Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
251 214
252 215
253 216
254 217
255 218
256 219
257 220
258 221
259 222
260 223
261 224
262 225
263 226
264 227
265 228
266 229
267 230
268 231
269 232
270 233
< >
page |< < (208) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div405" type="section" level="1" n="128">
          <pb o="208" file="244" n="245" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div409" type="section" level="1" n="129">
          <head xml:id="echoid-head134" style="it" xml:space="preserve">REGVLAE, QVIBVSET SVPERFICIES MA-
            <lb/>
          ximi circuli in orbe terreno, uel etiam in quacunque ſphæra,
            <lb/>
          & ſuperficies conuexa eiuſdem orbis terreni, uel
            <lb/>
          etiam cuiuſque ſpære, immo, & tota
            <lb/>
          ſoliditas inueniatur.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8466" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Hactenvs</emph>
            ex probatis auctoribus uarios modos recenſuimus, quibus
              <lb/>
            terræ ambitus inueſtigetur, præceptaq́ue propoſuimus, quibus ex circumferen-
              <lb/>
            tia nota diameter, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8467" xml:space="preserve">contra ex nota diametro circumferentia inueniatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s8468" xml:space="preserve">Nũc
              <lb/>
            uero tradam alia præcepta, quibus ex diametro, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8469" xml:space="preserve">circumferentia terrę, uel cu
              <lb/>
            iuſuis alterius ſphæræ, ſuperficies maximi circuli in terra, uel alia ſphæra, inue
              <lb/>
            ſtiganda ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s8470" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s8471" xml:space="preserve">ex hac ſuperficie ſuperficies conuexa eiuſdem terræ, uel ſphęrę,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s8472" xml:space="preserve">denique ex hac conuexa ſuperficie ſoliditas tota terræ, uel alterius ſphæræ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8473" xml:space="preserve">Ita enim fiet, ut terr@ magnitudo omni ex parte cognita reddatur, non autem
              <lb/>
            tantum quo ad ambitum, quod auctor noſter pręſtitit hoc loco.</s>
            <s xml:id="echoid-s8474" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Quarte re-
            <lb/>
          periatur a-
            <lb/>
          rea cuiuſuis
            <lb/>
          circuli.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8475" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            igitur ad primum attinet, ſi multiplicetur ſemidiameter cuiuſuis
              <lb/>
            circuli in dimidiatam partem circumferentiæ, ſeu ambirus circuli, producetur
              <lb/>
            area, ſeu ſuperficies circuli intra circumferentiam contenta. </s>
            <s xml:id="echoid-s8476" xml:space="preserve">Vt ſi circumferen-
              <lb/>
            tia alicuius circuli fuerit 132. </s>
            <s xml:id="echoid-s8477" xml:space="preserve">Diameter uero. </s>
            <s xml:id="echoid-s8478" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s8479" xml:space="preserve">Si 21. </s>
            <s xml:id="echoid-s8480" xml:space="preserve">diametri dimidiũ, mul-
              <lb/>
            tiplicemus per 66. </s>
            <s xml:id="echoid-s8481" xml:space="preserve">circunferentiæ dimidiatam partem, producetur hic nume-
              <lb/>
            rus 1386. </s>
            <s xml:id="echoid-s8482" xml:space="preserve">pro area circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s8483" xml:space="preserve">Quod quidem ſupra à nobis demonſtratum eſt in tra
              <lb/>
            ctatione de figuris Iſoperimetris, propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8484" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s8485" xml:space="preserve">in qua habetur, rectangulum com-
              <lb/>
            prehẽſum ſub ſemidiametro cuiuſuis circuli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8486" xml:space="preserve">dimidiata parte circũferentiæ
              <lb/>
            eiuſdem, æquale eſſe circulo. </s>
            <s xml:id="echoid-s8487" xml:space="preserve">Itaque ſi multiplicetur ſemidiameter terræ, nem
              <lb/>
            pe ſtadia 40090 {10/11} ſecundum Era toſthenem per dimidiatam partem ambi-
              <lb/>
            tus, hoc eſt, ſecundum Eratoſthenem, per ſtadia 126000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8488" xml:space="preserve">producetur area maxi
              <lb/>
            mi circuli in terra, ſtadiorum 5052454545 {5/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8489" xml:space="preserve">hoc eſt, ſuperficies plana ma-
              <lb/>
            ximi circuli in terra comprehendet tot quadrata, quorum quodlibet in ſingu-
              <lb/>
            lis lateribus unum ſtadium complectatur, quot unitates ſunt in dicto numero.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8490" xml:space="preserve">Areæ enim figurarum planarum menſurantur per quadrata earum linearum,
              <lb/>
            per quas latera, ſeu ambitus earundem figurarum menſurari ſolent.</s>
            <s xml:id="echoid-s8491" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8492" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            vero attinet ad ſecundum, ſi area circuli maximi in ſphæra per 4.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8493" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-244-02" xlink:href="note-244-02a" xml:space="preserve">Qua via ſu
                <lb/>
              perficies cõ
                <lb/>
              uexa cuiuſ-
                <lb/>
              libet ſphæ-
                <lb/>
              ræ inuenia-
                <lb/>
              tur.</note>
            multiplicetur, procreabitur ſuperficies tota conuexa ſphæræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8494" xml:space="preserve">Vt ſi fuerit ſphę-
              <lb/>
            ra, cuius maximi circuli ambitus ſit 132. </s>
            <s xml:id="echoid-s8495" xml:space="preserve">Diameter uero 42. </s>
            <s xml:id="echoid-s8496" xml:space="preserve">erit ex prima regu-
              <lb/>
            la area circuli maximi 1386. </s>
            <s xml:id="echoid-s8497" xml:space="preserve">ut dictum eſt, quæ ſi mnltiplicetur per 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s8498" xml:space="preserve">exurget
              <lb/>
            mox ſuperficies conuexa dictæ ſphęrę 5544. </s>
            <s xml:id="echoid-s8499" xml:space="preserve">Hoc autem clariſl
              <unsure/>
            ime ab Archime
              <lb/>
            de eſt demonſtratum lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8500" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8501" xml:space="preserve">de ſphæra & </s>
            <s xml:id="echoid-s8502" xml:space="preserve">cylindro, propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8503" xml:space="preserve">31. </s>
            <s xml:id="echoid-s8504" xml:space="preserve">in qua concludi-
              <lb/>
            tur, Supei
              <unsure/>
            ficiem conuexam cuiuslibet ſphęrę eſſe quadruplam maximi circuli
              <lb/>
            in ſphæra. </s>
            <s xml:id="echoid-s8505" xml:space="preserve">Itaque ſi area maximi circuli in terra, qui continet, ut diximus, ſta-
              <lb/>
            dia quadrata 5051454545 {5/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">multiplicetur per 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">inuenietur ambitus orbis
              <lb/>
            terreni, ſecundum totam conuexam ſuperſiciem, ſtadior@m quadratorum
              <lb/>
            20205818181 {9/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">Poteſt tamen eadem ſuperficies conuexaiuueniri facilius,
              <lb/>
            etiamſi aream maximi circuli non habeamus, hac ratione.</s>
            <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Mvltiplicetvr</emph>
            tota diameter in totam circunferentiam maxi-
              <lb/>
            mi circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve">Productus enim numerus dabit ſuperficiem conuexam ſphærę. </s>
            <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">Vt
              <lb/>
            ſi multiplicetur diameter terræ continens ſtadia 80181 {9/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">per totũ ambitũ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve">uidelicet per ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">producetur conuexa ſuperficies terræ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>