Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.003423">
                <pb pagenum="204" xlink:href="009/01/204.jpg"/>
                <figure id="id.009.01.204.1.jpg" place="text" xlink:href="009/01/204/1.jpg" number="124"/>
                <lb/>
              Aliæ verò (quarum permultæ in decimo reperiun­
                <lb/>
              tur) quæ nec longitudine, nec potentia illi ſunt
                <lb/>
              commenſurabiles, irrationales appellantur, qua­
                <lb/>
              lis eſſet media proportionalis E F, inter duas A,
                <lb/>
              & C D, in præſenti figura ex 11. 10.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003424">Sciendum præterea ex 37. 10. & ſequentibus,
                <lb/>
              quod ex duabus lineis rationalibus reſpectu rationalis expoſitæ. </s>
              <s id="s.003425">v. g. A, com­
                <lb/>
              menſurabilibus inuicem tantum potentia, componitur linea, quæ cum ea­
                <lb/>
                <figure id="id.009.01.204.2.jpg" place="text" xlink:href="009/01/204/2.jpg" number="125"/>
                <lb/>
              dem expoſita eſt irrationalis,
                <expan abbr="vocaturq́">vocaturque</expan>
              ; ex
                <lb/>
              duobus nominibus, ſiue Binomium, vt ſi ex
                <lb/>
              latere A, & diametro C D, componatur li­
                <lb/>
              nea A C D, erit irrationalis cum rationali
                <lb/>
              A,
                <expan abbr="diceturq́">diceturque</expan>
              ; binomium. </s>
              <s id="s.003426">Amplius ex 74. 10. & ſequentibus, ſi prædictum
                <lb/>
              minus nomen, ſiue minor linea A, detrahatur ex maiori nomine C D, vt re­
                <lb/>
              linquatur B D linea, erit ipſa reliqua B D, irrationalis, quam poſtea appel­
                <lb/>
              lant Apotomen, ſiue latinè Reſiduum.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003427">Poſtremò, & hoc non ignorandum ex 43. 10. lineam, ſiue
                <expan abbr="binomiũ">binomium</expan>
              A C D,
                <lb/>
              non poſſe diuidi in alio puncto, præter C, in duas lineas, quæ ſint rationales
                <lb/>
              expoſitæ, & potentia tantum inuicem commenſurabiles.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003428">His præmiſſis textum, ac rationem illorum explicabo in hunc modum.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003429">Si quis faciat diuiduam lineam illam, quæ eſt communis
                <expan abbr="mẽſura">menſura</expan>
              omnium
                <lb/>
              commenſurabilium, ſequetur hoc abſurdum contra demonſtrationes 10.
                <lb/>
              quod nulla erit amplius linea rationalis, nec irrationalis, quia ſi communis
                <lb/>
              menſura diuidatur, tolletur ea de rerum natura; vnde non erit amplius in­
                <lb/>
              ter lineas ſymetria vlla, quare neque vllæ erunt rationales, eſſe enim ratio­
                <lb/>
              nale oritur ex commenſurabilitate. </s>
              <s id="s.003430">quare
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              extabit illa rationalis expo­
                <lb/>
              ſita, ad quam cæteræ relatæ dicuntur rationales, vel irrationales: quapro­
                <lb/>
              pter etiam irrationales nullæ erunt,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              vlla alia erit ex prædictis, veluti
                <lb/>
              nec irrationalis illa, quam vocant Apotomen ex Binomio, ſiue ex duobus
                <lb/>
              nominibus, de qua Euclides propoſ. </s>
              <s id="s.003431">74. 10. & ſequentibus pertractat.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003432">Notandum in verſu illo
                <emph type="italics"/>
              (Apotomen ex duobus nominibus compoſitam)
                <emph.end type="italics"/>
              vni­
                <lb/>
              ca voce illa
                <emph type="italics"/>
              (Compoſitam)
                <emph.end type="italics"/>
              addita ab Interprete Iatino, quæ non extat in tex.
                <lb/>
              græco, magnum Ariſtoteli imponi erratum, cum hac ratione dicat apoto­
                <lb/>
              men ex duobus nominibus eſſe compoſitam, quod falſiſſimum eſt. </s>
              <s id="s.003433">Apotome
                <lb/>
              enim, vt ſupra dictum eſt, ne dum ex duobus nominibus conſtat, verum ip­
                <lb/>
              ſa eſt reſiduum lineæ maioris, ſi minor ab ipſa detrahatur. </s>
              <s id="s.003434">Verumenimuero
                <lb/>
              vox illa
                <emph type="italics"/>
              (Compoſitam)
                <emph.end type="italics"/>
              in nullo codice reperitur, quare pro arbitrio, atque
                <lb/>
              ex Geometriæ inſcitia addita, tolli debet, ne tantæ inſcitiæ Ariſt. ipſe re­
                <lb/>
              darguatur. </s>
              <s id="s.003435">hæc in hunc locum ſufficiant.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003436">
                <arrow.to.target n="marg270"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.003437">
                <margin.target id="marg270"/>
              280</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.003438">Quartus locus
                <emph type="italics"/>
              (Quod verò de commenſurabilibus lineis poſtremò dicunt, om­
                <lb/>
              nes vna quadam, & eadem menſura oportere menſurari, falſum eſt admodum, &
                <lb/>
              nequaquam Mathematicorum ſuppoſitionibus concordat. </s>
              <s id="s.003439">non enim ita ſupponunt
                <lb/>
              Geometræ,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              vtile ipſis iſtud foret, imò potius aduerſaretur, lineas omnes com­
                <lb/>
              menſurabiles eſſe, & omnium commenſurabilium linearum communem menſuram
                <lb/>
              exiſtimare. </s>
              <s id="s.003440">quamobrem ridiculum eſt eos, qui dicunt ſe demonstrare ex Geometra­
                <lb/>
              rum decretis, & ex quibus Mathematici docent in contentioſam pariter, ac falla­
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>