Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Table of figures

< >
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.004675">
                <pb pagenum="268" xlink:href="009/01/268.jpg"/>
                <emph type="italics"/>
              rithmo autem gaudemus, quod habeat numerum ratum, & ordinatum, & quod
                <lb/>
              nos ordinatè moueat. </s>
              <s id="s.004676">magis enim proprium naturæ eſt ordinatus motus, quam in­
                <lb/>
              ordinatus: & ideò magis etiam ſecundum naturam eſt. </s>
              <s id="s.004677">argumentum, quod cùm la­
                <lb/>
              boramus, & bibimus, & comedimus ordinatè, naturam, viresqué noſtras, & ſerua­
                <lb/>
              mus, & augemus: cùm verò inordinatè eam corrumpimus, & dimouemus. </s>
              <s id="s.004678">morbi
                <lb/>
              enim dimotiones ſunt naturalis conſtitutionis corporis. </s>
              <s id="s.004679">conſonantia verò lætamur,
                <lb/>
              quod ſit mixtio quędam contrariorum, proportionem habentium ad inuicem. </s>
              <s id="s.004680">ſi qui­
                <lb/>
              dem proportio ordo eſt, qui naturà quidem ſuauis est. </s>
              <s id="s.004681">mixtum verò omne ſuauius
                <lb/>
              eſt immixto. </s>
              <s id="s.004682">præſertim ſi cùm ſenſibile ſit, æquè
                <expan abbr="vtriuſq;">vtriuſque</expan>
              extremi vim retineat, in
                <lb/>
              conſonantia porrò proportio eſt)
                <emph.end type="italics"/>
              Quid rithmus ſit, ſupra num. </s>
              <s id="s.004683">27. explicaui.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004684">ſed optimè ex hoc loco elicitur rithmum eſſe certam quandam in aliquo
                <lb/>
              motu periodum, ſcilicet determinatorum ictuum, & temporum. </s>
              <s id="s.004685">Sympho­
                <lb/>
              niam, Muſici dicunt eſſe plurium ſonorum conuenientium mixtionem, ſe­
                <lb/>
              cundum aliquem canendi modum. </s>
              <s id="s.004686">quod ait, pueri nuper editi ipſis delecta­
                <lb/>
              ri ſolent. </s>
              <s id="s.004687">patet hoc modo; ſolo rithmo lætantur, quando incunabulum or­
                <lb/>
              dinatè agitatur: modis muſicis, cùm illis cantilena quæpiam etiam ſolita­
                <lb/>
              ria, vti eſt Nenia accinitur: ſymphonia tandem, quando muſico aliquo in­
                <lb/>
              ſtrumento addita etiam humana voce concinnitur. </s>
              <s id="s.004688">reliqua per ſe patent.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004689">
                <arrow.to.target n="marg383"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.004690">
                <margin.target id="marg383"/>
              392</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004691">Probl. 39.
                <emph type="italics"/>
              (Cur ſuauius eſt ſymphonum, quàm vniſonum? </s>
              <s id="s.004692">An quod antipho­
                <lb/>
              num ipſum quoque
                <expan abbr="conſonã">conſonam</expan>
              eſt per Diapaſon, quippe cùm ex pueris, virisqué fiat an­
                <lb/>
              tiphonum, qui ita inter ſe vocibus distant, vt Nete, & Hypate. </s>
              <s id="s.004693">omnis autem ſym­
                <lb/>
              phonia ſeno ſimplici ſuauior eſt, cur autem ita dictum eſt: quarum ſuauiſſima est
                <lb/>
              Diapaſon: Vniſonum autem ſimplicem ſonum habet)
                <emph.end type="italics"/>
              Cur ſuauior eſt conſonan­
                <lb/>
              tia, quæ oritur ex vocibus ſymphonis, ideſt, diuerſis, quam quæ ijſdem ſiue
                <lb/>
              vniſonis? </s>
              <s id="s.004694">An quia talis conſonantia magis ad naturam Diapaſon accedit;
                <lb/>
              imò Diapaſon ipſa vna eſt ex ſymphonis; ipſa autem fit ex puerorum, ac vi­
                <lb/>
              rorum vocibus, quæ inuicem diſtant, vt Nete, & Hypate, ideſt in dupla ra­
                <lb/>
              tione; omnis autem conſonantia ſuauior eſt ſono ſimplici: at verò ſympho­
                <lb/>
              num continet diuerſos ſonos: vniſonum autem quamuis plures contineat,
                <lb/>
              tamen propter earum nimiam ſimilitudinem, perinde ac vna ſimplex vox,
                <lb/>
              reſpectu illius reputatur. </s>
              <s id="s.004695">non me latet aliter exponi voces ſymphonon, &
                <lb/>
              omophon à Ptolæm. </s>
              <s id="s.004696">primo harm. </s>
              <s id="s.004697">cap. 7. & alijs: ſed illa Ariſtot. ſententiæ
                <lb/>
              minimè quadrant. </s>
              <s id="s.004698">Probl. 16. ſuperius eſt ferè idem cum hoc.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004699">
                <arrow.to.target n="marg384"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.004700">
                <margin.target id="marg384"/>
              393</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004701">Probl. 40.
                <emph type="italics"/>
              (Cur in ſola Diapaſon conſonantia magadari ſolitum eſt? </s>
              <s id="s.004702">An quia,
                <lb/>
              vt pedes carminum proportionem, aut æqualis ad æqualem, aut duo ad vnum, aut
                <lb/>
              aliam aliquam obtinent; ita ſoni, quibus conſonantia confiat, motus rationem in­
                <lb/>
              ter ſe aliquam ſeruant. </s>
              <s id="s.004703">cæterarum igitur
                <expan abbr="conſonātiarum">conſonantiarum</expan>
              alterius quidem fines ſunt
                <lb/>
              imperfecti, cùm finiant ad dimidium. </s>
              <s id="s.004704">propterea nequeunt eſſe eiuſdem facultatis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004705">eumqué ſint diſpares, diſcrepantia illa ſenſui occurrit; quemadmodum in choris in
                <lb/>
              ipſo fine alium maiori voce abundare accidit. </s>
              <s id="s.004706">Præterea ipſi hypate accidit, vt eun­
                <lb/>
              dem finem habeat periodorum in ſonis cùm nete: vltimus enim à nete ictus ceris
                <lb/>
              factus hypate eſt. </s>
              <s id="s.004707">quod cùm finiant in idem, quamuis non idem fecerint, euenit, vt
                <lb/>
              opus abſolui vnum, communequé poſſit, vt eis accidit, qui ſub extremam cantilenam
                <lb/>
              pulſant; nam etiamſi prius non ſonuerint, tamen quòd in idem deſierint hoc extre­
                <lb/>
              mo magis delectent, quam contriſtauerint ante finem diſcrepantijs. </s>
              <s id="s.004708">quoniam igitur
                <lb/>
              in Diapaſon, quod commune exultat cum differentijs ſuauiſſimum eſt; magadari
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>