1Interuallum verò, quod inter chordam L D, & chordam H D, remanet, non
habet proportionem ſeſquioctauam, ſed dimidio ferè minorem, & propte
rea huiuſmodi interuallum ſemitonium, & etiam dieſis, ſiue diuiſio, appel
latur. Interuallum verò illud, quod inter puncta F, & E, remanet, diuiſe
runt eodem modo, quo diuiſum fuit ſpatium inter C, & H, & repercerunt
eaſdem iterum voces; ſint diuiſiones illæ punctis M, & N, notatæ; & pari
ter hic etiam inter N, & E, ſiue inter Mi, & Fa, eſt alterum ſemitonium.
ſunt igitur hæ octo voces, Vt, Re, Mi, Fa, Sol, Re, Mi, Fa, quæ totam Dia
paſon componunt, vt enim ſupra dictum eſt inter Vt, & Fa, vltimum, eſt con
ſonantia diapaſon, ſiue dicamus inter chordam C D, vel A B, & chordam
E D. ex interuallis autem,quæ ſunt inter voces, duo ſunt ſemitonia, ſcilicet
vnum inter Mi, & Fa, notatum literis L, H. & alterum inter vltima Mi, &
Fa, ſignatum notis N, E. reliqua quinque interualla ſunt integri toni. Aduer
tendum præterea eſt, ab Vt, vſque ad primum Sol, eſſe conſonantiam Dia
pente, quæ continet tria interualla toniaca, & vnum ſemitonium; in vni
uerſum tamen ſunt quinque voces, Vt, Re, Mi, Fa, Sol.
habet proportionem ſeſquioctauam, ſed dimidio ferè minorem, & propte
rea huiuſmodi interuallum ſemitonium, & etiam dieſis, ſiue diuiſio, appel
latur. Interuallum verò illud, quod inter puncta F, & E, remanet, diuiſe
runt eodem modo, quo diuiſum fuit ſpatium inter C, & H, & repercerunt
eaſdem iterum voces; ſint diuiſiones illæ punctis M, & N, notatæ; & pari
ter hic etiam inter N, & E, ſiue inter Mi, & Fa, eſt alterum ſemitonium.
ſunt igitur hæ octo voces, Vt, Re, Mi, Fa, Sol, Re, Mi, Fa, quæ totam Dia
paſon componunt, vt enim ſupra dictum eſt inter Vt, & Fa, vltimum, eſt con
ſonantia diapaſon, ſiue dicamus inter chordam C D, vel A B, & chordam
E D. ex interuallis autem,quæ ſunt inter voces, duo ſunt ſemitonia, ſcilicet
vnum inter Mi, & Fa, notatum literis L, H. & alterum inter vltima Mi, &
Fa, ſignatum notis N, E. reliqua quinque interualla ſunt integri toni. Aduer
tendum præterea eſt, ab Vt, vſque ad primum Sol, eſſe conſonantiam Dia
pente, quæ continet tria interualla toniaca, & vnum ſemitonium; in vni
uerſum tamen ſunt quinque voces, Vt, Re, Mi, Fa, Sol.
Notandum etiam, quod à Sol, vſque ad vltimum Fa, ſunt quatuor voces,
Sol, Re, Mi, Fa,quæ omninò ſimiles ſunt primis quatuor, Vt, Re, Mi Fa. hæ
tamen ſunt grauiores, illæ verò acutiores, & quemadmodum ab Vt, ad pri
mum Fa, eſt Diateſſaron, ita etiam à Sol, vſque ad vltimum Fa, eſt altera Dia
teſſaron. Ex quibus vltimò notandum ſequitur, duas conſonantias Diateſ
ſaron, & Diapente totam conſtituere Diapaſon: ſiue Diapaſon diuidi in
vnam Diateſſaron, & vnam Diapente; nam ab Vt, ad Sol, eſt Diapente; à
Sol, verò in Fa, poſtremum, eſt Diateſſaron. quod etiam aliter conſtabit, ſi
dicamus ab Vt, ad primum Fa, eſſe Diateſſaron, vt patet ex chordæ diuiſio
ne: ex Fa, autem primò ad vltimum Fa, eſſe Diapente: vt manifeſtum eſt
ex quatuor ipſius interuallis, quorum tria ſunt Toni, reliquum verò ſemito
nium, quæ etiam erant in altera Diapente inter Vt, & Sol, contenta.
Sol, Re, Mi, Fa,quæ omninò ſimiles ſunt primis quatuor, Vt, Re, Mi Fa. hæ
tamen ſunt grauiores, illæ verò acutiores, & quemadmodum ab Vt, ad pri
mum Fa, eſt Diateſſaron, ita etiam à Sol, vſque ad vltimum Fa, eſt altera Dia
teſſaron. Ex quibus vltimò notandum ſequitur, duas conſonantias Diateſ
ſaron, & Diapente totam conſtituere Diapaſon: ſiue Diapaſon diuidi in
vnam Diateſſaron, & vnam Diapente; nam ab Vt, ad Sol, eſt Diapente; à
Sol, verò in Fa, poſtremum, eſt Diateſſaron. quod etiam aliter conſtabit, ſi
dicamus ab Vt, ad primum Fa, eſſe Diateſſaron, vt patet ex chordæ diuiſio
ne: ex Fa, autem primò ad vltimum Fa, eſſe Diapente: vt manifeſtum eſt
ex quatuor ipſius interuallis, quorum tria ſunt Toni, reliquum verò ſemito
nium, quæ etiam erant in altera Diapente inter Vt, & Sol, contenta.
Nunc rurſus fiat tactus in I, eſt autem I D, quarta pars totius C D. per
cutiantur ſimul A B, & I D; edeturque; ſuauiſſima conſonantia Diſdiapaſon
appellata, propterea quod ex duabus Diapaſon conſtet; quarum prima eſt
inter A B, ſiue C D, & E D: ſecunda verò inter ipſam E D, & I D. harum
enim proportio dupla eſt, ſicuti illarum. proportio huius eſt quadrupla, vt
ex diuiſione conſtat; vulgò dicitur decimaquinta, quia à primo Vt, vſque ad
hanc vocem,quæ etiam Fa, nominatur, eſſent quindecim voces, ſi interual
lum E I, eo modo diuideretur, quo diuiſum eſt primum C E.
cutiantur ſimul A B, & I D; edeturque; ſuauiſſima conſonantia Diſdiapaſon
appellata, propterea quod ex duabus Diapaſon conſtet; quarum prima eſt
inter A B, ſiue C D, & E D: ſecunda verò inter ipſam E D, & I D. harum
enim proportio dupla eſt, ſicuti illarum. proportio huius eſt quadrupla, vt
ex diuiſione conſtat; vulgò dicitur decimaquinta, quia à primo Vt, vſque ad
hanc vocem,quæ etiam Fa, nominatur, eſſent quindecim voces, ſi interual
lum E I, eo modo diuideretur, quo diuiſum eſt primum C E.
Poſtremò ſit G D, tertia pars totius C D, fiatque; in G, tactus, pulſentur ſi
mul A B, G D. audietur ſuauis conſonantia, quæ Diapaſondiapente nomi
natur, quod conſtet ex vna Diapaſon contenta interuallo C E, ſiue duabus
chordis C D, E D, & vna Diapente contenta interuallo E G, ſiue chordis
E D, G D; nam chorda E D, ad chordam G D, ſeſquialtera eſt; quæ propor
tio naturam ipſius diapente conſtituit huius conſonantiæ proportio eſt tri
pla, eſt enim chorda A B, vel C D, tripla ipſius G D. vulgò dicitur duode
cima, cò quod inter Vt, & Sol, notatum litera G, ſint duodecim voces, ſi in
teruallum E O, ſuas recipiat diuiſiones. ex quibus omnibus manifeſtum eſt
auris experimento, eſſe omninò quinque conſonantias, tres ſimplices
mul A B, G D. audietur ſuauis conſonantia, quæ Diapaſondiapente nomi
natur, quod conſtet ex vna Diapaſon contenta interuallo C E, ſiue duabus
chordis C D, E D, & vna Diapente contenta interuallo E G, ſiue chordis
E D, G D; nam chorda E D, ad chordam G D, ſeſquialtera eſt; quæ propor
tio naturam ipſius diapente conſtituit huius conſonantiæ proportio eſt tri
pla, eſt enim chorda A B, vel C D, tripla ipſius G D. vulgò dicitur duode
cima, cò quod inter Vt, & Sol, notatum litera G, ſint duodecim voces, ſi in
teruallum E O, ſuas recipiat diuiſiones. ex quibus omnibus manifeſtum eſt
auris experimento, eſſe omninò quinque conſonantias, tres ſimplices
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib