1prima, Vt, & vltima, Fa, quæ octaua eſt, conſonantiam diapaſon, aut du
plam, aut octauam reddunt.
plam, aut octauam reddunt.
Rurſus eadem chorda C D, diuidatur in tres partes æquales in punctis
155[Figure 155]
F, G. F D igitur erit duæ ter
tiæ tam totius C D, quàm to
tius A B. ponatur iam tactus
in F, percutianturque; ſimul A B,
& F D; audietur conſonantia
ſuauis admodum, & perfecta
quidem, ſed non tamen, vt Dia
paſon. hanc priſci Diapente dixerunt, ideſt per quinque ſubaudi chordas, eò
quod prima, & quinta chorda, hanc conſonarent. ſecundum proportionem
verò dicitur ſeſquialtera, quoniam chorda A B, ad chordam F D, eſt ſeſqui
altera, & conſequenter etiam earum ſoni erunt in eadem ratione. ſeſquial
tera autem proportio eſt, quando maior quantitas A B, continet minorem
F D, ſemel,& adhuc dimidium ipſius. vulgò quinta, quia ex prima voce, Vt,
& quinta, Sol, conſtat.
155[Figure 155]F, G. F D igitur erit duæ ter
tiæ tam totius C D, quàm to
tius A B. ponatur iam tactus
in F, percutianturque; ſimul A B,
& F D; audietur conſonantia
ſuauis admodum, & perfecta
quidem, ſed non tamen, vt Dia
paſon. hanc priſci Diapente dixerunt, ideſt per quinque ſubaudi chordas, eò
quod prima, & quinta chorda, hanc conſonarent. ſecundum proportionem
verò dicitur ſeſquialtera, quoniam chorda A B, ad chordam F D, eſt ſeſqui
altera, & conſequenter etiam earum ſoni erunt in eadem ratione. ſeſquial
tera autem proportio eſt, quando maior quantitas A B, continet minorem
F D, ſemel,& adhuc dimidium ipſius. vulgò quinta, quia ex prima voce, Vt,
& quinta, Sol, conſtat.
Eadem iterum chorda in quatuor æquas partes ſecetur in punctis H, E, I,
156[Figure 156]
ita vt chorda H D, ſit tres quartæ
totius A D. facto deinde tactu in
H, pulſentur ſimul A B, H D, & au
dietur conſonantia quidem, ſed
duabus præcedentibus imperfe
ctior. hæc antiquitus Diateſſaron,
ideſt per quatuor, ſubaudi chor
das, aut voces, ſimili ratione, qua ſuperiores dicta fuit. reſpectu autem pro
portionis chordarum, ac ſonorum dicitur ſeſquitertia, quia maior A B, mi
norem H D, ſemel, & adhuc tertiam ipſius partem continet. vulgò nunc di
citur, quarta, quid inter primam vocem, Vt, & quartam, Fa, reperiatur.
Iam verò ſi in eadem chorda C D, ponantur puncta H, & F, vt in præcedenti
figura, & ſimul duæ chordæ H D, & F D, hoc eſt tres quartæ, & duæ tertiæ,
arithmeticis rationibus comparentur, reperiemus maiorem H D, ad mi
norem F D, proportionem habere ſeſquioctauam, & ſonum maioris H D,
ad minorem F D, eandem habebit rationem, hoc eſt, vt nouis vocabulis
vtamur inter Fa, & Sol, eſſe ſeſquioctauam proportionem; ſi autem ſimul
hi duo ſoni exaudiantur diſſonantiam auribus facient. diſtantiam porrò
hanc inter voces Fa, Sol, ſiue inter chordas H D, F D, ſiue inter duo inter
ualla H D, F D, harmonici, quorum ratio eſſet ſeſquioctaua Tonum appel
larunt. Diuiſerunt poſtea totam C D, in nouem partem æquales, quarum
prima ſit in puncto K, diuiſa, ita vt tota C D, ad reliquam K D, quæ conti
net octo partes ex illis, habeat rationem ſeſquioctauam, hoc pariter inter
uallum Toni erit, cuius primum ſonum, ideſt totius C D, nunc dicunt, Vt,
ſecundum verò ſonum reliquæ chordæ K D, dicunt, Re Reliquam poſtea
K D, ſimiliter in nouem partes diuiſerunt, cuius prima pars ſit in puncto L,
notata. & eadem ratione inter chordam K D, & chordam L D, earumque; ſo
nos erit ſeſquioctaua proportio. ſonum chordæ L D, nunc appellant,
156[Figure 156]ita vt chorda H D, ſit tres quartæ
totius A D. facto deinde tactu in
H, pulſentur ſimul A B, H D, & au
dietur conſonantia quidem, ſed
duabus præcedentibus imperfe
ctior. hæc antiquitus Diateſſaron,
ideſt per quatuor, ſubaudi chor
das, aut voces, ſimili ratione, qua ſuperiores dicta fuit. reſpectu autem pro
portionis chordarum, ac ſonorum dicitur ſeſquitertia, quia maior A B, mi
norem H D, ſemel, & adhuc tertiam ipſius partem continet. vulgò nunc di
citur, quarta, quid inter primam vocem, Vt, & quartam, Fa, reperiatur.
Iam verò ſi in eadem chorda C D, ponantur puncta H, & F, vt in præcedenti
figura, & ſimul duæ chordæ H D, & F D, hoc eſt tres quartæ, & duæ tertiæ,
arithmeticis rationibus comparentur, reperiemus maiorem H D, ad mi
norem F D, proportionem habere ſeſquioctauam, & ſonum maioris H D,
ad minorem F D, eandem habebit rationem, hoc eſt, vt nouis vocabulis
vtamur inter Fa, & Sol, eſſe ſeſquioctauam proportionem; ſi autem ſimul
hi duo ſoni exaudiantur diſſonantiam auribus facient. diſtantiam porrò
hanc inter voces Fa, Sol, ſiue inter chordas H D, F D, ſiue inter duo inter
ualla H D, F D, harmonici, quorum ratio eſſet ſeſquioctaua Tonum appel
larunt. Diuiſerunt poſtea totam C D, in nouem partem æquales, quarum
prima ſit in puncto K, diuiſa, ita vt tota C D, ad reliquam K D, quæ conti
net octo partes ex illis, habeat rationem ſeſquioctauam, hoc pariter inter
uallum Toni erit, cuius primum ſonum, ideſt totius C D, nunc dicunt, Vt,
ſecundum verò ſonum reliquæ chordæ K D, dicunt, Re Reliquam poſtea
K D, ſimiliter in nouem partes diuiſerunt, cuius prima pars ſit in puncto L,
notata. & eadem ratione inter chordam K D, & chordam L D, earumque; ſo
nos erit ſeſquioctaua proportio. ſonum chordæ L D, nunc appellant,