Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
221 184
222 185
223 186
224 187
225 188
226 189
227 190
228 191
229 192
230 193
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
< >
page |< < (190) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div369" type="section" level="1" n="119">
          <pb o="190" file="226" n="227" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7664" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Non</emph>
            autem abs re fuerit, hocloco breuiter etiam declarare, quonam pa-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-226-01" xlink:href="note-226-01a" xml:space="preserve">Quomodo
                <lb/>
              terra ſe ha-
                <lb/>
              beat cũ ſin
                <lb/>
              gulis cœlis
                <lb/>
              collata.</note>
            cto terra ſeſe habeat cum ſingulis orbib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7665" xml:space="preserve">cęleſtibus collata. </s>
            <s xml:id="echoid-s7666" xml:space="preserve">Non.</s>
            <s xml:id="echoid-s7667" xml:space="preserve">n.</s>
            <s xml:id="echoid-s7668" xml:space="preserve">reſpectu cu-
              <lb/>
            iuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7669" xml:space="preserve">cæli exiſtimari debet inſenſibilis magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7670" xml:space="preserve">Quamobrem certiſſime
              <lb/>
            tenendum eſt, terram inſenſibilis eſſe magnitudinis, ſi cum cælo Iouis, Satur-
              <lb/>
            ni, Firmamenti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7671" xml:space="preserve">alijs ſuperioribus cęlis comparetur, ut omnes rationes addu
              <lb/>
            ctæ manifeſte confirmant: </s>
            <s xml:id="echoid-s7672" xml:space="preserve">At uero reſpectu cæli Martis, atque Solis, eſſe quidẽ
              <lb/>
            alicuius quantitatis, ſed non tantę, quę ſit alicuius momenti, ut luce clarius cõ
              <lb/>
            ſtat ex illis rationibus, quas ex umbris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7673" xml:space="preserve">inſtrumentis Mathematicorum de-
              <lb/>
            promptas propoſuimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7674" xml:space="preserve">Sunt enim illę experientię in Sole pręcipue obſerua-
              <lb/>
            tę Si denique conferatur cum cœlo Veneris, Mercurij, ac Lunę, eam omnino
              <lb/>
            iam cenſendam eſſe notabilis magnitudinis, maxime reſpectu orbis Lunaris.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7675" xml:space="preserve">Cum enim corpus Lunare reſpectu orbis, in quo exiſtit, ſenſibilem prę ſe ferat
              <lb/>
            quantitatem, ac molem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7676" xml:space="preserve">ut ſenſibus eſt manifeſtum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7677" xml:space="preserve">quo modo Terra, quę mul-
              <lb/>
            to maior eſt corpore Lunari, dici poterit non habere molem, ac quantitatem
              <lb/>
            notabilem reſpectu cęli Lunæ? </s>
            <s xml:id="echoid-s7678" xml:space="preserve">Hęc omnia magis peſpicua erunt ex communi
              <lb/>
            hac ſententia Aſtronomorum, qui aſſerunt, Si quis in orbe lunari conſtitutus
              <lb/>
            terram intueretur, appareret ei ter maior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7679" xml:space="preserve">paulo amplius, quàm Luna hinc
              <lb/>
            è terris conſpicitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7680" xml:space="preserve">Ex orbe uero Solis bis maior iudicaretur terra conſpecta,
              <lb/>
            quàm hinc è terra Venus nobis apparet: </s>
            <s xml:id="echoid-s7681" xml:space="preserve">Ex cęlo deinde Martis terra, ſi luceret,
              <lb/>
            ęſtimaretur ęqualis uni ſtellę minimę, quales ſunt in ſexta magnitudine cõ-
              <lb/>
            prehenſę: </s>
            <s xml:id="echoid-s7682" xml:space="preserve">Ex ſuperioribus denique cęlis, maxime ex Fitmamento, nullo pacto
              <lb/>
            cerneretur, ſed omnino inſtar puncti exiſteret inſenſibilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s7683" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Terram So-
            <lb/>
          le eſſe mi-
            <lb/>
          norem, Lu-
            <lb/>
          na uero ma
            <lb/>
          iorem.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7684" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            quia mira fortaſſe alicui uidebuntur ea, quę de quantitate aſtro-
              <lb/>
            rum reſpectu magnitudinis terrę affirmauimus, breuiter nunc oſtendemus, ter
              <lb/>
            ram, quãuis ingenti mole nobis prędita eſſe uideatur, multo minorẽ eſſe cor-
              <lb/>
            pore Solari, Lunam uero contra, quamuis eius magnitudinem eandẽ eſſe, quã
              <lb/>
            Solis, ſenſus iudicet, longe minorem eſſe ipſa terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7685" xml:space="preserve">Rationes autem ſubtiliſſi-
              <lb/>
            mas, quibus peritiſſimi Aſtronomi hęc omnia Geometrice concludunt, quo-
              <lb/>
            niam altioris ſunt conſiderationis, quàm ut hoc loco explicari poſſint, ſpe-
              <lb/>
            ctantq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s7686" xml:space="preserve">ad Theoricas planetarum, omnino prętermittemus, ſi quis autem earũ
              <lb/>
            deſiderio tenetur, petendę erunt ex Ptolemęo ſummo harum rerũ artifice, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7687" xml:space="preserve">
              <lb/>
            alijs Aſtronomis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7688" xml:space="preserve">Quod igitur Sol ſit longe maior, quàm terra, ex rationibus
              <lb/>
            Perſpectiuorum manifeſtum eſſe poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7689" xml:space="preserve">Si enim Sol eſſet terræ ęqualis, proij-
              <lb/>
            ceretur umbra terrę ęquabiliter in modum cylindri in infinitum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7690" xml:space="preserve">Si vero mi-
              <lb/>
            nor exiſteret Sol, quàm terra, augeretur ſemper vmbra terrę proiecta in infini
              <lb/>
            tum: </s>
            <s xml:id="echoid-s7691" xml:space="preserve">Quorum illud à Vitellione lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7692" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s7693" xml:space="preserve">Perſpectiuę propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7694" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s7695" xml:space="preserve">Hoc uero pro-
              <lb/>
            poſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7696" xml:space="preserve">28. </s>
            <s xml:id="echoid-s7697" xml:space="preserve">clariſſime demonſtratur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7698" xml:space="preserve">Quocirca nocte ſerena occultarentur ſemper
              <lb/>
            aliquę ſtellę fixę, quę nimirum in umbra terrę exiſterent, uel certe non tan-
              <lb/>
            tum haberent ſplendorem, quantum alię ſtellę, quę tunc à Sole illuſtrantur:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7699" xml:space="preserve">Eademq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s7700" xml:space="preserve">ratione, quando Mars, Iuppiter, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7701" xml:space="preserve">Saturnus Soli per diametrũ obij-
              <lb/>
            citur, paterentur eclipſim, quod nunquam viſum fuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7702" xml:space="preserve">Quare Sol multo maior
              <lb/>
            exiſtet, quàm terra: </s>
            <s xml:id="echoid-s7703" xml:space="preserve">Ita enim fiet, ut umbra terrę proijciatur in formam pyra-
              <lb/>
            midis, ſeu potius coni, deſinatq́ue in punctum indiuiſibile, adeo ut ad ſtellas
              <lb/>
            fixas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7704" xml:space="preserve">dictos planetas minime pertingat, ut ab eodem Vitellione demonſtra
              <lb/>
            tur propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7705" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s7706" xml:space="preserve">eiuſdem lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7707" xml:space="preserve">Vnde mirum non eſt, quod neque vllę ſtellę fixę,
              <lb/>
            neque ſuperiores illi Planetę defectum luminis patiantur, quamuis è diame-
              <lb/>
            tro Solem aſpiciant. </s>
            <s xml:id="echoid-s7708" xml:space="preserve">Quod autem Luna multo minor exiſtat, quàm terra, de-
              <lb/>
            monſtratiue ex dictis ita deduci poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7709" xml:space="preserve">Quoniam enim oſtenſum eſt, terrę </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>