Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
251 214
252 215
253 216
254 217
255 218
256 219
257 220
258 221
259 222
260 223
261 224
262 225
263 226
264 227
265 228
266 229
267 230
268 231
269 232
270 233
< >
page |< < (211) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div413" type="section" level="1" n="130">
          <pb o="211" file="247" n="248" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div417" type="section" level="1" n="131">
          <head xml:id="echoid-head136" xml:space="preserve">VARIÆ SENTENTIÆ AVCTORVM
            <lb/>
          in ambitu terræ præfiniendo.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8596" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Tametsi</emph>
            omnes rationos ſuperius adductę, quibus ambitus orbis ter-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-01" xlink:href="note-247-01a" xml:space="preserve">Cur uarij
                <lb/>
              auctores va
                <lb/>
              rium inue-
                <lb/>
              nerint rer-
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              æ ambitu.</note>
            reni inueſtigatur, Geometricis demonſtrationibus innituntur, tamen quia ſpa
              <lb/>
            tium terreſtre ſimili interuallo cœleſti reſpondens non ad amuſſim menſurari
              <lb/>
            poteſt, propter impedimenta uel montium, nel uallium &</s>
            <s xml:id="echoid-s8597" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s8598" xml:space="preserve">uel etiam, quia ra-
              <lb/>
            ro recto itinere ab uno loco ad alterum acceditur, quin immo ſemper ſunt iti
              <lb/>
            nera inflexa: </s>
            <s xml:id="echoid-s8599" xml:space="preserve">Quòd ſi in demonſtratione Maurolyci non requiratur, ut ſpaciũ
              <lb/>
            ullum perambulemus, eſt tamẽ admodum difficile, radio uiſuali exacte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8600" xml:space="preserve">prę-
              <lb/>
            cisè punctum illud contactus in terræ ſuperficie diſcernere; </s>
            <s xml:id="echoid-s8601" xml:space="preserve">Inde effectum eſt,
              <lb/>
            ut diuerſi artifices ambitum globi ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8602" xml:space="preserve">aqua confecti emenſi, eum non
              <lb/>
            eiuſdem magnitudinis inuenerint, ſed ualde inter ſeſe diſcrepent in terminan
              <lb/>
            da quantitate dicti ambitus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8603" xml:space="preserve">Quorum ſententias uiſum eſt hoc loco recenſe-
              <lb/>
            re, ut ex illis eam, quę magis ad ueritatem accedit, eligamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8604" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Terræ ambi
            <unsure/>
            <lb/>
          tus ſecundũ
            <lb/>
          Atiſtotelẽ.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8605" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Aristoteles</emph>
            igitur ad finem lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8606" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8607" xml:space="preserve">de cœlo refert ſententiam quorun-
              <lb/>
            dam antiqu orum, qui aſſerebant ambitum terræ continere ſtadia 400000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8608" xml:space="preserve">qui
              <lb/>
            efficiunt milliaria 50000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8609" xml:space="preserve">Itaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8610" xml:space="preserve">ſecundum hanc opinionẽ conueniunt uni gra
              <lb/>
            dui terreſtri ſtadia 1111 {1/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8611" xml:space="preserve">milliaria vero 138 {8/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8612" xml:space="preserve">Diameter autẽ continebit ſta
              <lb/>
            dia 127262 {8/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8613" xml:space="preserve">At milliaria 15909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8614" xml:space="preserve">Semidiameter ſtadia 636364 {4/17}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8615" xml:space="preserve">Milliaria 7954 {6/15}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8616" xml:space="preserve">Verum quia hęc ſententia plus æquo tribuit magnitudini
              <lb/>
            terræ, pugnatq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s8617" xml:space="preserve">nimis cũ recentiorum obſeruationibus, ab omnibus reijcitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s8618" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8619" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Hipparchvs</emph>
            , teſte Plinio, tribuebat circunferentiæ terræ ſtadia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-03" xlink:href="note-247-03a" xml:space="preserve">Terrę ambi
                <unsure/>
                <lb/>
              tus ſecun-
                <lb/>
              dũ Hippar-
                <lb/>
              chum.</note>
            277000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8620" xml:space="preserve">id eſt, milliaria 34625. </s>
            <s xml:id="echoid-s8621" xml:space="preserve">ita ut ſpatium unius gradus comprehendat ſta-
              <lb/>
            dia 769 {9/71}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8622" xml:space="preserve">milliaria 96 {13/72}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8623" xml:space="preserve">Itaque Hipparco erit diameter terræ ſtadio-
              <lb/>
            rum 88136 {4/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8624" xml:space="preserve">milliariorum 11017 {1/22}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8625" xml:space="preserve">Semidiameter vero continebit ſta
              <lb/>
            dia 44068 {2/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8626" xml:space="preserve">milliaria 5508 {23/44}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8627" xml:space="preserve">Sed eadem de cauſa hæc ſententia, qua
              <lb/>
            prior exploditur ab Aſtronomis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8628" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Terræ am-
            <lb/>
          bitus ſecu@
            <lb/>
          dum Erato
            <lb/>
          ſthenem.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8629" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Eratosthenes</emph>
            , ut habetur apud Macrobium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8630" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8631" xml:space="preserve">in Somnium
              <lb/>
            Scipionis, aſſignabat ambitui terræ ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8632" xml:space="preserve">q̃efficiunt milliaria 31500.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8633" xml:space="preserve">Deprehenderat enim in uno gradu terræ contineri ſtadia 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s8634" xml:space="preserve">id eſt, milliaria
              <lb/>
            87 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8635" xml:space="preserve">Vnde diameter terræ habebit ſtadia 80181 {9/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8636" xml:space="preserve">milliaria 10022 {8/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8637" xml:space="preserve">
              <lb/>
            In ſemidiametro erunt ſtadia 40090 {10/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8638" xml:space="preserve">milliaria 5011 {4/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8639" xml:space="preserve">Si tamen Cleo
              <lb/>
            medi credimus, Eratoſthenes in toto terræ ambitu contineri dicebat ſtadia tã-
              <lb/>
            tummodo 250000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8640" xml:space="preserve">Verum neque hanc ſententiam amplectuntur Aſtronomi
              <lb/>
            noſtri temporis, quòd minorem reperiant ambitum terrę, quàm Eratoſthenes.</s>
            <s xml:id="echoid-s8641" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8642" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ptolemaevs</emph>
            totum terreni orbis ambitum affirmat continere ſtadia
              <lb/>
            180000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8643" xml:space="preserve">hoc eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8644" xml:space="preserve">milliaria 22500. </s>
            <s xml:id="echoid-s8645" xml:space="preserve">Ita ut uni gradui in terra reſpondeant ſtadia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-05" xlink:href="note-247-05a" xml:space="preserve">Terræ am-
                <lb/>
              bitus ſecum
                <lb/>
              dum Ptole-
                <lb/>
              męum.</note>
            500. </s>
            <s xml:id="echoid-s8646" xml:space="preserve">ſiue milliaria 62 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8647" xml:space="preserve">Hac ratione Diametri terræ lõgitudo cõplectetur ſta
              <lb/>
            dia 57272 {84/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8648" xml:space="preserve">milliaria 7159 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8649" xml:space="preserve">Semidiameter habebit ſtadia 28636 {4/11}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8650" xml:space="preserve">milliaria 3579 {6/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8651" xml:space="preserve">Tota autem ſuperficies conuexa terræ comprehendet ſta
              <lb/>
            dia 10309090909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8652" xml:space="preserve">milliaria 161079545 {5/11}.</s>
            <s xml:id="echoid-s8653" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8654" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Alphraganvs</emph>
            , Almæon, Thebitius, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8655" xml:space="preserve">auctore Alphragano, plu
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-06" xlink:href="note-247-06a" xml:space="preserve">Terrę ambi
                <lb/>
              tus ſecun dũ
                <lb/>
              Alphagra-
                <lb/>
              num, Al-
                <lb/>
              męonem, et
                <lb/>
              Thebith.</note>
            rimi ſapientes, adſcribunt terrę circumferentiæ 163200. </s>
            <s xml:id="echoid-s8656" xml:space="preserve">ſtadia, ſiue milliaria
              <lb/>
            20400. </s>
            <s xml:id="echoid-s8657" xml:space="preserve">Tribuunt enim ſingulis gradibus ſtadia duntaxat 453 {1/3}′. </s>
            <s xml:id="echoid-s8658" xml:space="preserve">hoc eſt, mil-
              <lb/>
            liaria 56 {2/3}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8659" xml:space="preserve">Quocirca iuxta hos auctores Diameter terreſtris continebit ſta-
              <lb/>
            dia 51927 {3/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8660" xml:space="preserve">milliaria uero 6490 {10/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8661" xml:space="preserve">Semidiameter conſtabit ſtadijs
              <lb/>
            25963 {7/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8662" xml:space="preserve">milliarijs autem 3245 {5/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8663" xml:space="preserve">Superficies conuexa erit ſtadiorum
              <lb/>
            8474530909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8664" xml:space="preserve">milliariorum uero 132414545 {5/11}.</s>
            <s xml:id="echoid-s8665" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>