Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
251 214
252 215
253 216
254 217
255 218
256 219
257 220
258 221
259 222
260 223
< >
page |< < (201) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div393" type="section" level="1" n="126">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve">
              <pb o="201" file="237" n="238" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            Singulis enim horis correſpondent 15. </s>
            <s xml:id="echoid-s8166" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8167" xml:space="preserve">Aequinoctialis circuli, vt alibi di-
              <lb/>
            ctum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8168" xml:space="preserve">Emenſo igitur ſpatio illorum graduum, facile in notitiam totius am-
              <lb/>
            bitus per proportionum regulam veniemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8169" xml:space="preserve">EXEMPLVM. </s>
            <s xml:id="echoid-s8170" xml:space="preserve">Sit initium
              <lb/>
            vnius eiuſdemq́ue eclipſis Lunaris factum in ciuitate orientaliori, decima
              <lb/>
            hora cum tertia parte poſt meridiem; </s>
            <s xml:id="echoid-s8171" xml:space="preserve">In ciuitate vero magis occidentali,
              <lb/>
            nona hora poſt meridiem. </s>
            <s xml:id="echoid-s8172" xml:space="preserve">Igitur una hora integra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8173" xml:space="preserve">tertia horæ parte citius
              <lb/>
            habuit meridiem ciuitas orientalior, quàm magis occidentalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s8174" xml:space="preserve">Quare ſpatiũ
              <lb/>
            interiectum inter vtramque continet grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8175" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s8176" xml:space="preserve">Quod ſi quis metiretur, depre-
              <lb/>
            henderet ſecundum præfatos auctores continere ſtadia 14000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8177" xml:space="preserve">atque adeo in
              <lb/>
            toto ambitu terræ contineri diceret ſtadia 252000.</s>
            <s xml:id="echoid-s8178" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8179" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Possvmvs</emph>
            quoque facillime ambitum terræ inueſtigare ex aliqua ſtella
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-237-01" xlink:href="note-237-01a" xml:space="preserve">Ratio Poſſi-
                <lb/>
              donij facilli
                <lb/>
              ma, qua am
                <lb/>
              bitus terræ
                <lb/>
              inueſtige-
                <lb/>
              tur.</note>
            fixa, ut ex ſpica ♍, vel quauis alia. </s>
            <s xml:id="echoid-s8180" xml:space="preserve">Si enim in terra ſumantur ſub eodem Meri-
              <lb/>
            diano duo loca, quorum interuallum itinerarium exploratum habeatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8181" xml:space="preserve">in
              <lb/>
            vtroque loco altitudo meridiana ſtellæ propoſitæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8182" xml:space="preserve">cognitæ obſeruetur, erit
              <lb/>
            differentia altitudinum, numerus graduum Meridiani inter duo loca interie-
              <lb/>
            ctorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s8183" xml:space="preserve">Quare cum notum ſit, quotnam ſtadia dictis gradibus conueniant,
              <lb/>
            ignorari nequaquam poterunt ſtadia, quæ toti ambitui terrenis orbis deben-
              <lb/>
            tur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8184" xml:space="preserve">Atque hęc ratio inueſtigandi ambitus terreni mihi magis probatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s8185" xml:space="preserve">quo-
              <lb/>
            niam non requirit in ullo loco cognitionem altitudinis poli, ſiue longitudi-
              <lb/>
            nis, quæ haberi non poteſt, niſi diuturna obſeruatione: </s>
            <s xml:id="echoid-s8186" xml:space="preserve">neque uero hac in re
              <lb/>
            nimium fidendum eſt tabulis, quę ciuitatum latitudines, longitudineſque cõ-
              <lb/>
            tinen@. </s>
            <s xml:id="echoid-s8187" xml:space="preserve">Qua quidem ratione menſurandi terram uſum fuiſſe Poſſidonium re-
              <lb/>
            fert Franciſcus Maurolycus in ſuis Dialogis coſmographicis, ex quibus etiam
              <lb/>
            ſubſequentes duos modos accepimus, quorum primus fuit Eratoſtheni fami-
              <lb/>
            liaris; </s>
            <s xml:id="echoid-s8188" xml:space="preserve">Alter vero ab ipſo Maurolyco excogitatus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8189" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8190" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Erathostenes</emph>
            hanc ferme inibat rationem in indagando terræ ambi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-237-02" xlink:href="note-237-02a" xml:space="preserve">Ratio E@a-
                <lb/>
              thoſtenis in
                <lb/>
              ambitu ter
                <lb/>
              rę inquiren
                <lb/>
              do.</note>
            tu. </s>
            <s xml:id="echoid-s8191" xml:space="preserve">Erexit Alexandriæ gnomonem in Horizonte ad angulos rectos; </s>
            <s xml:id="echoid-s8192" xml:space="preserve">Dein-
              <lb/>
            de a Sole, dum in principio ♋, exiſtebat, intellexit duos radios tempore me-
              <lb/>
            ridiei proijci, vnum per ciuitatem Syenen, (quæ Auſtralior eſt, quàm Alexan-
              <lb/>
            dria, in eodemq́ue fere Meridiano, in quo Alexandria) qui recte tendebatin
              <lb/>
            centrum mundi, cum Syene ſub ip-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-237-01" xlink:href="fig-237-01a" number="68">
                <image file="237-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/237-01"/>
              </figure>
            ſo tropico ♋, ſita ſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s8193" xml:space="preserve">alterum per
              <lb/>
            gnomonis dicti uerticem, atque ita
              <lb/>
            ex proportione gnomonis ad ſuam
              <lb/>
            vmbram uia Geometrica ſpatiũ in-
              <lb/>
            ter Alexãdriam, ac Syenen inuenit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8194" xml:space="preserve">Quod ut planius fiat, Sit circulus
              <lb/>
            in terra deſcriptus per Alexãdriam
              <lb/>
            ac Syenen, in quo A, ſit locus Ale-
              <lb/>
            xandrię; </s>
            <s xml:id="echoid-s8195" xml:space="preserve">B, locus Syenes; </s>
            <s xml:id="echoid-s8196" xml:space="preserve">Stylus Ale
              <lb/>
            xandriæ erectus A D; </s>
            <s xml:id="echoid-s8197" xml:space="preserve">Radius Solis
              <lb/>
            per Syenen ad centrum mundi ten
              <lb/>
            dens FBC; </s>
            <s xml:id="echoid-s8198" xml:space="preserve">Radius per uerticem
              <lb/>
            gnomonis incedens E D G, pro-
              <lb/>
            ijciensq́ue vmbram A G, ſepten-
              <lb/>
            trionem uerſus; </s>
            <s xml:id="echoid-s8199" xml:space="preserve">Intelligaturq́ue
              <lb/>
            gnomon A D, pro duci uſque ad cẽ-
              <lb/>
            tr@m C. </s>
            <s xml:id="echoid-s8200" xml:space="preserve">Quoniam igitur in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>