EX LIBRO NONO
DE HIST. ANIMALIVM
DE HIST. ANIMALIVM
Araneorum industriæ.
293
Cap. 39. (Aranei ſtatim cum editi ſunt, fila mittunt, non ab intrinſeco
tanquam excrementum, vt Democritus ait, ſed ab extrinſeco de ſuo cor
pore, veluti cortice; aut more eorum animalium, quæ ſuos villos iacu
lantur, vt hystricis) Cum olim in hunc locum incidiſſem, inceſſit
animum meum illa cupido, vt ſcilicet certò ſcirem, num iure, an iniuria
Ariſt. Democritum hoc loco reijceret, Araneum fila ab intrinſeco emitte
re aſſerentem: quapropter ad magiſtram rerum experientiam confugi, ac
cepto manu bacillo Araneum quendam ex ijs, qui circulares telas, quas
nonnulli, & quidem aptè labyrinthos appellant, ingenio vtique mathematico
contexunt, ſic adij, vt Araneus pro arbitrio ſuper bacillum liberè inambu
laret, dum ipſe interim curioſius illum obſeruarem, quanam videlicet ex
parte filum foras ederet; cum ecce tibi Araneus experienti mihi vltrò fa
uens ſe ſe ex baculo demiſit, ita tamen, vt ex filo ſuo in aere ſuſpenſus re
maneret. cum primum obſeruo ipſum inuerſum, hoc eſt capite deorſum, &
ventre ſurſum pendere. vt autem acutius cernerem, eum opacæ cuidam rei
oppoſui, ne præ nimia luce tenuiſſimum aranei filum aciem oculorum effu
geret; quo facto in temperata luce illa, clariſſimè videbam filum ex ſeceſſu
aranei prodire. Araneumque; vno pede filum illud retinere, ne amplius exi
ret, longiusque; fieret, quàm ſuo conſilio par eſſet. coegi deinde ipſum aſcen
dere, & deſcendere ſæpius, donec certò certius, mihi conſtitiſſet filum illud
non ab extrinſeco, vt hoc loco Ariſt. affirmat, ſed ab intrinſeco quippe ex
ſeceſſu prodire, ac proinde veriſſimam eſſe quamuis ab Ariſt. reiectam De
mocriti ſententiam. cum Ariſt. pariter errauit Vlyſſes Aldobrandus in ſuo
de inſectis pulcherrimo, atque doctiſſimo Opere.
tanquam excrementum, vt Democritus ait, ſed ab extrinſeco de ſuo cor
pore, veluti cortice; aut more eorum animalium, quæ ſuos villos iacu
lantur, vt hystricis) Cum olim in hunc locum incidiſſem, inceſſit
animum meum illa cupido, vt ſcilicet certò ſcirem, num iure, an iniuria
Ariſt. Democritum hoc loco reijceret, Araneum fila ab intrinſeco emitte
re aſſerentem: quapropter ad magiſtram rerum experientiam confugi, ac
cepto manu bacillo Araneum quendam ex ijs, qui circulares telas, quas
nonnulli, & quidem aptè labyrinthos appellant, ingenio vtique mathematico
contexunt, ſic adij, vt Araneus pro arbitrio ſuper bacillum liberè inambu
laret, dum ipſe interim curioſius illum obſeruarem, quanam videlicet ex
parte filum foras ederet; cum ecce tibi Araneus experienti mihi vltrò fa
uens ſe ſe ex baculo demiſit, ita tamen, vt ex filo ſuo in aere ſuſpenſus re
maneret. cum primum obſeruo ipſum inuerſum, hoc eſt capite deorſum, &
ventre ſurſum pendere. vt autem acutius cernerem, eum opacæ cuidam rei
oppoſui, ne præ nimia luce tenuiſſimum aranei filum aciem oculorum effu
geret; quo facto in temperata luce illa, clariſſimè videbam filum ex ſeceſſu
aranei prodire. Araneumque; vno pede filum illud retinere, ne amplius exi
ret, longiusque; fieret, quàm ſuo conſilio par eſſet. coegi deinde ipſum aſcen
dere, & deſcendere ſæpius, donec certò certius, mihi conſtitiſſet filum illud
non ab extrinſeco, vt hoc loco Ariſt. affirmat, ſed ab intrinſeco quippe ex
ſeceſſu prodire, ac proinde veriſſimam eſſe quamuis ab Ariſt. reiectam De
mocriti ſententiam. cum Ariſt. pariter errauit Vlyſſes Aldobrandus in ſuo
de inſectis pulcherrimo, atque doctiſſimo Opere.
Verumenimuerò opportunè accidit, vt huius dubitationis ſolutio, aliam
mihi alterius quæſtionis, iam olim ſummis votis expetitam afferret expli
cationem. ea eſt huiuſmodi. ſæpius fueram expertus, Araneos quoſdam eſ
ſe, qui ex vno loco ad alium omninò ſibi inacceſſibilem, tranſeant, ſiue quod
idem eſt, ex eo loco, ad illum fila deducant, vt ex vna arbore ad aliam;
quamuis inter vtramque aut aquæ, aut denſiſſima ſpineta, ac ſepes interpo
nantur. quod maximè mane æquitantes experimur, dum nobis fila per vias
tranſuerſa, oculis, atque vultui obuiantia adhærent. Qua ratione id Ara
neus perficeret, neminem, qui literis mandaſſet, reperi, ne ipſum quidem.
Vlyſſem Aldobrandum, qui in hac eruditorum palæſtra, maiores noſtros
omnes videtur ſuperaſſe. Phyſiologi à me hac de re interrogati, varij va
ria, nec conſentientia reſpondebant. Alij aiebant Araneum ſe demittere,
ac ſuſpendere ex vna arbore, & deinde ad aliam à vento perferri, at ego his
minimè aſſentiebar, quia m Araneo nullum eſſet naturale
mihi alterius quæſtionis, iam olim ſummis votis expetitam afferret expli
cationem. ea eſt huiuſmodi. ſæpius fueram expertus, Araneos quoſdam eſ
ſe, qui ex vno loco ad alium omninò ſibi inacceſſibilem, tranſeant, ſiue quod
idem eſt, ex eo loco, ad illum fila deducant, vt ex vna arbore ad aliam;
quamuis inter vtramque aut aquæ, aut denſiſſima ſpineta, ac ſepes interpo
nantur. quod maximè mane æquitantes experimur, dum nobis fila per vias
tranſuerſa, oculis, atque vultui obuiantia adhærent. Qua ratione id Ara
neus perficeret, neminem, qui literis mandaſſet, reperi, ne ipſum quidem.
Vlyſſem Aldobrandum, qui in hac eruditorum palæſtra, maiores noſtros
omnes videtur ſuperaſſe. Phyſiologi à me hac de re interrogati, varij va
ria, nec conſentientia reſpondebant. Alij aiebant Araneum ſe demittere,
ac ſuſpendere ex vna arbore, & deinde ad aliam à vento perferri, at ego his
minimè aſſentiebar, quia m Araneo nullum eſſet naturale