeris continue proportionalibus apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6918" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6919" xml:space="preserve">22612 {1/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6920" xml:space="preserve">
              <lb/>
            511325156 {1/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6921" xml:space="preserve">11562340095703 {1/8}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6922" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, non immerito dicetur
              <lb/>
            terra inſenſibilem quantitatem habere, ſi cũ Firmamento conferatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s6923" xml:space="preserve">cũ uni-
              <lb/>
            tas nihil fere ſit reſpectu tanti numeri. </s>
            <s xml:id="echoid-s6924" xml:space="preserve">Atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6925" xml:space="preserve">ut planius adhuc percipiatur, totã
              <lb/>
            terram eſſe inſtar puncti reſpectu Firmamenti, accipiemus ſphærulam, cuius
              <lb/>
            diameter ad pedem Geometricum antiquum proportionem fere habeat quam
              <lb/>
            1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6926" xml:space="preserve">ad 44. </s>
            <s xml:id="echoid-s6927" xml:space="preserve">qualis eſt ſphærula in hac ſigura appoſita. </s>
            <s xml:id="echoid-s6928" xml:space="preserve">Nam ſi aliam ſphæram acci-
              <lb/>
            piamus, cuius diameter contineat 400. </s>
            <s xml:id="echoid-s6929" xml:space="preserve">pedes, ita ut proportio huius diametri
              <lb/>
            ad diametrum illius ſphærulæ ſit, quæ 17600. </s>
            <s xml:id="echoid-s6930" xml:space="preserve">ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6931" xml:space="preserve">quis dubita-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-183-01" xlink:href="fig-183-01a" number="66">
                <image file="183-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/183-01"/>
              </figure>
              <note position="right" xlink:label="note-183-03" xlink:href="note-183-03a" xml:space="preserve">Confirma-
                <lb/>
              tio huius
                <lb/>
              quintæ @@-
                <lb/>
              tionis.</note>
            bit, ſphærulam illam eſſe inſtar punct: </s>
            <s xml:id="echoid-s6932" xml:space="preserve">ferè indiuiſibilis reſpectu
              <lb/>
            huius ſphæræ? </s>
            <s xml:id="echoid-s6933" xml:space="preserve">Cum ergo terra reſpectu Firmamenti ſit multo
              <lb/>
            minor, quàm ſphærula illa reſpectu huius ſphæræ, (poſita nãq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6934" xml:space="preserve">terra, ut 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6935" xml:space="preserve">tota ſphæra mundi uſque ad concauum Firmamenti
              <lb/>
            eſt, vt 11562340095703. </s>
            <s xml:id="echoid-s6936" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6937" xml:space="preserve">paulo amplius, ut diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6938" xml:space="preserve">Poſita
              <lb/>
            autem ſphęrula prædicta, ut 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6939" xml:space="preserve">ſphæra illa alia erit cantummodo,
              <lb/>
            @t 545177600000. </s>
            <s xml:id="echoid-s6940" xml:space="preserve">Hic enim numerus ad unitatem proportio-
              <lb/>
            nem habet triplicatam eius, quam habet diameter ſphæræ illius
              <lb/>
            ad diametrum ſphærulæ prædictæ, ut in his numeris apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6941" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6942" xml:space="preserve">1760@. </s>
            <s xml:id="echoid-s6943" xml:space="preserve">
              <lb/>
            309760000. </s>
            <s xml:id="echoid-s6944" xml:space="preserve">5451776000000.) </s>
            <s xml:id="echoid-s6945" xml:space="preserve">multo magis punctum dicemus eſſe terram re
              <lb/>
            ſpectu Firmamenti, quàm ſphærulam illam reſpectu alterius ſphæræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s6946" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>